چگونه یک تیم استارتاپی موفق تشکیل دهیم؟

تحقیقات میدانی حاکی از آنند که رمز موفقیت بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا فارغ از حوزهٔ کاری‌شان منابع انسانی است که با این تفاسیر لزوم برخورداری از یک تیم حرفه‌ای در استارتاپ‌ها به مراتب بیشتر می‌گردد و این همان چیزی است که در ادامه قصد داریم مورد بررسی قرار دهیم 

ایجاد یک فرهنگ استارتاپی

همواره یکی از سخت‌ترین گام‌ها در استخدام اعضای یک استارتاپ مرتبط با اولین کسی است که می‌خواهیم به استخدام خود درآوریم چرا که این فرد تأثیر بسزایی در روند استخدام‌های بعدی و حتی گاهی هم موفقیت‌های آتی استارتاپ شما خواهد داشت. به طور کلی، پیش از شروع به جذب نیرو باید ببینید که استارتاپ شما قرار است که از چه فرهنگی برخوردار گردد؛ آیا قرار است روابط افراد بسیار دوستانه و صمیمی باشد و یا اینکه در نظر دارید تا استارتاپ شما جزو محیط‌های کاری کاملاً رسمی و با دیسیپلینی خاص باشد. به عبارتی، باید تصمیم بگیرید که روابط فی‌مابین در این استارتاپ قرار است به چه شکل باشد؛ اعضای تیم می‌توانند همدیگر را با اسم کوچک صدا کنند و یا اینکه القابی همچون آقای، جناب، سرکار خانم و … به منزله جزء لاینفک فرهنگ استارتاپی شما خواهند بود.

به عنوان مثالی دیگر، می‌توان به روراستی اشاره کرد و اینکه برخورداری از این خصیصه چقدر برای شما حائز اهمیت است به طوری که اگر روراستی جزو اولویت‌های استخدامی شما است، پس در حین جذب نیرو می‌باید تمام تلاش خود را به کار بندید تا از صحت و سقم ادعاهای فردی که مقابل شما نشسته اطمینان حاصل کنید مضاف بر اینکه شخصِ شما هم نباید به اعضای تیم خود دروغ بگویید و در عوض از ایشان هم باید بخواهید تا در همهٔ احوال با شما روراست باشند به طوری که می‌توان گفت:

دروغ‌گو نَه تنها دشمن خدا است، بلکه دشمن استارتاپ هم هست!

در واقع، پس از اینکه تکلیف فرهنگ استارتاپی شما مشخص شد، باید شروع به جذب نیروهایی کنید که بیشترین نزدیکی را با فرهنگ مد نظر شما دارند اما برای درک اهمیت این موضوع که چرا یافتن پاسخ به این دست سؤالات پیش از استخدام اولین عضو تیم حائز اهمیت است، توصیه می‌شود تا به مقالهٔ استارتاپ شما شبیه به یک ظرف میوه است، در انتخاب میوه‌ها شدیداً دقت کنید! مراجعه نمایید.

چک کردن پیشینهٔ اعضای تیم

زمانی که تیم‌سازی می‌کنید، جدای از اینکه یک گروه متشکل از افراد مختلفی را دور هم جمع می‌نمایید، کار مهم دیگری نیز انجام می‌دهد و آن هم چیزی نیست جز گذاشتن سنگ زیربنای استارتاپ خود و توجه کنید که حتی یک اشتباه می‌تواند منابع، درآمد، زمان، برند و بسیاری چیزهای دیگر را در طول زمان زایل کند و در چنین شرایطی شکی به دل راه ندهید که فرد به اشتباه انتخاب شده باید حذف گردد. در همین راستا، حتماً از مُعرف‌هایی که متقاضیان حضور در استارتاپ شما معرفی کرده‌اند سؤالاتی مختلف دربارهٔ فرد مد نظر بپرسید و اگر حتی یک نفر هم چیزهایی گفت که با اظهارت متقاضی ضد و نقیض بود، نیاز است تا زمان بیشتری برای بررسی فرد مذکور اختصاص دهید.

حال ممکن است این نگرانی برای شما پیش بیاید که نیاز به نیروی کار دارید و اگر بخواهید این‌ قدر سخت‌گیری کنید، تک و تنها باقی خواهید ماند! در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت که در ۷۰ الی ۸۰ میلیون ایرانی، مسلماً خواهید توانست ۷ یا ۸ و در نهایت ۱۰ نفری که با اولویت‌های شما هم‌خوانی داشته باشند را بیابید و از این بایت اصلاً نگران نباشید اما در عین حال این دغدغهٔ به‌جایی است که اگر سخت‌گیری‌های شما بیش از حد باشند، احتمال قریب به یقین در پروسهٔ تیم‌سازی استارتاپ خود با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهید شد.

نوشیدن یک فنجان چای

برای تشکیل یک تیم قوی و مجرب، صرفاً تست کردن متقاضیان از لحاظ فنی (Hard Skills) کافی نبوده و می‌باید از لحاظ رفتارهای اجتماعی، نوع تربیت و … نیز مطمئن شوید. بنابراین نیاز است تا پیش از نهایی شدن استخدام وی، فرد جدید را به یک کافی‌شاپ و یا رستوران دعوت کنید. در حین نوشیدن چای، قهوه و یا میل کردن غذا سعی کنید در مورد مسائل مختلفی به جزء مسائل کاری صحبت کنید تا متوجه شوید که جهان‌بینی وی نسبت به مسائل مختلف چگونه است.

حال ممکن است این سؤال پیش بیاید که چیزی همچون نوشیدن یک فنجان چای چه ربطی به موفقیت یک استارتاپ دارد! برای روشن شدن این مسأله، مثالی می‌زنیم. فرض کنیم که یک مدیر فنی استخدام می‌کنید. ایشان در کارش بسیار حرفه‌ای است تا اینکه روزی برای پرزنت کردن محصولات یا خدماتتان به جلسه‌ٔ مهمی دعوت می‌شوید که نیاز است مدیر فنی یا یکی از دیگر اعضای تیم هم در آن جلسه حضور داشته باشد. وقتی در محل شرکت مشتری حضور بهم می‌رسانید و از قضا برای شما نوشیدنی می‌آورند، همه یک فنجان برمی‌دارند و مدیر فنی شما هم از این قاعده مستثنی نیست اما ماجرا از اینجا شروع می‌شود که به محض اینکه او شروع به نوشیدن چای می‌کند، صدای هورت سکوت اتاق جلسه را می‌شکند! و اینجا است که اهمیت مهارت‌های نرم یا به اصطلاح Soft Skills به خوبی مشخص می‌شود.

انتخاب افراد باانگیزه

انگیزهٔ افراد نقش بسزایی در موفقیت/عدم موفقیت یک تیم استارتاپی بازی می‌کند و این مقوله آن‌قدر مهم است که اگر اندکی در مورد آن صحبت کنیم، به طور حتم اهمیتش را خدشه‌دار کرده‌ایم و از همین روی توصیه می‌کنیم به مقالات مرتبط زیر مراجعه نمایید: 

- مقایسه‌ای مابین خاکشیر و انگیزهٔ افرادی که وارد بازار کار می‌شوند! 
- لیدر به اعضای تیم استارتاپی انگیزه می‌دهد یا اعضاء به لیدر؟

دیر استخدام کنید اما زود اخراج کنید

تا اینجای بحث گفتیم تا حد ممکن فرد مورد نظر را پیش از استخدام مورد سنجش و آزمایش قرار دهید به طوری که اصلاً در استخدام یک نیرو عجله‌ای به خرج ندهید اما به یاد داشته باشید به محض اینکه دریافتید فردی مُخل پیشرفت استارتاپ شما است و به نوعی چوب لای چرخ کسب‌وکار شما می‌گذارد، شکی به دل راه ندهید که وی باید اخراج شود (این کار در ظاهر خیلی بی‌رحمانه به نظر می‌رسد، اما به این فکر کنید که یک فرد نامناسب می‌تواند کل کسب‌وکار شما و آیندهٔ شغلی چندین نفر دیگر را به مخاطره اندازد و آن موقع شما باعث بیکاری چند نفر شده‌اید نَه یک نفر! لذا اگر هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شوید با خود می‌گویید که فلان شخص اصلاً مناسب هم‌تیم بودن نیست، تا قبل از ظهر از ایشان خداحافظی کنید.)

بی‌پولی خود را به اَشکال دیگری جبران کنید

یک تعریف غیررسمی از استارتاپ یعنی گروهی افراد باانگیزه که دور هم جمع می‌شوند تا ایده‌ای بِکر را عملی کرده و به درآمدزایی برسانند و نیاز به توضیح نیست که غالباً استارتاپ‌ها سرمایهٔ زیادی ندارند و امکان پرداخت حقوق بسیار بالا برای ایشان غیرممکن است. در عوض، می‌توانید به حداقل‌ها اکتفا کرده و نقشهٔ راهی برای اعضای تیم ترسیم کنید که منجر به ارتقاء حقوق ایشان خواهد شد اما در عین حال فراموش نکنید که منابع مالی نقشی کلیدی در موفقیت یک استارتاپ بازی می‌کنند که در این خصوص می‌توانید به مقالهٔ استارتاپ: بی‌مایه فطیره! مراجعه نمایید.

علاوه بر این، می‌توانید عدم برخورداری از پول کافی را با چیزهای جانبی جبران کنید به طوری که مثلاً می‌توانید سعی کنید تجربیات خود را به اعضای تیم منتقل کنید، پلتفرمی برای پرسونال برندینگ شخصی آن‌ها ایجاد کنید، ایشان را راهنمایی کنید، نقش منتور را برای ایشان بازی کنید، در غم و شادی کنار ایشان باشید، به همکاران خود انرژی مثبت دهید، محیط شادی برای ایشان تأمین کنید، به ایشان اعتماد به نفس و قدرت تصمیم‌گیری دهید و کارهای دیگری از این دست به طوری که همواره به خاطر داشته باشید که همه چیز پول نیست بلکه اگر بتوانید محیطی فراهم سازید که آدم‌ها از بودن در آن محیط لذت ببرند، حتی شاید کسانی حاضر باشند پول بدهند تا در کنار شما باشند (در همین راستا، می‌توانید به مقالهٔ آیا می‌دانستید با چه خط‌مشی‌هایی می‌توان اعضای تیم استارتاپی خود را خوشحال نگاه داشت؟ مراجعه نمایید.)

شخصیت ثابتی داشته باشید

شفافیت در روابط با اعضای استارتاپ در موفقیت آن نقش بسزایی دارد. امروزه آدم‌ها باهوش‌تر از آنی هستند که بتوان چیزی را از ایشان پنهان کرد و یا اینکه ظاهرسازی کرد. علاوه بر این، سعی کنید چه در محیط کار و چه در خارج از تایم کاری، شخصیت ثابتی داشته باشید چرا که این کار می‌تواند اعتماد اعضای تیم را جلب کند.

بهترین‌ها را به داخل تیم راه دهید

این عنوان کمی کلیشه‌ای به نظر می‌رسد چرا که در نظر گرفتن چنین قانونی روی کاغذ ساده بوده اما در عمل با چالش‌های فراوانی همراه است اما اهمیت این موضوع به اندازه‌ای است که بزرگان این حوزه اظهارنظرهای فراوانی در این خصوص کرده‌اند به طوری که مثلاً برایان تریسی اعتقاد دارد:

شرکت‌های درجه یک نیروهای درجه یک را دارند و شرکت‌های درجه دو از نیروهای درجه دو برخوردارند و شرکت‌های درجه سه هم محکوم به فنا هستند چون با نیروی درجه سه نمی‌شود سرویسی خارق‌العاده به مشتریان عرضه کرد!

عدم حضور اعضای به اصطلاح A Player در تیم در دراز مدت منجر بدین خواهد شد که به مرور چگالی نیروهای درجه سه در تیم افزایش یابد و این اصلاً خبر خوشایندی نیست. در همین راستا و جهت آشنایی بیشتر با اهمیت مقولهٔ استخدام نیروهای درجه یک، توصیه می‌کنیم به مقالهٔ تأثیر نیروی انسانی به اصطلاح A Player در موفقیت استارتاپ شما مراجعه نمایید. 

سخن پایانی

به طور کلی، راه‌اندازی استارتاپ کار سختی است و کار زمانی سخت‌تر می‌شود که هم‌تیمی‌های مناسبی هم نداشته باشید و شاید به جرأت بتوان گفت که شکست استارتاپ در چنین شرایطی قطعی خواهد بود به طوری که می‌توان گفت برخورداری از اعضای قوی و درست، متضمن سربلند بیرون آمدن از پس چالش‌ها و مشکلات پیش‌روی یک استارتاپ است.

حال نوبت به نظرات شما می‌رسد. آیا در اکوسیستم استارتاپی ایران می‌توان چنین ایده‌هایی را پیاده کرد یا خیر؟ علاوه بر این، برای تشکیل یک تیم استارتاپی چه معیارهای دیگری را می‌توان مد نظر قرار داد؟ نظرات، دیدگاه‌ها و تجربیات خود را با سایر کاربران سکان آکادمی به اشتراک بگذارید.