Mind Map (نقشهٔ ذهنی) نموداری است که به وسیلهٔ آن می‌توان افکار را سر و سامان داد، به ایده‌های جدیدی دست پیدا کرده و خلاقیت خود را بهبود بخشید که در ادامهٔ این پست قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که چه‌طور می‌توان یک نقشهٔ ذهنی طراحی کرده و از آن برای سازمان‌دهی ذهن استفاده کرد (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تاریخچهٔ مایندمَپ، می‌توانید به مقالهٔ Mind Map (نقشهٔ ذهنی) چیست؟ مراجعه نمایید.)
۱. نمودار را با هدف اصلی‌تان آغاز کنید
ابتدا هدف اصلی‌تان از ایجاد یک نقشهٔ ذهنی را تعیین کرده و آن را یادداشت کنید. از آنجایی که نقشههای ذهنی از خلال افکار فرد شروع شده و به بیرون نمود پیدا می‌کنند، ایدهٔ اصلی‌تان به منزلهٔ موضوع اصلی از رسم نمودار خواهد بود و این در حالی است که هدف اصلی می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- مشکلی که سعی در بر طرف کردن آن دارید.
- پروژه‌ای که ذهن‌تان را مشغول کرده است.
- مفهوم دشواری که سعی در فهم آن دارید.
فرض کنیم که قرار است مقاله‌ای در مورد دکتر محمد مصدق بنویسید. در این سناریو، این اسطوره هدف اصلی خواهد بود چرا که قرار است تمرکز مقالهٔ شما روی آن باشد.
۲. به هدف اصلی پر و بال داده و شاخه اضافه کنید
حال که متوجه مقصودتان از طراحی یک نقشهٔ ذهنی شدید، به منظور نشان دادن اصلی‌ترین زیرشاخه‌ها، از کشیدن شاخه‌های مختلف استفاده کنید به طوری که این شاخه‌ها در سازمان‌دهی اطلاعات به شما کمک خواهند کرد (نگران افزودن جزئیات زیاد و شلوغ کردن نمودار نباشید، چرا که تنها کافی است از کلمات کلیدی و عبارات کوتاه استفاده کنید.)
در مورد مقاله‌ای که فرضاً قرار است در مورد مرحوم مصدق بنویسید، زیرشاخه‌هایی که به شکل شاخه‌های اصلی به نمودار اضافه می‌کنید، در مورد زندگی‌اش خواهند بود. هرچه شاخه‌های بیشتری اضافه کنید، جزئیات بیشتری را خواهید افزود؛ مثلاً می‌توان شاخه‌های اصلی را به شغل‌های وی یا سمت‌هایش (سیاست‌مدار، حقوق‌دان، نمایندهٔ مجلس، استاندار، وزیر و دو دوره نخست‌وزیر ایران) اختصاص داد و سپس با کشیدن شاخه‌های بیشتر، هر کدام را جزئی‌تر بررسی کرد.
۳. با اضافه کردن شاخه‌های بیشتر، بیشتر با موضوعات سر و کله بزنید
هنگامی که زیرشاخه‌های اصلی را در مورد موضوع اصلی مورد نظرتان مشخص کردید، اَشکال و شاخه‌های بیشتری اضافه کنید تا زمانی که دیگر هیچ‌گونه اطلاعات باارزش و شایان ذکری نداشته باشید. حواس‌تان باشد که برای سازمان‌دهی هرچه بهتر و بیشتر اطلاعات‌تان، ویژگی‌های مهم‌تر را به شکل یا شاخه‌ٔ هدف اصلی نزدیک‌تر نگاه داشته و بعد جزئیات دیگر را در ادامه بیاورید.
۴. از رنگ‌ها و اَشکال مختلف استفاده کنید
می‌توانید برای سازمان‌دهی و مرتب کردن هرچه بهتر سطوح فکری در نمودارتان، از رنگ‌ها و اَشکال مختلف بهره ببرید بدین صورت که استفاده از اَشکال مختلف به شما کمک خواهد تا بخش‌های مختلف نمودار را بهتر مجسم کرده و به خاطر بسپارید.
به طور کلی، یکی از موارد کاربرد مثبتی نقشههای ذهنی، مطالعه برای امتحان است و در واقع می‌تواند به شکل نوعی روش خلاصه‌نویسی عمل کند که وجود عبارات کوتاه، رنگ‌ها و اَشکال مختلف باعث می‌شوند بهتر مطالب را به خاطر بسپارید.