این مجموعه مقالات قرار است ما را با مفاهیم اولیه‌ی مدیریت محصول آشنا کند.
در مقاله‌ی یازدهم از مجموعه مقالات مدیریت محصول با بعضی از پرکاربردترین روش‌های مورد استفاده در فاز اسکچ آشنا شدیم. در این مقاله فاز تصمیم و بعضی از روش‌های این فاز را معرفی می‌کنیم.
فاز تصمیم گیری
شاید بتوان فاز تصمیم‌گیری را مهم‌ترین فاز اسپرینت طراحی دانست، چون در این فاز ایده‌ها را با نگاهی همگرا بررسی کرده و برای چگونگی ادامه‌ی اسپرینت تصمیم می‌گیریم. در این جلسه مشخص می‌کنیم چه ویژگی‌هایی را حفظ خواهیم کرد؟ چه چیزی را می‌خواهیم تبدیل به نمونه‌ی اولیه کنیم؟ چگونه می‌توانیم کار را ساده کنیم؟
اگر تصمیم گیرندگان (مدیر عامل، مدیر ارشد اجرایی، کارفرما، PM) فقط می‌توانند از کل جلسات اسپرینت تنها در یک جلسه شرکت کنند، آن جلسه باید فاز تصمیم‌گیری باشد تا بتوانیم ایده‌ای را که بیشترین انطباق را با نیاز و خواست Owner دارد، انتخاب کنیم. در غیر این صورت ممکن است تیم ایده‌ای را انتخاب و پیاده‌سازی کند و روز تحویل محصول یا فیچر فرد تصمیم‌گیرنده آن را تایید نکند. این مساله باعث می‌شود ناچار به تکرار همه یا بخش بزرگی از اسپرینت شوید و تیم چابکی خود را از دست بدهد.
در این مرحله هر شرکت‌کننده طرح راه‌حل خود را که در فاز اسکچ به آن رسیده، به اشتراک می‌گذارد و تیم از طریق روش‌های تصمیم‌گیری بر روی یک ایده به اجماع خواهد رسید. تصمیم‌گیری با کمک روش‌های مختلفی انجام می‌شود، در ادامه بعضی از این روش‌ها را معرفی خواهیم کرد.
ارائه طرح های اسکچ
معمول است که مرحله‌ی تصمیم‌گیری یک اسپرینت طراحی را با ارائه‌ی طرح اسکچ به گروه و بحث در مورد ویژگی‌های مختلف آن ایده شروع کنیم. این کار فرصتی را برای تیم فراهم می‌کند تا درک بهتری از راه حل مورد نظر پیدا کرده و تفاوت‌های ایده‌های مشابه را بررسی کند. برای اینکه این مرحله کارآمد باشد، به هر فرد برای ارائه حداکثر پنج دقیقه فرصت می‌دهیم.
برای شروع اسکچ‌ها را شبیه یک گالری، کنار هم روی دیوار نصب می‌کنیم. سپس هر فرد در زمان تعیین شده طرح خود را توضیح می‌دهد و برای دیگران روشن می‌کند که این ایده چرا راه حل مناسبی برای مساله‌ی ما است؟ سایر اعضای تیم می‌توانند درباره‌ی ایده سوال بپرسند و با صاحب ایده به بحث و تبادل نظر بپردازند.
فرضیات و سوالات
در این مرحله فهرستی از ایجاد و سپس مفروضات را به عنوان سؤالات در قالبی جدید چارچوب‌بندی می‌کنیم. مفروضات و سوالات ما باید مبتنی بر اسکچ‌های مرحله‌ی ارائه باشند. این کار به اولویت‌بندی سوالاتی که باید به آنها پاسخ داده و مشکلاتی که باید حل شوند،کمک می‌کند. این روش به ما کمک می‌کند بدون تعصب درباره‌ی ایده‌ها فکر کنیم، بتوانیم موضوع را به چالش بکشیم، ابعاد مختلف آن را ببینیم، باگ‌های احتمالی و حتی انطباق با پرسونا و اهداف کسب و کار را به خوبی بررسی کنیم. در نهایت ما به روش‌های نوآورانه و شفافی می‌رسیم که با اطمینان بالایی می‌توانیم بگوییم این راه حل نیازهای کاربران را برآورده می‌کند.
مثال:
فرض: ایجاد سیستم امتیازدهی در اپلیکیشن باعث بالا رفتن رضایت کاربر می‌شود.
سوال: آیا کاربران با امتیازدهی احساس رضایت بیشتری می‌کنند؟
برای اجرای هر چه بهتر این مرحله باید اعضای تیم همدل و همراه باشند، وگرنه ممکن است سوالات ما را به مرحله‌ی قبل ببرد و از هدف دور شویم. بعد از طرح فرضیات آنها را براساس میزان مشابهت دسته‌بندی می‌کنیم و مجددا در قالب سوال مطرح می‌شوند. در پایان سه سوال اصلی که تیم تمایل دارد به آن پاسخ بدهد انتخاب می‌شود و مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
رای گیری نقطه ای (Dot Vote)
Dot Vote روشی در اسپرینت طراحی است که تیم را به سمت اجماع گروهی حول یک ایده واحد و تمرکز روی آن هدایت می‌کند. بهتر است قبل از شروع رای‌گیری، معیارهای انتخاب ایده برای نمونه سازی اولیه را مرور کنیم و با یادآوری مساله‌ی کسب و کار، هدف، خروجی‌های مورد انتظار برای تحویل، معیارهای موفقیت و سوالات اصلی پرسیده شده در اسپرینت، تیم را برای یک رای‌گیری منصفانه آماده کنیم. اگر نتوانستیم به یک اجماع روشن برسیم، از روش های دیگر ارائه شده در این بخش استفاده می‌کنیم.
بعد از اینکه هدف رای گیری که رسیدن به تصمیم است روشن شد، برای هر کدام از اسکچ‌های نصب شده روی دیوار رای گیری می‌کنیم. هر فرد سه رای دارد که می‌تواند همه‌ی رای های خود را به یک ایده بدهد یا بین ایده‌های مختلف تقسیم کند.
مرور بی‌صدا و رای گیری(Silent Review and Vote)
بررسی بی‌صدا و رأی گیری زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نگران سوگیری در رای‌ها هستیم، یعنی به طور مثال زمانی که احتمال می‌دهیم افراد پر سروصدا و هیجانی‌تر روی رای دیگران اثر بگذارند. این روش جایگزین، به هر یک از اعضای تیم صدای برابری می‌دهد. با این رویکرد، هر فرد طرح خود را به دیوار آویزان کرده و تیم را برای مدت پنج دقیقه به خواندن و مشاهده طرح ها در سکوت دعوت می‌کند. سپس، تسهیلگر یا مدیر جلسه در مورد هر طرح به مدت سه دقیقه بحثی را شکل می‌دهد. برای اینکه این روش موثر باشد، باید توضیحات دقیق و شفافی درباره‌ی هر طرح ارائه شود تا فرد در زمان رای گیری بتواند با اطلاعات کافی تصمیم بگیرد.
در نهایت مثل روش رای گیری نقطه‌ای اهداف و سوالات و ... مرور شده و به هر فرد برای تصمیم‌گیری سه رای می‌دهیم. رای‌ها به صورت مخفی روی برگه نوشته شده و تحویل تسهیلگر جلسه می‌شود تا براساس نتایج آن ایده یا ایده‌های برتر معرفی شوند.
ماتریس تصمیم گیری (Decision Matrix)
ماتریس تصمیم به تیم کمک می‌کند تا ایده‌ها را براساس مجموعه‌ای از معیارهای خاص که مبتنی بر اهداف اسپرینت طراحی شده، دسته‌بندی و ارزیابی کنیم. این روش زمانی استفاده می‌شود که تیم با رای نقطه‌ای نمی‌تواند به اجماع روشنی برسد. ماتریس یک جدول یا نمودار ساده است و معمولاً معیار تأثیر بر کاربر را با میزان پیچیدگی فنی مقایسه می‌کند. در حالت ایده‌آل، شما ایده‌هایی را می‌خواهید که تاثیر زیاد/ پیچیدگی کم یا تاثیر زیاد/ پیچیدگی زیاد داشته باشند. بنابراین برای نتیجه گرفتن از ماتریس تصمیم گیری، باید لیستی از ایده‌ها را ارزیابی و اولویت‌بندی کرده و سپس گزینه‌ها را یک به یک و براساس معیارها ارزیابی کنیم. برای پیاده‌سازی ماتریس تصمیم سه روش امتیازدهی وجود دارد و ما متناسب با نیاز خود می‌توانیم یکی از آنها را انتخاب کنیم، اما در نهایت جایگاه هر کدام از مواردی را که بررسی کرده‌ایم، می‌توانیم بر روی نموادری مشابه شکل زیر، نمایش داده و براساس آن تصمیم بگیریم.
به غیر از این روش‌ها، راه‌های دیگری نیز برای به اجماع رسیدن در رای ها وجود دارد، مثل Heat Mapping و Note & Vote. فرقی نمی‌کند با استفاده از چه روشی به نتیجه برسیم، تمامی این راه‌ها به رم ختم می‌شود. فقط کافی است با توجه به شناخت خود از تیم، یکی از روش‌های بالا را انتخاب و به دقت پیاده‌سازی کنیم. گاهی هم در بعضی از رای‌گیری‌ها ممکن است بیش از یک ایده برگزیده شود، در این شرایط می‌توانیم با کمک روش Rumble یا All-In-One راه حل برنده را تعیین کنیم.
لازم است بین این دو مسیر انتخاب کنیم. به عنوان یک گروه باید تصمیم بگیریم که آیا ایده‌های برگزیده را در یک نمونه اولیه (All-in-One) ترکیب کنیم یا دو ایده مختلف را توسعه داده و آنها را تست کنیم (Rumble).
حالا که تصمیم گرفتیم چه راه حلی را برای مساله‌ی اسپرینت خود پیاده سازی کنیم، باید به سراغ فاز بعدی اسپرینت طراحی برویم و مسیر ساخت نمونه‌ی اولیه یا پروتوتایپ را در پیش بگیریم. در مقاله‌ی آینده بعدی با این فاز و شیوه‌های پیاده‌سازی آن آشنا می‌شویم.