حقایقی جالب دربارهٔ لینوکس

به نظر می‌رسد زمانی که خالق لینوکس، Linus Torvalds، اولین نسخهٔ کِرنِل لینوکس را می‌نوشت تحت هیچ عنوان تصورش را هم نمی‌کرد که روزی این پروژهٔ اپن‌سورس به یکی از بزرگترین بازیگران در صنعت تکنولوژی مبدل شود و کامیونیتی وسیعی از دولوپرها و کاربران را به خود جذب کند. لازم به ذکر است که کِرنل لینوکس در همان حالت ابتدایی خود چندان قابل‌استفاده و کارآمد نبود اما پس از مدتی توسعه‌دهندگان لینوکس و گِنو با همکاری یکدیگر توانستند بخش‌هایی از کامپونت‌های پروژهٔ گنو را با هستهٔ لینوکس ادغام کنند و بدین ترتیب، قدرتمندترین و پرطرفدار‌ترین‌ سیستم‌عامل رایگان و اپن‌سورس جهان یعنی گنو/لینوکس را تولید کنند (اگر علاقمند هستید تا دانستنی‌های جالبی در مورد خالق هستهٔ لینوکس بدانید، می‌توانید به مقالهٔ ۲۰ دانستنی دربارهٔ Linus Torvalds مراجعه نمایید.)

اکنون پس از گذشت سال‌ها از ظهور لینوکس، این هسته در اختیار تمام دولوپرهای جهان قرار دارد تا ایده‌ها و رؤیاهای خود را به کمک قدرت و امکانات بی‌پایان آن تحقق بخشند اما سؤال اینجا است که لینوکس واقعاً تا چه حد قدرتمند است و میراث #لینوس توروالدز تا چه حد توانسته در دنیای پیچیدهٔ امروز نفوذ کند؟ با سکان آکادمی همراه باشید تا حقایقی شگفت‌انگیز دربارهٔ لینوکس را در این مقاله مرور کنیم اما پیش از مطالعهٔ ادامهٔ مطلب، توصیه می‌کنیم به مقالهٔ حقایقی در مورد کاربردهای لینوکس مراجعه نموده تا دید روشن‌تری نسبت به مصارف لینوکس در صنعت تکنولوژی داشته باشید.

تشابه با سیستم‌عامل UNIX 

لینوکس برخلاف سیستم‌عامل یونیکس، رایگان و اپن‌سورس است. با این حال، لینوکس به‌ دنبال جایگاه برند یونیکس نیست بلکه بسیاری از توزیع‌های لینوکسی ترجیح می‌دهند تا به‌ خاطر حقوق و هزینه‌هایی که برای صدور گواهینامه نیاز است، با یونیکس یکی شناخته نشوند!

مبتکر لینوکس 

لینوس توروالدز خالق اصلی هستهٔ لینوکس است که در‌ حال‌ حاضر نیز وی مسئول هماهنگی بین دولوپرها می‌باشد. نام سیستم‌عامل گنو/لینوکس نیز از همان هستهٔ لینوکس گرفته شده است که در اصل در سال 1991 توسط لینوس توروالدز نوشته شده است به طوری که او در ابتدا قصد داشته تا هسته‌ای را که توسعه داده بود Freax نام‌گذاری کند. همچنین لازم به ذکر است که لینوس توروالدز مالک مارک‌تجاری لینوکس است و هر گونه استفاده از این نام توسط سازمان‌های غیرانتفاعی را تحت‌ نظر دارد (جهت آشنایی بیشتر با زندگی وی، به مقالهٔ Just for Fun: کتاب زندگینامهٔ لینوس توروالدز مراجعه نمایید.)

اطلاعات بیشتر در مورد کدهای هستهٔ لینوکس 

حدود 2% کدهای لینوکس توسط لینوس توروالدز نوشته شده اما لینوکسی که امروزه در دسترس همگان قرار گرفته حاصل دست‌رنج هزاران دولوپر از سراسر دنیا است. لینوس توروالدز کدهای جدید هستهٔ استاندارد لینوکس را در وب‌سایت kernel.org قرار داده سپس توزیع‌های دیگر لینوکس با توجه به نیاز کاربرانشان، هسته اصلی را دستخوش تغییر می‌سازند.

لوگوی لینوکس 

Tux (همان پنگوئن در لوگوی لینوکس) با استقبال گستردهٔ جامعهٔ لینوکس به‌ عنوان علامت رسمی هستهٔ لینوکس انتخاب شده است.

اطلاعات بیشتر دربارهٔ کپی‌رایت لینوکس

هستهٔ لینوکس تحت مجوز GPL عرضه شده به طوری که این لایسنس اطمینان حاصل می‌کند تا هر کسی که بخواهد توزیعی از لینوکس ایجاد کند، باید سورس‌کد و هرگونه تغییرات آن‌ را تحت شرایط مشابهی در دسترس کاربرانش قرار دهد. با این حال، نرم‌افزارهای دیگر همراه با توزیع لینوکس ممکن است با هر لایسنس اپن‌سورسی مانند BSD یا MIT ارائه شوند (برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مجوزهای مختلف می‌توانید به مقالهٔ بررسی و مقایسهٔ بین انواع مجوزهای اپن‌سورس مراجعه نمایید.)

زبان برنامه‌نویسی و ابزارهای مورد استفاده در توسعهٔ هستهٔ لینوکس

لینوکس با زبان C و با استفاده از مجموعه کامپایلر GNU/GCC نوشته شده است البته تعداد کمی از بخش‌های کد هم با زبان Assembly نوشته شده است. با این حال، شما می‌توانید از بسیاری زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر مثل Perl ،Python و ... برای توسعهٔ لینوکس استفاده کنید (در همین راستا توصیه می‌کنیم به مقالهٔ چرا لینوس توروالدز فکر می‌کند زبان برنامه‌نویسی ++C به درد نمی‌خورد! مراجعه نمایید.)

حجم اولین هستهٔ لینوکس

پس از آنکه لینوس توروالدز پروژهٔ شخصی خودش را شروع کرد، اولین کِرنِل لینوکس تنها 65 کیلوبایت از حافظهٔ کامپیوترش را اِشغال می‌کرد اما امروزه حتی یک کِرنِل لینوکس معمولی نیز از حداقل 10 میلیون خط کد تشکیل شده است که به‌ هیچ عنوان با اولین نسخهٔ لینوکس قابل مقایسه نیست (جهت آشنایی بیشتر با مفهوم هستهٔ لینوکس، به مقالهٔ کِرنِل لینوکس چیست و چگونه کار می‌کند؟ مراجعه نمایید.)

سرعت بالای پیشرفت هستهٔ لینوکس

در سال 2015، نسخهٔ 3.18 کِرنِل لینوکس دارای سورس‌کدی با بیش از 18 میلیون خط کد بود اما سرعت پیشرفت و توسعهٔ لینوکس به قدری بالا است که هیچ سیستم‌عامل دیگری را نمی‌توان با آن مقایسه نمود. تعداد تغییرات و به‌روزرسانی‌هایی که در هر ساعت در این کِرنِل ایجاد می‌شود به‌ طور میانگین 7.71 تغییر است که بدین ترتیب در عرض تنها ۱ هفته، کِرنل لینوکس 1300 بار آپدیت می‌شود.

قابلیت جابجایی

هستهٔ لینوکس قابل‌اجرا بر روی انواع سخت‌افزارها از جمله تلفن‌های همراه، کامپیوترهای پرتابل، سرورهای مرکزی، اَبَرکامپیوترها، کامپیوترهای دسکتاپ و بسیاری از دیگر دیوایس‌های به اصطلاح اِمبِدد است. سیستم‌عامل گنو/لینوکس در‌ حال‌ حاضر یکی از گسترده‌ترین سیستم‌عامل‌های به کار گرفته شده در سراسر دنیا است.

پذیرش لینوکس

در حال‌ حاضر لینوکس به‌ سرعت در حال پیشرفت است و توسط بسیاری از کاربران در تمام نقاط جهان پذیرفته شده است. بازار لینوکس نیز خیلی سریع رشد کرده و درآمد حاصل از کامپیوترهای دسکتاپ، سرورها و نرم‌افزارهای در حال اجرا به میلیون‌ها دلار می‌رسد و این در حالی است که لینوکس توسط سیستم‌های آموزشی، صنعت و تجارت، مصارف خانگی، سازمان‌ها، شرکت‌ها و دولت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد (توجه داشته باشید که لینوکس بیشترین سهم در بین سرورها و ابزارهای به‌ اصطلاح اِمبِدد را دارا است.)

رابط گرافیکی کاربری

تعداد زیادی از محیط‌های دسکتاپ در‌ حال‌ حاضر در دسترس هستند از جمله GNOME و KDE که بیشترین استفاده را دارند.

ترمینال

تعدادی رابط کاربری کامندلاینی نیز در دسترس هستند که از جملهٔ مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به بَش اشاره کرد که به‌ طور گسترده استفاده می‌شود (جهت آشنایی با نحوهٔ کار با ترمینال لینوکس، می‌توانید به مقالهٔ آشنایی با کامندهای کاربردی ترمینال در لینوکس‌ مراجعه نمایید.)

مستندات و آموزش‌ها

مقدار زیادی از اطلاعات در این‌ باره در قالب وبلاگ‌ها، آموزش‌ها، ویکی‌ها یا کتاب‌ها موجود است. همچنین گواهینامه‌های آموزش لینوکس توسط مؤسسات حرفه‌ای لینوکس و برخی توزیع‌کنندگان سیستم‌عامل گنو/لینوکس ارائه می‌شود که برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینهٔ آموزش لینوکس در ایران، می‌توانید به خانهٔ لینوکس ایران مراجعه نمایید (علاوه‌ بر این، جهت شروع آموزش مقدماتی گنو/لینوکس می‌توانید به دورهٔ آموزش آنلاین و رایگان لینوکس در سکان آکادمی نیز مراجعه نمایید.)

استفاده از لینوکس توسط برندهای مطرح

یکی از مهمترین بازارهای بورس جهانی، یعنی بازار بورس نیویورک، از سیستم‌های لینوکسی استفاده می‌کند به طوری که لینوکس به کمک قدرت پردازش سریع خود، توانسته از مرزهای پیشین یونیکس نیز فراتر برود.

وزارت دفاع ایالات متحده نیز به‌ طور گسترده از لینوکس و توزیع‌های مختلف آن در تشکیلات نظامی خود استفاده می‌کند به طوری که اکثر زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا از توزیع RedHat لینوکس استفاده می‌کنند (جهت آشنایی بیشتر با مفهوم توزیع، می‌توانید به مقالهٔ منظور از یک توزیع لینوکسی چیست و تفاوت این توزیع‌ها با یکدیگر در چیست؟ مراجعه نمایید.)

همچنین غول‌های تکنولوژی هم به وفور از لینوکس در سیستم‌های خود بهره می‌گیرند به طوری که گوگل، آمازون، فیسبوک و دیگر بزرگان #سیلیکون‌ولی برای ارائهٔ سرویس‌های اینترنتی و کلود خود، لینوکس را به‌ عنوان اولین، و البته برترین، انتخاب خود در نظر گرفته‌اند.

لازم به ذکر است که شتاب‌دهندهٔ ذره‌ای در CERN از توزیع خاصی از لینوکس به‌نام Scientific Linux استفاده می‌کند که بر پایهٔ توزیع RedHat است (CERN یا سازمان اروپایی پژوهش‌های هسته‌ای، بزرگ‌ترین آزمایشگاه فیزیک هسته‌ای دنیا است که در سال ۱۹۵۴ در شهر ژنو در کشور سوئیس تأسیس شد.)

علاوه‌ بر سیستم‌های امنیتی و علمی، لینوکس در مدیریت و کنترل قطارهای فوق پرسرعت ژاپن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ضمن، کمپانی‌های خودروسازی همچون تویوتا نیز برای سیستم‌های سرگرمی و مالتی‌مدیا درون خودروها (IVI) نیز از لینوکس بهره می‌گیرند (برای کسب اطلاعات بیشتر، به مقالهٔ Automotive Grade Linux: پلتفرمی اپن‌سورس و مبتنی بر لینوکس به عنوان استانداردی در صنعت خودروسازی مراجعه نمایید.)

تکیهٔ اَبَرکامپیوترها بر لینوکس

تقریباً می‌شود گفت که ۱۰۰٪ اَبَرکامپیوترهای برتر جهان از لینوکس و یا توزیع‌های مختلف آن استفاده می‌کنند (تعجبی ندارد که لینوکس را به‌ نام پادشاه اَبَر پردازشی می‌نامند.)

اندروید هم مبتنی بر لینوکس است
حتی بهترین سیستم‌عامل‌های اِسمارت‌فون‌های دنیا (همچون اندروید) هم بر پایهٔ لینوکس طراحی شده‌اند. 

جایگاه لینوکس در هالیوود
اگر تصور می‌کنید که کاربردهای لینوکس تنها به برنامه‌نویسی و سرور محدود می‌شود، کاملاً در اشتباه هستید. لینوکس در دنیای هالیوود نیز جایگاه ویژه‌ای دارد به طوری جلوه‌های ویژهٔ فیلم‌هایی مانند Titanic و Avatar بر روی نرم‌افزارهای سه‌بُعدی بر روی پلتفرم لینوکس ایجاد شده‌اند 

حقایقی که در بالا بدان‌ها اشاره شد تنها بخشی از توانایی‌های پایان‌ناپذیر لینوکس هستند و تعجبی هم نیست که لینوکس توانسته طرفداران و توسعه‌دهندگان بی‌شماری را به خود جذب کند چرا که با در اختیار داشتن لینوکس، تنها سد رو به‌ روی شما، مرزهای خلاقیت‌تان خواهد بود!