از زمان انتشار بازی ماینکرفت در سال ٢٠١١ تاكنون، این بازی در سراسر دنيا و خصوصاً در ميان كودكان طرفداران بسيارى پيدا كرده است. با انتشار نسخه‌ای از اين بازى با عنوان MinecraftEDU که مخصوص مدارس است، این بازی به سرعت تبديل به يكى از مهم‌ترين نرم‌افزارهاى آموزشى نسل جديد شده است و از آن براى آموزش مسائل گوناگونى مانند آموزش منطق، حل مسئله و هندسه استفاده مى‌شود.
در حالى كه بيشتر آموزگاران براى آموزش مباحث پروژه‌ای و يا موضوعات آزاد هنرى از Minecraft استفاده مى‌كنند، اکثراً از اين حقيقت غافل‌اند كه Minecraft يكى از بهترين راه‌هاى آموزش برنامه‌نويسى به كودكان است. در ادامه به بررسى ٤ دليل مى پردازيم كه چرا Minecraft راهى مناسب براى آموزش برنامه‌نويسى به كودكان است.
Minecraft انگيزه ايجاد مى‌كند
به آسانى مى‌توان كارى كرد كه كودكان برنامه‌نويسى كامپيوتر را آغاز كنند؛ چالش اصلى زمانى آغاز مى‌شود كه از آن‌ها بخواهيد كارشان را با علاقه ادامه دهند. كودكان اگرچه به سرعت به محرک جديدى كه برايشان ايجاد كرده‌ايد عادت مى‌كنند و به آن پاسخ مى‌دهند، اما به ندرت پيش مى‌آيد كه آن‌ها به اختيار خود به سمت اين توانايى جديد و پيچيده گام بردارند.
حال نام اين بازى به گوش كودكان مى‌رسد؛ جذابيت اين بازى براى آن‌ها بسيار فراتر از چيزى است كه مى‌توان تصور كرد و اگر امکان اعمال تغییر در بازی را هم در اختيارشان بگذاريد، حتى مى‌توانيد آن‌ها را بيشتر هم درگير كنيد و به آن‌ها اجازه دهيد بازى را آن طور كه مى‌خواهند تغيير دهند.
Mod (مخفف Modification به معنی تغيير)، دربرگیرندهٔ تغييراتى در بازى است كه شخصيت‌ها، اشياء و مناظر را با ويژگى‌هاى جديدى در اختيار كاربر قرار مى‌دهد. براى ايجاد اين تغييرات يا اصطلاحاً «Mod كردن» بازى، كاربران بايد اصول كدنويسى را ياد بگيرند تا بتوانند تغييرات مفهومى دلخواه‌شان را پياده‌سازى كنند. وقتى كودک ببيند كه مى‌تواند آنچه را كه در ذهن دارد توسط كدنويسى در بازى پياده‌سازى كند و تغییرات دلخواه خودش را ایجاد کند، با تمركز و انگيزهٔ بيشترى به كارش ادامه خواهد داد.
امكان كدنويسى از طریق Visual Block
دنبال كليدهاى كيبورد گشتن و تايپ كردن مى‌تواند براى كودكان خسته‌كننده باشد؛ براى حل اين مشكل، برخى دولوپرهای خوش‌ذوق دست به طراحى ابزارى زده‌اند كه امكان درگ & دراپ را براى برنامه‌نويسى در اين بازى به كاربران مى‌دهد.
در اين حالت كودكان با استفاده از ابزارهايى لِگومانند دست به طراحى مى‌زنند (لازم به ذکر است که یکسری زبان‌های برنامه‌نویسی همچون اسکرچ سهم به سزايى در افزايش محبوبت اين شيوهٔ آموزشی داشته‌اند). همچنین توجه داشته باشید که در سال ٢٠١٦، مايكروسافت و وب‌سايت Code.org از يك پلتفرم جديد ماینکرفت که با درگ & دراپ کار می‌کند براى برنامه‌نويسى Minecraft رونمايى كردند.
بلوک‌های کد که به صورت بصری قابل مشاهده و جا‌به‌جایی هستند، بسيارى از دستورات رايج كدنويسى را در خود گنجانده‌اند که از آن جمله مى‌توان به دستورات شرطی، لوپ‌ها و بسيارى مفاهیم پایه‌ای ديگر اشاره كرد. از اين طريق مى‌توان به دانش‌آموزان جوان مبانى و اصول برنامه‌نويسى كامپيوتر را به شيوهٔ بصرى آموزش داد.
كدنويسى به این شیوه را مى‌توان به چرخ‌هاى كمكى هنگام يادگيرى دوچرخه‌سوارى تشبيه كرد؛ زيرا به گونه‌اى طراحى شده‌اند كه پس از فراگيرى كامل موضوع، می‌توانند كنار گذاشته شوند. البته بايد اعتراف كرد براى كسانى كه به تازگى شروع به آموختن كدنويسى كرده‌اند روشى بسيار مناسب است چرا كه باعث مى‌شود كاربر به جاى تمركز بر نحوهٔ نوشتن، بر طرح كلى كه در ذهن دارد متمركز شود.
یادگیری زبان جاوا در خلال بازی
زمانى كه كودكان آمادهٔ ارتقاء مهارت‌هاى خود هستند، Mod كردن بازى با استفاده از زبان جاوا وارد ميدان مى‌شود. از طريق اين امكان مى‌توان كودكان را با برنامه‌نويسى حقيقى آشنا كرد. يكى از جالب‌ترين ويژگى‌هاى Minecraft اين است كه به كاربر اجازه مى‌دهد به سورس‌کد نوشته شده با زبان جاوای برنامه دسترسى داشته باشد و بتواند تقريباً هر چيزى كه در ذهن دارد را در بازى پياده كند (برای شروع یادگیری این زبان، می‌توانید به دورهٔ آموزش جاوا در سکان آکادمی مراجعه نمایید).
در حين اين كار، كودكان ياد مى‌گيرند كه تبرها، دشمنان و جهان‌هاى دلخواه‌شان را بسازند؛ همچنین آن‌ها مى‌توانند با استفاده از كدنويسى جاوا، به مخلوقات خودشان ويژگى‌هاى جديد و دلخواه اضافه كنند و اين تغييرات را در بازى مشاهده كنند.
در واقع لحظه‌اى كه كودك نتيجهٔ تلاشش را در بازى مى‌بيند و تغییرات خودش را در بازى اجرا مى‌كند، بسيار شگفت‌زده خواهد شد و وقتى كودک يک بار اين حس را تجربه مى‌كند، ناخودآگاه به دنبال يادگيرى بيشتر مى‌رود. به عبارت دیگر، تغییر دادن بازى انگيزه و سماجت مضاعفى به كودكان مى‌دهد كه همين براى غلبه بر مسائل و چالش‌هايى مثل باگ‌ها و ... كه در طى برنامه‌نويسى پيش مى‌آيند كافى است.
گزينه‌هاى كدنويسى بسيارند
آموزش از طريق Minecraft به سرعت در حال گسترش است اما در اين ميان منابع گوناگونى براى آموزش كدنويسى به كودكان در نظر گرفته شده است. باتوجه به سرمايه‌گذارى اخير Minecraft در پروژهٔ MinecraftEDU، مى‌توان انتظار برنامه‌های بیشتری در آینده که به صورت بصری کدنویسی را آموزش می‌دهند داشت.
وب‌سايت‌هايى نظیر CodaKid ،CodeKingdoms و LearnToMod نيز در حال عرضهٔ آموزش‌هاى باكيفيتی در رابطه با كدنويسى Minecraft هستند که با كمک اين وب‌سايت‌ها كودكان به خوبى با مفهوم كدنويسى آشنا شده و در راه يادگيرى اين مهارت ارزشمند قرن ٢١ام قدم مى‌گذارند.