اصول اساسی در طراحی وب سایت

مقدمه

طراحی صفحات وب مهارتی اســت که جنبه های نظری، فنی(زبان برنامه‌نویسی سایت) و هنری فراوانی دارد. در جنبه های نظری این مهارت، روش شناســی به بهترین روش برای برقراری ارتباط با مخاطب و انتقال پیام، پاســخگویی به نیازهای کاربران و جلب رضایت آن‌ها است.

جنبه های فنی طراحی وبســایت بر شیوه های پیاده سازی وب‌سایت و فناوری‌های به کار گرفته شده در آن تمرکز دارد تا وب‌سایت با سرعت مناسب و کارایی قابل قبول پیاده سازی شود و از امنیت کافی هم برخوردار باشد.در جنبه های هنری هم ملزومات ایجاد یک سایت با جذابیت های بصری بالا و زیبایی ظاهری مورد بحث قرار می‌گیرد.

در این مقاله شــما با جنبه های نظری این مهارت یعنی روش شناســی طراحی صفحات وب آشنا میشوید که نخستین گام برای ایجاد یک وب‌سایت قلمداد می‌شود. اصول طراحی وب‌سایت برای ایجاد یک وب‌سایت مانند هر نرم‌افزار دیگری باید مراحلی را طی نمود تا ضمن تعیین اهداف موردنظر از ایجاد صفحات وب، مســیر رســیدن به این اهداف تا حدی روشن شود.

در یک جمع‌بندی کلی می‌توان موارد زیر را به عنوان اصول طراحی وب‌سایت برشمرد:نیازسنجی: در این مرحله از اصول طراحی وب‌سایت باید مشخص کنید هدف از ایجاد وب‌سایت چیست. برای رسیدن به این شناخت، اغلب اوقات لازم است با سفارش دهنده وب‌سایت یا افراد مطلعی که توسط وی معرفی می‌شود مصاحبه صورت گیرد تا پاسخ روشنی برای پرسشهای زیر به دست آید:

-وب‌سایت جزو کدام دسته از پایگاههای اینترنتی قرار می‌گیرد؟ آیا بیشتر بر جنبه اطلاع رسانی تأکید دارد یا جنبه های دیگری مانند فروش کالا و خدمات، سرگرمی، به اشتراک‌گذاری نظرات کاربران و … موردنظر است.

-مخاطبان وب‌سایت چه افرادی هستند و چه ویژگی‌هایی دارند؟ آیا مراجعه کنندگان به وب‌سایت، مخاطبان عمومی هســتند یا قشر خاصی مانند دانشجویان، دانشآموزان، کارمندان یک اداره، کودکان و … کاربران اصلی وب‌سایت را تشکیل می‌دهند.

-برآورد اولیه از تعداد مخاطبان ســایت و حجم اطلاعات چه میزان است؟ آیا وب‌سایت در زمره پایگاههای اینترنتی کوچک با کاربران محدود قرار می‌گیرد یا به دلیل ماهیت آن، مورد استفاده تعداد زیادی از مخاطبان واقع میشــود؟ برای نمونه وب‌سایت یک شــرکت تجاری احتمال بازدیدکننده چندانی نخواهد داشــت اما وب‌سایتی که برای اطلاع رسانی در مورد نمرات دانش‌آموزان یک دبیرستان ایجاد می‌شود قطعا با انبوهی از مراجعه کنندگان مواجه می‌شود.

تهیه طرح اولیه: پس از کسب شناخت کافی از اهداف ایجاد وب‌سایت باید طرحی را آماده کنید که موارد زیر را شامل شود. مکتوب نمودن این موارد به شما کمک می‌کند بر اساس شناخت به دست آمده از اهداف وب‌سایت، برای طراحی وب‌سایت یک گام عملی دیگر بردارید.اصول طراحی وب‌سایت

بخش‌های اصلی و فرعی وبســایت را مشــخص کنید. بخش‌های اصلی، اهداف وبســایت را محقق میکننــد و بخش‌های فرعی به منظور جلب نظر مخاطبان، خدمــات جذابی را ارایه می‌دهند.

برای نمونه در وب‌سایت یک شرکت کامپیوتر ای، اطلاع رسانی مورد توانایی ها، خدمات و پروژههای شرکت

بخش اصلی محســوب می‌شود اما می‌توان برای جلب نظر مشــتریان، یک بخش فرعی را برای دانلود

نرم‌افزارهای پرکاربرد درنظر گرفت.

ســاختار سایت را طراحی نمایید. این ســاختار باید ارتباط میان صفحات مختلف و روش‌های موجود در پیمایش وب‌سایت را به گونهای مشخص نماید که دسترسی به بخش‌های گوناگون با سرعت و بدون ایجاد ســردرگمی برای کاربران انجام شــود.

در مورد روش جستجوی اطالعات درون وب‌سایت، تصمیم گیری کنید.

اجزاء تشــکیل دهنده وبســایت را مشــخص نمایید. این اجزاء در مورد وب‌سایتهای ساده، همان صفحات حاوی اطلاعات هســتند اما در وبســایت های پیچیده‌تر شامل سرویس‌های قابل ارایه میباشــند. برای نمونه باید مشخص کنید که آیا وب‌سایت شما امکان ثبت‌نام کاربران و ارایه خدماتپست الکترونیک به آن‌ها را فراهم می‌کند یا خیر.

در انتهای این مرحله مهم، باید تصویری کلـــی از نقشه وب‌سایت در ذهن شما شکـل بگیرد تا به تدریج آن را مکتوب و تکمیل نموده و به این ترتیب وارد مرحله تهیه محتوا شوید.

تهیه محتوا:

در اصول طراحی وب‌سایت محتوا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:اصول طراحی وب‌سایت

-متن:

شامل صفحات وب حاوی نوشته یا اسناد متنی قابل دانلود

-مالتی مدیــا:

مجموعهای از تصاویر یــا فایل‌های صوتی ـ تصویری مرتبط بــا مطالب، عکسهایی از محصولات، تبلیغات و …

– فایل‌های اجرایی:

شامل فایل برنامه‌های قابل دانلود، افزونه های موردنیاز مرورگر و …

پیاده ســازی :

تهیه طرح و بازنگری در اجزاء مختلف آن تا رســیدن به نســخه نهایی، طراح

وب‌سایت را وارد مرحله پیاده ســازی یعنی ایجاد وب‌سایت می‌کند. در این مرحله باید به پرسشهای زیر پاسخهای مناسبی داده شود:

– با توجه به طرح وب‌سایت، پیادهسازی آن با استفاده از چه ابزارها و فنآوریهایی ممکن است؟

-کدامیــک از این ابزارها و فنآوریها، کارایــی و امنیت موردنظر را با صرف کمترین هزینه به دنبال دارند و در عین حال قابلیت توسعه وب‌سایت را افزایش می‌دهند؟

– بر اســاس برآورد صورت گرفته در مورد حجم اطالعات و تعداد کاربران، چه امکانات ســختافزاریبرای راه اندازی وب‌سایت مورد نیاز است؟

آماده‌سازی و انتشار:

پس از پیاده ســازی و درج محتوای صفحات وب‌سایت میبایست با انتخاب نام دامنه و تهیه فضای میزبان نســبت به آماده ســازی و انتشار وب‌سایت بر روی سرور وب اقدام نمود.

اشکالزدایی و توسعه:

پس از درج محتوا در وب‌سایت و قرار دادن آن بر روی سرور وب لازم اســت اصول طراحی وب‌سایتضمن رفع اشکالات موجود در آن که اغلب از خطاهای پیاده سازی ناشی می‌شود، میزان تطابق وضعیت ســایت با نیازســنجی اولیه مورد ارزیابی قرار گیرد. این تطبیق که با ارزیابی تعداد مخاطبان و نیز بازخوردهای دریافت شــده قابل انجام است به مدیران و طراحان وب‌سایت کمک می‌کند برای ایجاد تغییرات در ساختار یا محتوای وب‌سایت و نیز برنامه‌ریزی برای طرحهای توسع های اقدامات لازم را صورت دهند.

اصول طراحی وب‌سایت

اصول طراحی وب‌سایت را می‌توان فرایندی دانســت که در آن خالقیت و مهارت فنی نقش عمدهای ایفا می‌کند. خالقیت از دو جنبه ارایه سرویس‌های ابداعی در وب‌سایت و نیز نوآوری در طراحی قالب و نحوه پیمایش صفحات قابل بررســی است و همین گستردگی باعث شده نتوان دستورالعمل جامعی در خصوص اصول طراحی وب‌سایت تدوین نمود. به بیان خلاصه تر، طراحی وب‌سایت جزو موضوعاتی است که سلیقه کاربران و طراحان کاملا بر آن تأثیرگذار است و به دلیل تنوع سلیقه های موجود، تأکید بر استاندارد و روشی مشخص در این زمینه چندان کارآمدی ندارد.

بــا این وجود، می‌توان نکاتــی را که اغلب متخصصین این فن و نیز کاربــران معمولی یا حرفهای اینترنت بر روی آن‌ها اتفاق نظر دارند به عنوان اصول طراحی وب‌سایت برشــمرد. این نکات در پنج سرفصل طراحی، مخاطب محوری، ساختار اطلاعات، محتوا و پشتیبانی قابل دسته بندی هستند.

طراحی

طراحی وب ســایت باید به گونهای طراحی شود که در مرورگرهای مطرح دنیا به صورت کامل و صحیح نمایش داده شود. چنانچه وب‌سایت برای کاربران فارسی زبان ایجاد شده است، متون فارسی در همه سیستم‌عاملها با هر نوع تنظیم زبان قابل خواندن باشند.

اصول طراحی وب‌سایت

در صورت چندزبانه بودن وب ســایت، روش واضح و سریعی برای انتقال به صفحات دارای زبان موردنظر پیش بینی شود.

طراحی گرافیکی صفحات و رنگ بندی آن‌ها، منطبق بر اصول و قواعد دانش گرافیک باشد.

طراحی وب ســایت و به خصوص صفحه اول آن دارای جذابیت باشد تا کاربرانی را که به صورت اتفاقی از وب‌سایت بازدید می‌کنند به خود جلب کند.

وضوح تصویر (رزلوشــن) صفحات وب ســایت به گونه‌ای انتخاب شود که متناسب با تنظیمات اغلب کاربران باشد و ترجیحابهترین وضوح برای نمایش صفحات در انتهای صفحه اول قید گردد.

برای افزایش جذابیت وب‌سایت از تصاویر، صداها و انیمیشنهای گیرا استفاده شود.

تصاویر و شکلهای استفاده شده در صفحات از وضوح و ترکیب رنگ مناسب برخوردار باشند.

امکان صرف نظر کردن از نمایش فایل‌های چندرســانهای وجود داشــته باشــد.

رنگ نوشته‌ها، رنگ و قالب صفحه، تصاویر و سایر اجزاء صفحه با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و متناسب با زمینه فعالیت، اهداف کلی وب‌سایت و طیف مخاطبان آن باشند.

مخاطب محوری

اصول طراحی وب‌سایت

در اصول طراحی وب‌سایت ، هدف از ایجاد وب ســایت کاملا مشــخص باشد و این هدف به صورت کامل در محتوا و مطالب موجود در وب‌سایت لحاظ گردد.

مطالب وب‌سایت متناسب با زمینه فعالیت و معلومات و نیازهای عامه مخاطبان باشد. از به کارگیــری حجم انبوهی از تبلیغات به ویــژه تبلیغات تصویری و متحرک که باعث دلزدگی مخاطب و تحت الشعاع قرار گرفتن نقش مخاطب می‌گردد پرهیز شود.

امکانی برای ارســال نظرات، پیشــنهادها و انتقادات کاربران در مورد محتوای کلی وب‌سایت یا موضوعی خاص درنظر گرفته شود.

نظرات ارسال شده کاربران برای هر یک از مطالب، پس از بررسی محتوای آن‌ها در صفحه مربوط به آن مطلب نشان داده شود.

امکان ارسال یک صفحه جهت معرفی به دوستان به نشانی های پست الکترونیک توسط کاربران وجود داشته باشد.

در صورت بروز خطا در بارگذاری وب‌سایت یا نمایش صفحات، پیغامهای مناسبی به کاربر داده شود.

طرح صفحات، رنگبندی آن‌ها، نوع و اندازه فونت و تصاویر استفاده شده، متناسب با سلیقه غالب کاربران وب‌سایت و موقعیت سنی، شغلی و جایگاه اجتماعی آن‌ها باشد.

ساختار اطلاعات

اصول طراحی وب‌سایت

در اصول طراحی وب‌سایت از آنجا که ممکن اســت برخی کاربران از طریق پیوندهای موجود در ســایر وب ســایتها یا موتورهای جســتجو به صفحهای غیر از صفحه اول مراجعه کننــد، لذا در همه صفحات پیوندی برای رجوع به صفحه اصلی وب‌سایت وجود داشته باشد.

برای صفحاتی که حاوی مطالب طولانی یا دســته بندی شده هســتند، تیتر مطالب در ابتدای صفحه قرار گیرد تا کاربر با کلیک روی آن‌ها به ســراغ مطلب موردنظر برود. همچنین برای برگشت به این دسته بندی، در انتهای هر بخش پیوند برگشت به ابتدای صفحه قرار داده شود.

بخشــی برای پرسشهای متداول که حاوی پرسشها و پاسخهای پرتکرار کاربران در مورد محتوای وب‌سایت است در نظر گرفته شود.

نقشه وب‌سایت برای رجوع سریع کاربران به بخش موردنظر در دسترس باشد.

امکان جستجوی آسان در مطالب وب‌سایت به ویژه بخش بایگانی وجود داشته باشد.

منوی اصلی وب‌سایت از همه صفحات قابل دسترسی باشد.

برای پیمایش در سایت و مرور مطالب و صفحات مختلف آن امکاناتی کاربرپسند تعبیه شود.

کاربر در صفحه اول به آسانی با نحوه سازماندهی اطلاعات و ساختار وب‌سایت آشنا گردد.

ســاختار اطالعات به گونه‌ای طرح ریزی شــود که دسترسی به هر یک از صفحات و مطالب به آســانی امکانپذیر باشد؛ نیاز به کلیک های زیاد برای رســیدن به یک مطلب نشانهای از ضعیف بودن ساختار وب‌سایت است.

محتوا

برای این که اصول طراحی وب‌سایت را رعایت کنیم رعایت نکات زیر ضروری است :

هدف از راه اندازی وبســایت و مطالبی که ارایه می‌کند مشــخص باشد و حتی امکان به صورت توضیحی کوتاه در صفحه اول درج شود.

مطالب درج شــده، در حوزهای که مرتبط با هدف راهاندازی وبســایت اســت جامع باشــد و پیوندهای مربوط به منابع و مراجع در انتهای مطالب درج گردد.

محتوای موجود در وب‌سایت جدید باشد و در بازه های زمانی مناسب، به‌روزرسانی گردد.

اطلاعات قدیمی از طریق بخش بایگانی قابل دسترسی و استفاده باشد.

مشخصات نویسندگان مطالب یا منبعی که از روی آن‌ها ترجمه یا اقتباس صورت گرفته درج شود.

اشــتباهات تایپی یا نگارشــی و به ویژه محتوایی در مطالب وجود نداشــته باشد و پیوندها، به صورت کامل با محتوای پیوند تطابق داشته باشند.

مشخصات ایجادکننده وب‌سایت و زمان تأسیس آن درج شود.

زمان و تاریخ به‌روزرسانی وب‌سایت و درج هر یک از مطالب قید شود.

در صــورت نیاز کاربران به نرم افــزار یا افزونه ای خاص برای مشــاهده برخی صفحات، قابلیت دسترسی به آن در وب‌سایت پیشبینی شود.

آمار بازدیدکنندگان ترجیحا با قید زمان و توزیع جغرافیایی قابل‌مشاهده باشد.

اطلاعات موردنیاز کاربران به صورت جامع و مانع وجود داشته باشد؛ یعنی در عین کامل بودن، از درج مطالب اضافه غیرمرتبط خودداری گردد.

بین میزان استفاده از قالب های گوناگون ارایه محتوا، به ویژه متن و تصویر، تناسب برقرار باشد.

برای نمونه، تکیه صرف بر متن برای ارایه محتوا باعث یکنواختی صفحات و خســتگی کاربر می‌شود و از سوی دیگر، استفاده بیش از حد از تصاویر، باعث کند شدن بارگذاری صفحه و نیز عدم تمرکز کاربر بر نوشته‌ها خواهد شد.

پشتیبانی

نام و دامنه مناســب و حتی المکان کوتاه برای وب ســایت انتخاب شــود و با محتوای سایت تناسب داشته باشد.

وبســایت به موتورهای جستجوی مطرح معرفی شــود تا کاربران از طریق جستجو بتوانند به صفحات آن دست پیدا کنند.

فضای درنظر گرفته شده برای وب‌سایت و نیز سرعت تبادل اطالعات در حد قابل قبولی باشد.

حتی المکان حجم صفحات پایین باشــد تا کاربرانی که با خطوط کم سرعت مشغول گشت وگذار در اینترنت هستند هم بتوانند صفحات وب‌سایت را مرور کنند.

صندوق پســت الکترونیک مدیر سایت به صورت منظم بررســی گردد و پاسخهای مناسب در کمترین زمان ممکن برای ارسال کنندگان پیغام فرستاده شود.

امکانی برای گزارش خرابی پیوندها یا بروز خطا در کارکرد هر یک از بخش‌های وب‌سایت تعبیه شود تا کاربران به سادگی بتوانند این خطاها را گزارش نمایند.

در صورت ذخیره ســازی اطلاعات شخصی کاربران در وبســایت، تمهیدات امنیتی کافی برای حفاظت از آن‌ها در نظر گرفته شود.

به صورت منظم از محتوای وب‌سایت نسخه پشتیبان تهیه و در محل امنی نگهداری شود.

آزمونهای فنی موردنیاز برای بررسی صحت ارتباط میان صفحات و معتبر بودن پیوندها انجام گیرد.تا اینجا به اصول طراحی وب‌سایت پرداختیم. در مقاله های بعدی توضیحات بیشتر درمورد اصول طراحی وب‌سایت را مطرح خواهیم کرد . پس لطفا مقاله های دیگر مارا نیز مطالعه بفرمایید.