4 نکتهٔ مهم در انتخاب نام برای یک پروژهٔ نرم‌افزاری اپن‌سورس

یکی از رفتارهای شایع در میان کامیونیتی اپن‌سورس این است که ایشان تمایل دارند تا زندگی دیگر دولوپرها و کاربران را لذت‌بخش‌تر کنند. در چنین شرایطی، برنامه‌نویسان معمولاً سعی در جذب حامیانی (سایر دولوپرها) برای این پروژهٔ نرم‌افزاری خود دارند؛ بنابراین انتخاب یک نام جذاب برای یک پروژهٔ نرم‌افزاری -به منظور جذب حامیان و نیروی کمکی به پروژه- بسیار حائز اهمیت است. کمابیش اکثر برنامه‌نویسان دستورالعمل‌های مربوط به انتخاب نامی مناسب برای یک پروژهٔ نرم‌افزاری را بلد هستند، اما انتخاب یک نام خوب کار دشواری است که برنامه‌نویسان باید با آن دست و پنجه نرم کنند! در همین راستا، در این مقاله چهار عامل مهمی که برنامه‌نویسان هنگام انتخاب نام برای پروژهٔ نرم‌افزاری خود باید در نظر بگیرند توضیح داده خواهند شد.

شاید نام‌هایی که شما به عنوان برنامه‌نویس از داستان‌های علمی تخیلی (یا تخیل خود) در ذهن دارید، خوب و جذاب به نظر برسند،‌ اما ممکن است این نام‌ها برای کاربران معنی و مفهومی نداشته باشد. رویکرد بهتر می‌تواند انتخاب یک نام به‌یادماندنی باشد که در ذهن دولوپرهای جدید و دولوپرهایی که پروژهٔ شما را دنبال می‌کنند، باقی بماند.

به عنوان یک قانون کلی، باید به خاطر داشته باشیم که نام‌ها (به طور خاص نام پروژه‌ها یا برندها) انتظاراتی را ایجاد می‌کنند. در واقع، نام پروژهٔ شما باید کارکرد آن در اکوسیستم (نرم‌افزاری) را نشان داده و به مخاطبینش داستان پشت پردهٔ نرم‌افزارتان، رسالتش و از همه مهم‌تر، هدفی که از توسعهٔ آن داشته‌اید را توضیح دهد.

در این دنیای پر ازدحام نرم‌افزارهای اپن‌سورس،‌ قاطی نشدن یک پروژهٔ نرم‌افزاری با دیگر پروژه‌ها بسیار مهم است؛ بنابراین زمان بیشتری برای انتخاب یک نام مناسب برای پروژهٔ نرم‌افزاری پیش از معرفی می‌تواند بعدها اثرات مثبتی برای نرم‌افزار طراحی شدهٔ شما داشته باشد.

پروژهٔ شما چه کاری انجام می‌دهد؟
در گام اول برای انتخاب نام برای یک پروژهٔ نرم‌افزاری، شما باید به این نکته توجه کنید که پروژهٔ شما چه کاری انجام می‌دهد. شما با کدهای این نرم‌افزار به طور دقیق آشنا هستید؛ بنابراین می‌توانید به یک برنامه‌نویس توضیح دهید که پروژهٔ شما چه کاری انجام می‌دهد. همچنین به این نکته توجه کنید که آیا می‌توانید این پروژه را به یک مدیر IT یا شخصی که برنامه‌نویس نیست هم توضیح دهید؟ در واقع، باید بتوانید مشخص کنید که پروژهٔ شما چه نیاز یا مشکلی را از کاربران رفع می‌کند.

نام پروژهٔ شما باید مشخص کند که کار نرم‌افزار شما چیست و باید به گونه‌ای این کار را انجام دهد که برای افراد ناآشنا با پروژه که از این نرم‌افزار استفاده می‌کنند یا می‌خواهند به توسعهٔ آن کمک کنند (حامیان)، بامفهوم و ملموس باشد. به بیان دیگر، شما باید اکوسیستم فناوری مربوطه را درک کرده و به این موضوع اشراف داشته باشید که آیا سَبک‌های خاصی برای نام‌گذاری یا قاعده‌هایی برای پروژه‌های مشابه وجود دارد یا خیر. به طور کلی، سعی کنید خود را در جای شخص دیگری که می‌خواهد یک نرم‌افزار را ارزیابی کند قرار دهید و به این نکته توجه کنید که آیا نام این نرم‌افزار برای شما جذاب و گویا است یا خیر.

هر کانال توزیعی که شما از آن استفاده کنید، بخشی از اکوسیستم شما است. به طور مثال، اگر اپلیکیشن شما قرار است تا در یک توزیع لینوکسی، ان‌پی‌ام، کامپوزر و یا روبی جِم قرار گیرد، باید از حیث استانداردهای نام‌گذاری یا رویه‌های مرسوم برای سامانه مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری (Package Manager) مورد بررسی قرار گیرد. سعی کنید نام‌های موجود و مشابه در آن کانال توزیع را بررسی کنید تا حس و درکی از نام‌های دیگر برنامه‌های مشابه داشته باشید.

کاربران و دولوپرهایی که می‌خواهید جذب پروژهٔ نرم‌افزاری شما شوند چه کسانی هستند؟
دشوارترین جنبهٔ انتخاب یک نام این است که خود را جای دیگر کاربران قرار دهید. شما این نرم‌افزار را ساخته‌اید و می‌دانید که چقدر قدرتمند است؛ بنابراین در حالی که انتخاب یک نام جذاب می‌تواند خوب باشد، ممکن است مخاطبان جدید را جذب نکند! باید نامی انتخاب کنید که برای افراد جدید جذاب باشد ضمن اینکه بتواند به ایشان نشان دهد که چه مشکل یا نیازی را می‌تواند برآورده سازد.

نام خوب به نوع یا دسته‌ای از مخاطبان که شما می‌خواهید جذب کنید، بستگی دارد. باید مشخص کنید که یک پلاگین وردپرس می‌سازید یا یک ماژول لاراول و یا یک ابزار تحلیلی که برای کاربران معمولی است یا حرفه‌ای‌ها را هدف قرار داده است. در مجموع، درک کاربران و نوع حامیان/توسعه‌دهندگان این نرم‌افزار منبع باز در فرایند انتخاب نام بسیار مهم است.

نام به‌یادماندنی به نوع کاربران هدف شما بستگی دارد. لذا سعی کنید زمان مناسبی در خصوص موارد زیر تفکر کنید:
- پروژهٔ شما بیشتر برای چه کسی جذاب است و چه کمکی می‌تواند به آن‌ها بکند؟
- اطلاعات دموگرافیک (مانند جنسیت، سن، محل سکونت و غیره) مخاطبین شما به چه شکلی است؟

درک مخاطب به شما کمک می‌کند تا بر روی نیازهای کاربران و اینکه آن‌ها به چه نام‌ها و برندهایی واکنش و پاسخ مثبت می‌دهند، متمرکز شوید.

هنگامی‌ که روی نرم‌افزار اپن‌سورسی کار می‌کنید، این معادله کمی تغییر می‌کند. هدف این محصول نرم‌افزاری شما تنها کاربران هدف نیست،‌ بلکه دولوپرهایی که در توسعهٔ کدهای این نرم‌افزار کمک می‌کنند،‌ از جمله مخاطبان اصلی این نرم‌افزار هستند. شما باید به این نکته توجه کنید که به عنوان یک دولوپر، چه نام‌ها و برندهایی برایتان جذاب است و اینکه چه تصویری از یک محصول نرم‌افزاری شما را ترغیب به امتحان کردن این نرم‌افزار جدید می‌کند.

هنگامی که حس خوبی از انتظارات کاربران و حامیان/توسعه‌دهندگان بالقوهٔ این نرم‌افزار داشته باشید، می‌توانید از این حس و درک در انتخاب نامی مناسب برای محصول نرم‌افزاری خود بهره ببرید. به یاد داشته باشید که باید از بیرون به پروژهٔ نرم‌افزاری خود نگاه کنید و سعی کنید که به این نکته توجه کنید که نام این نرم‌افزار چگونه برای کسی که با کدها و کار نرم‌افزار شما آشنا نیست، می‌تواند جذاب باشد. آیا کسی که اولین بار وارد وب‌سایت شما یا گیت‌هاب می‌شود و نام نرم‌افزار را می‌بیند، تطابق نام با محصول نرم‌افزاری را حس می‌کند؟ اگر این‌گونه است، شما می‌توانید گام بعدی در انتخاب نام محصول نرم‌افزاری خود را بردارید که در ادامه بیشتر پیرامون این موضوع بحث خواهیم کرد.

چه کسانی از نام‌های مشابه برای یک محصول نرم‌افزاری استفاده می کند؟
پس از اینکه شما خود را جای یک کاربر نرم‌افزار قرار داده و نام‌های بالقوه را ارزیابی کردید، حال زمان آن رسیده است که نام‌های مشابه برای نرم‌افزارهای مشابه نرم‌افزارتان را بررسی کنید. شاید در وهلهٔ اول این‌گونه به نظر برسد که بهترین نام‌ها برای این نرم‌افزار استفاده شده‌اند،‌ اما با جستجوی دقیق‌تر درمی‌یابید که این‌گونه نیست.

اولین گام، جستجو در اینترنت برای نامی است که انتخاب کرده‌اید. سعی کنید با عبارات کلیدی همچون نام انتخابی‌تان،‌ به اضافهٔ Software یا کلمهٔ Open Source یا چند کلمهٔ کلیدی مرتبط دیگر جستجو را انجام دهید. سعی کنید چندین صفحه از نتایج مربوطه را بررسی کنید تا ۹۰٪ خیالتان راحت شود.

اگر شما یک کلمهٔ ساختگی انتخاب نکرده باشید، با جستجو در وب نتایج زیادی به دست خواهید آورد. در اینجا ایده این است که دریابید کدام نتایج می‌توانند مشکل‌زا باشند. باز هم سعی کنید خود را در جای یک کاربر جدید قرار دهید؛ اگر شما -به عنوان یک کاربر- محصولات جدید را جستجو می‌کردید، آیا نام محصول/وب‌سایت شما در کنار دیگر محصولات گیج‌کننده نبود؟ آیا دیگر نتایجی که در وب مشاهده کرده‌اید، محصول نرم‌افزاری مشابه محصول شما هستند؟ 

حالت دیگر می‌تواند وجود نامی مشابه نام انتخابی شما باشد که نام یک محصول نرم‌افزاری نیست! اما این حالت هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد زیرا معمولاً این نام‌ها و برندها چندان از استفاده از نام‌شان در محصول دیگری استقبال نمی‌کنند به ویژه اگر برندهای معروفی مانند نایک، وودافون یا امثالهم باشند. البته شاید بتوانید نام محصول غیر نرم‌افزاری را برای نرم‌افزار خود انتخاب کنید،‌ مشروط به اینکه این نام و برند معروف و شناخته شده نباشد (البته ترجیحاً این کار را هم نکنید).

چه قدر می‌خواهید تا پروژهٔ نرم‌افزاری شما رشد کرده و بزرگ شود؟
باید مشخص کنید که پروژهٔ نرم‌افزاری شما در چه سطحی است؟ آیا یک ماژول نُود (NodeJS) یا یک ابزار کامندلاین است که شما قصد ندارید/نمی‌توانید براساس آن یک بیزینس بزرگ را بنا گذارید؟ آیا ایدهٔ نرم‌افزار شما می‌تواند یک کسب‌وکار میلیونی باشد یا چیزی بین دو حالت فوق؟

اگر پروژهٔ شما یک Utility (ابزار) ساده برای دولوپرها است که برای مثال آن‌ها می‌توانند در کارشان به کار بگیرند، بنابراین شما گزینه‌های زیادی را برای انتخاب نام دارید. به این نکته هم توجه کنید که نام شما حتماً نباید کامل و بی‌نقص باشد (وسواس نداشته باشید) بلکه تنها باید نامی مناسب و درخور باشد که خودتان هم از آن خوشتان بیاید.

اما اگر پروژهٔ نرم‌افزاری شما پروژه‌ای است که بر اساس آن می‌خواهید یا می‌توانید یک کسب‌وکار راه‌اندازی کنید، باید به نکات فوق‌الذکر توجه کنید و فهرستی از نام‌های مناسب را تهیه کنید. ضمناً توجه کنید که پیش از معرفی محصول با نام آن، تحقیقات کافی انجام دهید. انتخاب نام برای یک کسب‌و‌کار که در اینجا بر اساس یک نرم‌افزار است، معمولاً نیازمند بررسی‌هایی از حیث نام‌های تجاری و برندهای ثبت شده است که معمولاً در بسیاری از کشورها توسط مؤسسات حقوقی و ثبتی انجام می‌شود و سپس یک نام برای یک کسب‌وکار -و متعاقباً نرم‌افزار مربوطه- انتخاب می‌شود.

خطاهای رایج در انتخاب نام برای نرم‌افزارهای اپن‌سورس
در نهایت باید در هنگام انتخاب نام برای یک محصول نرم‌افزاری از این خطاها که در انتخاب نام مرسوم هستند، اجتناب کنید:
- از کلمات مخفف و رمزی استفاده نکنید. اگر کاربران جدید نام محصول را درک نکنند، به دشواری می‌توانند محصول و نام شما را بیابند (مثلاً JccJS).
- از کلمات محبوب در بین عموم مردم استفاده کنید. اگر می‌خواهید که جذابیت پروژهٔ شما دائمی باشد، نامی انتخاب کنید که همیشگی و مانا باشد (مثلاً CuteData.js).
- عدم توجه به غیرانگلیسی زبان‌ها، از دیگر خطاهای رایج در انتخاب نام برای یک محصول نرم‌افزاری است. آیا نام انتخابی معنای خاصی در زبانی دیگر دارد که می‌تواند مبهم باشد؟
- از کلمات سخیف و غیرقانونی حتی اگر برای مخاطبان/دولوپرها جالب و جذاب باشد استفاده نکنید، زیرا ممکن است که کاربران جدید یا حامیان توسعهٔ نرم‌افزار را از محصول نرم‌افزاری شما دور کند.

در پایان هم مجدد یادآور می‌شویم که سعی کنید که خود را جای مخاطب محصول نرم‌افزاری خود قرار داده و انتظارات آن‌ها را هنگام انتخاب نام برای محصول، در نظر بگیرید.

حال نوبت به نظرات شما می‌رسد. آیا تاکنون در شرایطی قرار گرفته‌اید که مجبور شوید یک نام مناسب برای پروژه‌ای نرم‌افزاری، یک کسب‌وکار آنلاین،‌ وب‌سایت یا اپلیکیشن انتخاب کنید؟ در این پروسه، چه معیارهایی را مد نظر قرار دادید؟ نظرات، دیدگاه‌ها و تجربیات خود را با دیگر کاربران سکان آکادمی به اشتراک بگذارید.