خیلی از ما گمان می‌کنیم بسیاری از کارهایی که انجام می‌دهیم در اینترنت اتفاق می‌افتد؛ مانند تماشای آنلاین یک ویدئو، چک کردن شبکه‌های اجتماعی و غیره اما حقیقت آن است که ما این کارها را در محیط WWW انجام می‌دهیم نه در Internet! اینترنت مجموعه‌ای از شبکه‌ها، کامپیوترها و سایر سیستم‌ها در سراسر جهان است اما این در حالی است که وب -یا به طور کامل‌تر World Wide Web- مانند نرم‌افزاری است که در محیط اینترنت اجرا می‌شود که با استفاده از پروتکل‌های گوناگونی به وب‌سایت‌ها و سرویس‌های گوناگونی دسترسی می‌یابد.
اغلب ما گمان می‌کنیم اینترنت همان وب (World Wide Web یا به اختصار WWW) است؛ با وجود اینکه هر دوی این‌ها به یکدیگر نیاز دارند، اما دو مقولۀ کاملاً مجزا هستند. ما نیز در گفتار و نوشتار روزمره، اغلب دچار اشتباه می‌شویم و این دو واژه را به اشتباه، به جای یکدیگر به کار می‌بریم. پس نیاز است تا کمی عمیق‌تر به این قضیه نگاه کنیم.
اینترنت چیست؟
اینترنت متشکل از تعداد زیادی شبکه‌های فیزیکی کوچک است که نهایتاً منجر به تشکیل شبکه‌هایی بزرگ‌تر می‌شوند؛ حال این سؤال مطرح می‌شود که این شبکه‌های کوچک کدامند؟ در پاسخ باید بگوییم که شبکه‌های کوچک همان شبکه‌های لوکال محیط پیرامون ما هستند؛ مثلاً LAN شبکۀ کوچکی است که در خانۀ شما وجود دارد.
هنگامی که شما وسائل مختلف‌تان را به مودم وصل می‌کنید، یک شبکۀ LAN (شبکۀ لوکال) ایجاد کرده‌اید. به همین شکل، اگر شبکه‌ای در سطح شهر گسترده شود، به آن MAN (شبکۀ شهری) و اگر شبکه‌ای بزرگ‌تر در سرتاسر کشور یا بعضاً حتی در خارج کشور برقرار شود، به آن WAN (شبکۀ وسیع منطقه‌ای) گفته می‌شود.
به طور خلاصه، به مجموعۀ این شبکه‌های کوچک و بزرگ، اینترنت گفته می‌شود. اینترنت متشکل از وسائل مختلفی مانند مودم‌ها، سوییچ‌ها، دیتا سرورها و … است. امروزه برای جهانی شدن اینترنت، در فواصل بین کشورها و قاره‌ها، کابل‌های مخصوصی از زیر اقیانوس‌ها رد می‌کنند تا این شبکه‌ها به هم متصل شوند.
وب چیست؟
کامپیوترهایی که به یکدیگر متصل می‌شوند، خود به تنهایی نمی‌توانند اطلاعات را منتقل کنند. بگذارید برای درک بهتر موضوع یک مثال ملموس از زندگی روزمرهٔ خود ذکر کنیم. تصور کنید که در یک جمع دوستانه نشسته‌اید و چند نفری در این جمع حضور دارند. این افراد را کامپیوترهایی تصور کنید که به اینترنت متصل هستند. آنها از راه‌های مختلفی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؛ مثلاً می‌توانند با هم حرف بزنند یا افکارشان را روی کاغذ بنویسند و به هم نشان بدهند. وب نیز به همین شکل، باعث برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات در اینترنت می‌شود. از سوی دیگر، متخصصان وب را این‌گونه تعریف می‌کنند:
وب مکانی مملو از اطلاعات است که در آن سایت‌ها و خیلی چیزهای دیگر توسط URL مخصوصی شناسایی و از طریق لینک‌هایی (به انگلیسی Hypertext Links) به یکدیگر متصل می‌شوند و از طریق اینترنت می‌توان آنها را پیدا کرد.
به همان مثال قبل برگردیم. فرض کنید شما در همان جمع (اینترنت) حضور دارید و در اطراف‌تان هم گروهی از مردم (کامپیوترهای دیگر) هستند. شما می‌توانید نزد یکی از این افراد رفته و از طریق گفت‌وگو (وب)، نظر آنها (صفحۀ وب) را بپرسید و از طریق مشخصات ظاهری مانند نام و قیافه (URL) آنها را از هم تشخیص دهید.
دوباره به همان جمع دوستانه بازگردیم. صاحب ملک یا همان کسی که شما را دعوت کرده، قوانینی تعیین کرده است؛ مثلاً شما موظفید در چارچوب خاصی رفتار کنید یا راجع به موضوع خاصی یا با صدای کم صحبت کنید. در فضای وب نیز قوانینی حاکم است که به آنها پروتکل گفته می‌شود. برای اینکه اطلاعات به طور مؤثر و متناسب با استفادۀ شما به مرورگرتان برسد، چندین پروتکل مختلف وجود دارد که نام یکی از این پروتکل‌ها HyperText Transfer Protocol است که شما آن را به اختصار با عنوان HTTP می‌شناسید (البته پروتکل جدیدتری با نام HTTP/2 نیز امروزه عرضه شده که به مراتب کارایی بیشتری دارد).
گاهی‌اوقات می‌بینید که در ابتدای یک URL خاص که در مرورگرتان وارد کرده‌اید، عبارت HTTPS اضافه می‌شود (به طور مثال، به یوآرال همین مقاله که در حال مطالعهٔ آن هستید توجه کنید). HTTPS یکی از زیرمجموعه‌های HTTP است با این تفاوت که قابلیت رمزگذاری داشته و در نتیجه باعث افزایش امنیت شما در وب می‌گردد.
البته این نکته شایان ذکر است که HTTP تنها یکی از پروتکل‌هایی است که شما در اینترنت با آنها سروکار دارید. پروتکل‌های دیگری مانند TCP/IP و UDP نیز بسیار حائز اهمیت بوده و پرکاربرد هستند. برای اشاره به عملکرد این دو پروتکل (TCP و UDP)، به طور مختصر باید بگوییم که هر دو از پروتکل‌های انتقال اطلاعات هستند و تفاوت عمدۀ آنها در سرعت انتقال اطلاعات است.
Deep Web چیست؟
معمولاً ما با وب‌سایت‌هایی سروکار داریم که توسط موتورهای جست‌وجو آنها را پیدا کرده‌ایم. جالب است بدانید قسمتی از وب وجود دارد که از دسترس موتورهای جست‌وجو خارج است و به این سادگی پیدا نمی‌شود. به این قسمت از وب که از دسترس ما خارج است، اصطلاحاً Deep Web گفته می‌شود.
برای درک این موضوع که Deep Web چقدر عظیم است، باید بگوییم که در سال 2001 تخمین زده شد که حدود 7500 ترابایت اطلاعات در این قسمت غیرقابل دسترس وجود داشته است؛ در حالی که در همان سال حجم قسمتی از وب که در دسترس عموم قرار داشت تنها 19 ترابایت بود! گفته می‌شود قسمتی از وب که هم‌اکنون در دسترس ما قرار دارد تنها 4٪ از حجم کل وب را تشکیل می‌دهد و 96٪ باقیمانده همان Deep Web است!
وب چه زمانی بوجود آمد؟
مهندس، یا شاید بهتر باشد بگوییم دانشمند علم کامپیوتر، Tim Berners-Lee در سال 1989 و زمانی که در مرکز فیزیک هسته‌ای CERN در ژنو مشغول به کار بود، شبکۀ جهانی وب (WWW) را ایجاد کرد. او همچنین رهبری تیمی را که باعث ایجاد کنسرسیوم شبکۀ جهانی وب شد بر عهده داشت که مسئولیت این تیم توسعۀ وب بود و امروزه نیز مشغول به همین کار است و تیم برنرز لی همچنان مدیریت این کنسرسیوم را عهده‌دار است.
در این مقاله، برای درک بهتر وب و اینترنت از مثال یک اجتماع دوستانه استفاده کردیم. گفتیم که شما می‌توانید از راه‌های مختلفی با دیگران ارتباط برقرار کنید که یکی از این راه‌ها نوشتار است؛ شما می‌توانید مطالبی را روی تکه‌ای کاغذ نوشته و آن را به سایرین بدهید. این کار در محیط وب دقیقاً همان ارسال ایمیل است. خیلی‌ها گمان می‌کنند که ایمیل بخشی از شبکۀ جهانی وب است؛ در صورتی که این‌طور نیست و با هم تفاوت دارند.
هدف استفاده از ایمیل این است که پیامی را از طریق اینترنت بین ۲ دستگاه ردوبدل کنیم. در ابتدا از ایمیل فقط برای ارسال متن استفاده می‌شد؛ اما امروزه بسیاری از فایل‌های تصویری و تقریباً هرچیزی را می‌توان از طریق ایمیل، ارسال یا دریافت کرد.
برای ایمیل نیز پروتکل‌های خاصی وجود دارد که باعث می‌شود فایل مورد نظر شما بدون هیچ اختلالی به دست مخاطب برسد؛ این پروتکل‌ها مانند قوانینی هستند که هنگام نامه‌نگاری باید رعایت کنیم (مثل محل نوشتن آدرس‌ها و محل چسباندن تمبر) و از پروتکل‌های معروف ایمیل می‌توان به SMTP ،POP3 و IMAP اشاره کرد (به طور کلی، هر راهی که برای انتقال فایل در وب وجود دارد، پروتکل‌های خاص خودش را دارد. مثلاً وقتی که فایلی را مستقیماً و بدون واسطه در اینترنت جابه‌جا می‌کنید، از پروتکل FTP که یک پروتکل انتقال فایل است استفاده کرده‌اید).
امیدواریم که با توضیحات ارائه شده در این مقاله، با تفاوت‌های مابین Internet و WWW آشنا شده باشید و از این پس، این دو را به اشتباه نگیرید!
