چگونه به تنهایی یادگیری برنامه نویسی را شروع کنم؟

برای کسانی که می‏‌خواهند کدنویسی بیاموزند، ممکن است در ابتدا قدم گذاشتن در این جهان عظیم و نامتناهی، دلهره‌‏آور و سخت به نظر برسد. اما نکته اینجاست که منابع ارزان و یا حتی رایگانی وجود دارند که می‏‌توان از آن‏ها برای آموختن کدنویسی و تمامی تکنیک‏‌های جدید کمک گرفت و فرایند یادگیری کدنویسی را سرگرم‏‌کننده و هیجان‌‏انگیز کرد.

فرقی نمی‏‌کند شما یک فرد بزرگسالی باشید که می‏‌خواهید زمینه کاری خود را تغییر دهید و وارد صنعت فناوری شوید و یا اینکه دانش‌‏آموزی باشید که به دنبال یادگیری جدیدترین زبان برنامه‌‏نویسی هستید و یا حتی کسی که فقط از روی علاقمندی می‏‌خواهید سمت برنامه‏‌نویسی بیایید؛ تمام چیزی که برای شروع نیاز دارید یک کامپیوتر و دسترسی به اینترنت است. اما قبل از اینکه دست به کار شوید، می‏‌خواهیم در این مقاله یکسری نکات و منابع عالی به شما معرفی کنیم تا به درستی در مسیر خود قدم بگذارید.

از خودتان بپرسید: چرا می‏‌خواهم کدنویسی را یاد بگیرم؟

چند ساعت و یا حداقل یک روز را به فکر کردن درباره دلایل اصلی و واقعی یادگیری برنامه‏‌نویسی اختصاص دهید. با خودتان روراست و صادق باشید. آیا می‏‌خواهید با مباحث برنامه‌‏نویسی آشنایی داشته باشید تا بتوانید ترفیع شغلی بگیرید؟ آیا با یادگیری برنامه‏‌نویسی به دنبال تغییر اساسی در مسیر شغلی خودتان هستید؟ و یا اینکه می‏‌خواهید بهترین برنامه (Application) بعدی را بسازید؟

پاسخ شما به این سوالات می‌‏تواند مسیر را برایتان روشن کند که به سراغ کدام زبان برنامه‎‌نویسی بروید. برای مثال اگر رویای شما این است که بزرگترین سیستم عامل بعدی را ایجاد و یا یک نرم‏افزار جدید را جایگزین فوتوشاپ کنید بهتر است ابتدا به سراغ ++C بروید و سپس موضوعات پیچیده‏‌تری را مانند ساختار داده و الگوریتم‏‌های تخصیص حافظه بیاموزید.

برای آگاهی از برخی ویژگی‌های حرفه‌ی برنامه نویسی، می‌توانید به مقاله‌ی چرا برنامه نویسی شغل ایده آل ماست؟ مراجعه کنید.

زبان برنامه‏‌نویسی مناسب خودتان را انتخاب کنید.

وقتی که بدانید از کدنویسی چه می‏‌خواهید و هدفتان مشخص باشد آن موقع می‌‏توانید به راحتی زبان برنامه‌‏نویسی مرتبط با آن را انتخاب و آموزش ببینید. باید همین جا به شما بگوییم که هیچ زبان برنامه‌‏نویسی وجود ندارد که بهترین و کامل‏ترین زبان باشد. در عین حال بعضی از زبان‏‌ها نسبت به بقیه زبان‏‌ها کاربرپسند هستند و طرفداران بیشتری برای یادگیری دارند. به نظر می‌‏آید که HTML و CSS ساده‏‌ترین نقاط ورود به دنیای کدنویسی هستند اما از آن‏ها فقط می‌‏توان برای توسعه وبسایت‏‌های اولیه استفاده کرد. برای وبسایت‏‌های تعاملی که شامل سیستم پرداخت و پایگاه‏‌های داده می‏شوند، باید JavaScript، PHP، SQL و Python بدانید تا بتوانید همه مولفه‏‌ها را اجرا نمایید. برنامه‌‏نویسان اپلیکیشن‏‌های موبایل از Swift یا C برای ساخت برنامه‌‏های IOS استفاده می‏‌کنند و برای ساخت برنامه‌‏های Android به سراغ Java یا Kotlin می‏‌روند. توسعه‌‏دهندگان بازی‏‌های ویدیویی به Unity و #C روی می‏‌آورند تا ایده‌‏های خود را به دنیای واقعی بیاورند.

اگر هنوز نمی‏‌دانید که به سمت یادگیری کدام زبان بروید فقط کافی است که یک زبان پیشنهادی و مورد تایید برنامه‏‌نویسان حرفه‏‌ای را انتخاب کنید مانند #Python ،C و یا JavaScript. مهم‏ترین کار این است که شروع کنید و قدم اول را بردارید. هر زبان برنامه‏‌نویسی را که انتخاب می‏کنید به اتمام برسانید و وقتی آشنایی کامل با آن پیدا کردید به سراغ یادگیری زبان بعدی بروید.

برای آشنایی بیشتر با زبان های برنامه نویسی پرطرفدار می توانید به مقاله‌ی چطور برنامه‌نویسی را در سال 2022 شروع کنیم؟ مراجعه کنید.

دوره‌‏های آموزشی آنلاین را امتحان کنید.

اگر می‏‌خواهید کنترل بیشتری بر روی برنامه یادگیری خود داشته باشید، یک دوره آموزشی آنلاین، گزینه مناسب‏تری نسبت به بوت‏کمپ‏‌های (bootcamp) حضوری است. با این حال دوره‏‌های آنلاین بسیاری وجود دارند که باید در انتخاب آن‏ها دقت کنید تا در زمان و هزینه نیز صرفه‏‌جویی کرده باشید.

اگر به صورت تکی و خودآموز، یادگیری شما سریع‏‌تر است، آموزش‏‌های موجود در سایت سکان آکادمی بهترین راه برای تبدیل شدن از یک کدنویس مبتدی به یک برنامه‌‏نویس حرفه‌‏ای است. نکته مهم اینجاست که بتوانید بعد از آموزش دوره‏‌های آنلاین مواردی که یاد گرفته‌‏اید را به کار ببرید. به همین دلیل باید تمرین‏‌های عملی و پروژه‏‌های اولیه نیز انجام و ادامه دهید.

بر روی یادگیری تفکر و نگرش کامپیوتری تمرکز کنید.

به جای تمرکز بیش از حد بر روی یادگیری یک زبان برنامه‌‏نویسی خاص، سعی کنید که به مباحث حل مساله به روش درک رایانه‌‏ای هم بپردازید. به عبارت دیگر مهارت‏‌های خود را در مفاهیمی مانند تشخیص الگو، الگوریتم‌‏ها، پردازش و تفکیک داده‌‏ها تقویت نمایید. همچنین یکسری عبارت‌‏ها و ساختارهایی وجود دارند مانند Loops که در هر زبان برنامه‌‏نویسی که استفاده می‏‌کنید ظاهر می‏‌شوند. هرچه این اصول را بهتر درک کنید یادگیری زبان بعدی آسان‏تر خواهد شد. به لطف اینترنت و آموزش‌‏های آنلاین دیگر نیاز نیست برای یادگیری علوم کامپیوتری، چهار سال را در دانشگاه بگذرانیم. در حال حاضر می‌‏توانید بعد از دوره‏‌های آموزشی آنلاین مدرک معتبر و قابل ارائه نیز دریافت کنید.

کتاب بخوانید.

ممکن است یکی از بهترین راه‌‏های یادگیری کدنویسی مطالعه چند کتاب مختلف باشد. در حالت ایده‌‏آل مطالعه کتاب برای یادگیری انسجام ذهنی بیشتری برای شما دارد تا اینکه بخواهید از یک دوره آنلاین به دوره دیگری پرش کنید و مطالب را جسته‏‌گریخته بیاموزید. احتمالا می‏‌توانید برای هر زبان برنامه‏‌نویسی که مدنظر دارید یک کتاب الکترونیک در GitHub پیدا کنید. اما اکثر توسع‌ه‏دهندگان وب، مجموعه رنگارنگ جان داکت (Jon Duckett) را به شدت توصیه می‌‏کنند. در سایت سکان آکادمی کتاب‌‏های کاربردی و مفیدی در رابطه با آموزش برنامه‌‏نویسی مانند کتاب Clean Code معرفی و ارائه شده است که می‏توانید از این مطالب استفاده کنید.

چند تا از آموزش‏‌های تعاملی یا بازی‏‌های کدنویسی را امتحان کنید.

اگر دوره آموزشی آنلاینی را مشاهده کنید و کتاب‏‌هایی را بخوانید، اما در زمان مواجهه با نوشتن و اجرای دو خط کد، از آن سر در نیاورید احساس ناامیدی به شما دست می‏دهد. به همین دلیل آموزش‏‌های کدنویسی به صورت تعاملی حس خوبی را ایجاد می‏‌کنند و می‏‌توانید در سرتاسر اینترنت به آن‏ها دسترسی پیدا کنید. برای مثال FreeCodeCamp نه تنها مفاهیم کدنویسی را به بخش‏‌های کوچک تقسیم می‏‌کند بلکه هر مفهوم را با یک تمرین مرتبط آموزش می‏‌دهد و تا تمرین را حل نکنید نمی‏‌توانید به مرحله و آموزش بعدی بروید. به این ترتیب در حین یادگیری، اشکالات و ایرادهای احتمالی نیز برطرف می‏‌شود.

بازی‌‏های کدنویسی نیز یک روش آموزشی سرگرم‌‏کننده هستند. اگر یک ساعت زمان برای وقت‏گذرانی دارید به سراغ بازی‏‌های ساده Hour of Code بروید. برای مثال بازی‏‌های Minecraft: education edition و CodinGame برای یادگیری کدنویسی طراحی شده‌‏اند.

به سراغ اسباب بازی‌‏های کدنویسی مخصوص کودکان بروید.

چه کسی می‌گوید که بزرگسالان نمی‌توانند از همان اسباب‌بازی‌های STEAM/STEM و بازی‌های ویدیویی که بچه‌ها را درگیر کدنویسی می‌کنند آموزش ببینند؟ این محصولات برای آموزش منطق و نحوه برنامه‏‌نویسی بدون اینکه حوصله فرد سر برود و حواسش پرت شود طراحی و تولید شده‏‌اند. اگر می‌خواهید رابطه بین سخت‌افزار و نرم‌افزار را بهتر درک کنید، از نسخه دوم کیت کامپیوتری پایپر (piper computer kit 2) لذت خواهید برد.

ویدیوهای مربوط به کدنویسی تماشا کنید.

گاهی اوقات لازم است ابتدا کسی کاری را انجام دهد و ما با تکرار و انجام مجدد آن آموزش ببینیم. در حال حاضر می‌‏توانید انواع و اقسام این ویدیوها را پیدا و نگاه کنید. اغلب کارمندان سابق گوگل از این قبیل ویدیوها در رابطه با راه حل‏‌های مصاحبه‏‌های برنامه‏‌نویسی به اشتراک می‏‌گذارند و یا کاربران یوتیوب که مسابقات برنامه‏‌نویسی را به صورت زنده پخش می‏‌کنند و حتی پیش‌کسوتان برنامه‌نویسی که به شما نشان می‌دهند چگونه یک خطای خاص را به هر زبانی که می‌خواهید عیب‌یابی کنید. سپس آن‏ها را بارها و بارها تکرار کنید و خودتان اجرا کنید. پیشنهاد می‏کنیم کانال‌‏های CS Dojo، TheNetNinja و Harvard’s CS50 را در یوتیوب دنبال کنید. همچنین می توانید لیست جامع تری از کانال های مرتبط با کدنویسی در YouTube را در این مقاله مشاهده و آنها را دنبال کنید.

با گرفتن پروژه‏‌های کوچک تمرینات خود را تکمیل کنید.

مهم نیست که چند مدرک، گواهینامه و کارگاه برنامه‏‌نویسی را بگذرانید؛ باید مهارت‌‏های خود را در پروژه‌‏هایی که به اتمام می‏‌رسانید بسنجید. به سراغ پروژه‏‌های سنگین و جاه‏‌طلبانه نروید. پروژه‏‌های اولیه شما باید به گونه‏‌ای باشد که طی یک هفته و روزی 7 ساعت برای توسعه و گسترش آن وقت بگذارید. با قدم‏‌های کوچک شروع کنید اما بزرگ فکر کنید. پروژه شما باید شامل مهارت‏‌هایی باشد که در حال حاضر قادر به انجام آن‏ها هستید. ولی همزمان باید برای کسب مهارت‏‌های بعدی نیز برنامه‏‌ریزی کنید. به همین ترتیب به مرور زمان با کسب مهارت‏‌های بیشتر، پروژه‏‌های بزرگتری دریافت خواهید کرد. در طی این مدت نیز موفقیت‏‌های خود را جشن بگیرید؛ هرچند کوچک و جزئی. تا برای ادامه دادن انگیزه لازم را داشته باشید.

پیام‏‌های خطا را گوگل کنید.

این بهترین توصیه کدنویسی است. اگر نتوانستید متوجه شوید که چرا کد شما معیوب است همیشه راه حل‏‌های آنلاین موجود هستند. خوشبختانه شما اولین کسی نیستید که می‏‌خواهید در این مسیر قدم بردارید و قبل از شما هم حتما این اشتباهات اتفاق افتاده‏‌اند. در نتیجه کافی است فقط همان پیام خطا را کپی و در گوگل جستجو کنید. بهتر است عبارت پیام خطا را در داخل گیومه قرار دهید و بعد جستجو نمایید. امیدواریم این ترفند کوچک شما را به پاسخ صحیح برساند. اگر از این طریق نتوانستید مشکل خود را برطرف کنید، در انجمن‏‌های توسعه‏‌دهندگان مانند Stack Overflow و یا GitHub سوال خود را بپرسید.

کدهای دیگران را هک کنید.

شاید واژه هک کردن کد به معنای تقلب و سواستفاده از کد دیگران به نظر برسد اما در واقع قرار است شما از کدنویسی صحیح و بدون خطای دیگران آموزش ببینید و آن را مهندسی معکوس کنید. هزاران کد منبع باز وجود دارد که می‏‌توانید با آن‏ها تمرینات خود را ادامه دهید. به یاد داشته باشید که اگر استفاده از کد شخص دیگری در پروژه به شما کمک کرد حتما آن را به اشتراک بگذارید.

یک مربی بگیرید و یا خودتان به کسی دیگر آموزش دهید.

ممکن است بتوانید از طریق GitHub با مربیان و مشاوران حرف‌ه‏ای ارتباط برقرار نمایید و یا در رویدادهای مختلف با برنامه‏‌نویسان کاربلد آشنا شوید. سعی کنید ارتباطات خود را قوی کنید تا هم بتوانید هر از گاهی سوالاتتان را از آن‏ها بپرسید هم در پروژه‌‏های بعدیشان به شما پیشنهاد کار بدهند. در ادامه مسیر خود به کسانی که تازه‌‏وارد هستند کمک کنید. راهنمایی افراد در حال آموزش، آموخته‏‌های خودتان را تقویت و به روز می‏‌کند.

حالا وقت شرکت در بوت‏کمپ است!

بوت‏کمپ‌‏ها دوره‏‌های آموزشی فشرده و معمولا سختی هستند که طی چند روز دانشی را به صورت حرفه‏‌ای می‌‏آموزید. پس از گذراندن مراحل گفته شده بهتر است در بوت‏کمپ‏‌ها شرکت کنید تا هم دانش کدنویسی خود را بالا ببرید و هم ارتباطات موثر با بقیه افراد ایجاد نمایید. به طور کلی برنامه‏‌نویسی در بوت‏کمپ‏‌ها می‏‌تواند بحث‏‌برانگیز باشد ولی مهارت‏‌های زیادی در مدت کوتاهی به شما انتقال داده می‏‌شود. قبل از ثبت نام و شرکت در بوت‏کمپ حتما از قبل گزارشی از آن بدست آورید و مطمئن شوید که این بوت‏کمپ باعث افزایش اطلاعات شما خواهد شد.