این روزها اصطلاحات UI و UX را زیاد می‌شنویم اما تعریف دقیق این دو چیست و چه مواردی را شامل می‌شوند؟ آنچه در این پُست قصد داریم مورد بررسی قرار دهیم، بررسی قوانین کاربردی و اصول موفقیت در پیاده‌سازی UI و UX در طراحی و توسعۀ اپلیکیشن‌های موبایل است.
در کل به نظر کار درستی نمی‌آید که این دو مقوله را از هم جدا کنیم زیرا در طی مراحل توسعۀ یک اپ، طراحی UX تحت‌تأثیر یک دید کلی و با یک تمرکز کامل روی بهینه‌سازی اپ است و از سوی دیگر، طراحی UI بیشتر شامل نوع و چگونگی طراحی اِلِمان‌های محصول می‌شود. به طور خلاصه، طراحی UX تضمین می‌کند که کاربران بتوانند به راحتی بخش‌های مختلف اپ را در پلتفرم‌های مختلف اجرا کرده و حس خوبی از کار با اپلیکیشن بگیرند و این در حالی است که طراحی UI یک رابط و اینترفیس قابل‌قبول را ایجاد می‌کند تا کاربر بتواند توسط آن با اپ ارتباط و تعامل برقرار سازد که در همین راستا توصیه می‌کنیم به دو مقالهٔ زیر مراجعه نمایید:
- UI یا UX: نگاهی به تفاوت مابین فرایند طراحی رابط کاربری و طراحی تجربهٔ کاربری
- برخی باورهای نادرست در مورد تجربهٔ کاربری (UX) که باید از آنها پرهیز کرد!
تجربۀ کاربری (UX) چیست؟
UX برگرفته از اصطلاح User Experience به معنی تجربۀ کاربری است. به طور کلی، یوایکس معمولاً روندی است که در آن سعی می‌شود دسترسی و تعامل کاربر با اپ و محصول بهبود یابد و همان‌طور که از نامش پیدا است، اولین و اصلی‌ترین نگرانی در تجربۀ کاربری، تجربۀ کلی و نتیجهٔ تعامل کاربر با محصول است که بسیار مهم بوده و باید منحصر‌به‌فرد باشد. در یک کلام، UX احساس کاربر در قبل از ورود به اپ، حین کار و بعد از تعامل با اپ موبایل را شامل می‌شود.
در طول مراحل توسعۀ یک اپ، طراح فیدبک‌ها را از کسانی که اپ را تست کرده‌اند دریافت می‌کند و سعی می‌کند تا مسائل جزئی و خاصی که وجود دارد را دوباره حل‌وفصل کند و راه‌حل بهتری برای آنها ارائه کند. یک محصول با یوایکس مؤثر معمولاً یک تجربهٔ کاربری ساده و کاربرپسند را رقم می‌زند.
ملزومات UX چیست؟
طراحی تجربهٔ کاربری معمولاً ارتباط مستقیمی دارد با طول‌عمر آن محصول در مارکت به طوری که کاربران را با طراحی مناسب قانع می‌سازد که استفاده از آن اپ بسیار راحت بوده و قرار است ارزشی ایجاد کند و اهداف مورد نظر آنها را تحقق بخشد. طراحی UX در نهایت معلوم می‌کند که کاربر اپ را پسندیده یا اینکه اپ را نپسندیده و تصمیم دارد آن را حذف کند و یا بدتر از آن قرار است اپ را حذف کند و یک نمرۀ نظرسنجی بَد هم به آن بدهد!
طراحی UX خوب چگونه پیاده‌سازی می‌شود؟
میزان خوب بودن طراحی یوایکس در یک اپ موبایل با این مشخص می‌شود که کاربر آن اپلیکیشن چه‌مدتی را در داخل اپ صرف می‌کند تا بتواند بیشترین بهره را ازش ببرد. در حقیقت، این مهم است که یک محصول خاصی توسعه داده شود که تفاوت زیادی با دیگر محصولات موجود در مارکت داشته باشد. تحقیق و بررسی، یک مورد مهم قبل از توسعه و تولید یک اپ موبایل بوده و این در حالی است که یک تجربهٔ کاربری عالی نتیجۀ کار مرتبط با تحقیق و بررسی‌هایی است که در طول تحقیق توسط طراح انجام می‌شوند.
در ضمن باید توجه کرد که یک تجربهٔ کاربری عالی تنها شامل ایجاد حسی خوب در کاربر نمی‌گردد بلکه چیزی بیشتر از آن است! برای بیزینسی که بخواهد در کار رقبا دوام آورد، اپلیکیشن و پروسهٔ تولید برای استفادۀ مشتریانش مورد خیلی مهمی است به علاوه اینکه محتوای اپ که کاربر قرار است با آن ارتباط داشته باشد نیز مهم بوده و نتیجهٔ نهایی کار را مشخص می‌کند.
رابط کاربری (UI) چیست؟
UI مخفف واژگان User Interface است به معنای رابط کاربری است و نیاز به توضیح نیست که طراحی یک رابط کاربری خوب تنها دربارۀ طراحی منوی نَویگیشن یا چیزهایی از این دست نیست، بلکه اساساً ارتباط و درگیر شدن کاربر با اپ در این پروسه مد نظر است. طراحی رابط کاربری تنها برای این نیست که ظاهر اپ چگونه باشد، بلکه نشان می‌دهد محصول چگونه کار می‌کند و شامل چگونگی اجرا و انجام نَویگیشن و دکمه‌های به اصطلاح CTA مختلف است به طوری که در نهایت کار با اپ کاملاً روان باشد. در یک کلام، اپ باید مؤثرترین اینترفیس را داشته باشد برای اینکه بتواند به کاربر کمک کند تا به آسانی به بخش‌های مختلف اپ دسترسی داشته باشد.
چرا طراحی UI حرفه‌ای ضروری است؟
نگرانی اصلی طراحان رابط کاربری معمولاً این است که با اِلِمنت‌های بصری که در پروژهٔ ایشان مورد استفاده قرار گرفته‌اند، محصول چگونه به نظر خواهد رسید. به طور کلی، یکی از بهترین تعاریف از یک اپ موفق، احساس غریزی کاربر در حین کار با اپ و درگیر شدن وی با اپ مد نظر است. البته هنوز هم بحث‌ها بر سر این موضوع هست که چه نوعی از طراحی UI بهترین تجربه را برای کاربر رقم می‌زند؛ بعضی از کارشناسان بر این باورند که یک اینترفیس زیبا برای اپ کاملاً ضروری است اما افراد دیگر نظرشان این است که سادگی برگ برندهٔ یک اپ موفق است.
چه چیزی یک طراحی UI خوب را رقم می‌زند؟
در واقع یک رابط کاربری عالی برای کاربر نامرئی است! به عبارتی، طرح تنها توسط یک طراح می‌تواند دیده شود و این در حالی است که یک طرح رابط کاربری حرفه‌ای به کاربران کمک می‌کند تا بدون هیچ زحمتی نحوۀ کار با اپ را درک کنند که در ادامه برخی از جنبه‌های یک طرح اینترفیس خوب را آورده‌ایم:
- وضوح: اپلیکیشن‌های موبایلی که اینترفیس خوبی دارند، برای اینکه نحوۀ کار اپ را به کاربر نشان دهند، نیازی به راهنما ندارند به طوری که در یک کلام، UI خوب از ایجاد هرگونه سردرگمی کاربر دوری می‌کند.
- قرار دادن کاربر در جریان کارها: یک رابط کاربری خوب نباید هیچ‌گونه تأخیری در اجرای اپ یا اِشکال و کُندی در فانکشن‌های اپ ایجاد کند بلکه باید کاربر را از تمام کارهایی که در داخل اپ در حال انجام است آگاه سازد (برای مثال، وقتی یک پیج در حال لود شدن است، پرداختی تائید شده است و یا فایلی از کاربر دریافت شده است، باید کاربر در جریان این کارها قرار گیرد.)
- حس اُنس و آشنایی: اکثر کاربران دوست دارند که در اپ جدیدی که با آن به تعادل می‌پردازند فیچرها و دکمه‌های نَویگیشنی را ببینند که قبلاً مشاهده کرده و برایشان آشنا است. در واقع، وقتی کاربر برای بار اول از اپ استفاده می‌کند، باید قادر باشد تعاملات را طبق آگاهی و دانسته‌های قبلی خود از آیکان‌ها و علائم معمول در طراحی اپ‌های مختلف، به راحتی شناسایی کند.
- ثبات و پایداری: یک طرح اینترفیس پایدار و مطمئن کاربران را قادر می‌سازد تا الگوهای استفاده از اپ را درک کنند به طوری که اگر کاربری سریع بفهمد که بخش‌های اصلی یک اینترفیس چگونه کار می‌کند، حتماً می‌تواند الگوهای موجود مشابه را هم بفهمد و فیچرهای دیگر را پیدا کند.
- جذاب بودن: از دید کاربردی، ظرافت برای یک اپ اولویت اصلی را ندارد اما به هر حال اگر اپ با یک زیبایی نسبی طراحی شده باشد، تجربۀ استفاده از آن به مراتب لذت‌بخش‌تر خواهد شد به گونه‌ای که می‌توان گفت در بازار کنونی، اپلیکیشنی با طراحی ظریف و زیبا اما در عین حال ساده، احتمال موفقیت‌اش بیشتر خواهد بود.
کلام آخر
روی هم رفته، طراحی رابط کاربری و تجربهٔ کاربری باید در کنار یکدیگر صورت گیرد تا به نتیجهٔ دلخواه منجر گردد. در بازار کنونی، طراحان و دولوپرها تحقیقات عمیقی انجام می‌دهند تا تمام مشکلات را شناسایی کرده و محصول را هرچه زیباتر و کاربردی‌تر به دست کاربر برسانند. امروزه هر شرکت حرفه‌ای که در حوزهٔ توسعهٔ نرم‌افزار فعال است، صرف‌نظر از اینکه محصولش اپ موبایل باشد یا یک وب‌سایت یا هر نوع دیگری از نرم‌افزار، بر روی رقم زدن بهترین تجربهٔ کاربری از طریق طراحی بهترین رابط کاربری ممکن متمرکز است.
