سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی دنیا را بشناسید!

دنیای برنامه‌نویسی بسیار وسیع است. در این دنیای بزرگ زبان‌های بسیار زیادی وجود دارند. در واقع زبان‌های برنامه‌نویسی رابطی هستند که باید زبان دستوری انسان‌ها را به سبک خودشان دریافت کنند و توسط کامپایلرها یا سایر ابزار، آن را به زبان قابل فهم برای کامپیوترها تبدیل کنند. این زبان‌های برنامه‌نویسی انواع و اقسام بسیار مختلفی دارند که ممکن است آسان‌ترین و یا سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی باشند.

همیشه برنامه‌نویس ها تمایل دارند راحت‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی را برای کار انتخاب کنند. یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی آسان‌تر، باعث صرفه‌جویی بیشتر در زمان، مدیریت بهتر کدها و توسعه‌پذیری بیشتر خواهد شد. در واقع فرصتی که برای یادگیری و استفاده از زبان‌های آسان ذخیره می‌کنید، می‌تواند در توسعه فنی و ایجاد خلاقیت بیشتر اثر بگذارد.

در این مقاله سخت‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا را بررسی می‌کنیم. البته باید توجه داشت که برخی افراد بسته به نیاز، تجربه، علاقه و مسائل دیگر ممکن است هر زبان برنامه‌نویسی را انتخاب کنند. در واقع ممکن است یک زبان برنامه‌نویسی، سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی به نظر برسد اما برای بسیاری از افراد کاربردی و جذاب باشد.

توجه: هنگام انتخاب یک زبان برنامه نویسی برای یادگیری؛ خوب است علاوه بر بررسی راحت‌ترین یا سخت‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی؛ زبان های برنامه نویسی پردرآمد، زبان های برنامه نویسی محبوب و زبان های برنامه نویسی پرتقاضا را نیز بررسی کنید.

سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی دنیا چیزی شبیه به یک شوخی است!

اگر به لیست زبان‌های برنامه‌نویسی فوق‌العاده سخت نگاهی بیندازید، تعداد زیادی از زبان‌های بدون استفاده را خواهید یافت. زبان‌های برنامه‌نویسی زیادی هستند که به نظر به‌نوعی شوخی شباهت دارند و در عمل کدنویسی آن‌هاست بسیار پیچیده است. یادگیری این‌گونه زبان‌ها نیز در عمل غیرممکن است. یادگیری آن‌ها به‌یقین به برنامه‌نویسان کمکی نمی‌کند.

برای آشنایی بیشتر با این زبان‌ها، به چند مورد از پربازدیدترین زبان‌هایی که خود را سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی دنیا معرفی می‌کنند، می‌پردازیم.

 1. زبان برنامه نویسی نابودکننده مغز

این زبان برنامه‌نویسی در سال 1993 معرفی شد. ساختار این زبان به‌صورت استفاده از علامت‌های ریاضی است. در این زبان حتی برای نوشتن جملات متنی نیز باید آن‌ها را تبدیل به کدهای عجیب‌وغریب کنید. این زبان برنامه‌نویسی بیشتر به کدهای مورس شباهت دارد. با توجه به‌سختی بیش از حد یادگیری و استفاده از این زبان، تقریبا هیچ شخصی علاقه به توسعه آن ندارد. 

مثالی از سینتکس زبان برنامه نویسی نابودکننده مغز با خروجی "!Hello World":

++++++++++[>+++++++>++++++++++>+++>+<<<<-]>++.>+.+++++++..+++.>++.<<+++++++++++++++.>.+++.------.--------.>+.>.

   خروجی این کد را می توانید از اینجا چک کنید.

 2. زبان برنامه نویسی گاو (Cow)

گاو یک زبان برنامه‌نویسی است که در سال 2003 معرفی شده است. این زبان بر اساس 12 دستورالعمل کار می‌کند. به‌خاطر کاربرد بالای دستورالعمل "صدای گاو"، این زبان به زبان برنامه‌نویسی گاو مشهور شده است. در این زبان با عبارتی شبیه به ‘moo’ اقدام به نوشتن برنامه می‌کنند. یکسان بودن ساختار برنامه‌نویسی و محدود بودن دستورالعمل‌ها باعث شده تا در لیست سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی قرار بگیرد.

مثالی از سینتکس زبان برنامه نویسی گاو با خروجی "!Hello, World":

MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO Moo MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO Moo MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO Moo Moo MoO MoO MoO Moo OOO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO Moo MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO Moo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOoMOo MOo MOo MOo MOo Moo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo Moo MoO MoO MoO Moo MOo MOo MOo MOo MOo MOo Moo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MOo MooOOO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO MoO Moo

    خروجی این کد را می توانید از اینجا چک کنید.

 3. زبان برنامه نویسی اینترکال (Intercal)

زبان برنامه‌نویسی اینترکال یکی از مؤدبانه‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیاست. در این زبان دستورات بسیار قابل فهم تر از موارد قبلی هستند. در واقع دستورات به‌صورت عبارت‌های دستوری ‘Do’ و یا مؤدبانه ‘Please Do’ انجام می‌شود. برنامه‌نویسی با این زبان هم بسیار سخت و پیچیده است. یادگیری و استفاده از کدهای تقریبا یکسان، باعث پیچیدگی بیش از حد این برنامه‌نویسی شده است.

مثالی از سینتکس زبان برنامه نویسی اینترکال با خروجی "!Hello, World":

DO ,1 <- #13
PLEASE DO ,1 SUB #1 <- #238
DO ,1 SUB #2 <- #108
DO ,1 SUB #3 <- #112
DO ,1 SUB #4 <- #0
DO ,1 SUB #5 <- #64
DO ,1 SUB #6 <- #194
DO ,1 SUB #7 <- #48
PLEASE DO ,1 SUB #8 <- #22
DO ,1 SUB #9 <- #248
DO ,1 SUB #10 <- #168
DO ,1 SUB #11 <- #24
DO ,1 SUB #12 <- #16
DO ,1 SUB #13 <- #162
PLEASE READ OUT ,1
PLEASE GIVE UP

    خروجی این کد را می توانید از اینجا چک کنید.

 4. زبان برنامه نویسی Malbolge

زبان برنامه‌نویسی Malbolge در سال 1998 معرفی شد. برنامه‌نویسی با این زبان با نوشتن عبارت‌های نامفهوم انجام می‌شود. این یکی از غیرمنطقی‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیاست. در واقع فقط به‌خاطر سختی شدید ساختار آن معروف شده است و هیچ کاربرد عملی ندارد. جالب اینجاست که سازنده این زبان نیز نتوانسته یک برنامه کامل با این زبان بسازد.

مثالی از سینتکس زبان برنامه نویسی Malbolge با خروجی "!Hello World":

('&%:9]!~}|z2Vxwv-,POqponl$Hjihf|B@@>,=<M:9&7Y#VV2TSn.Oe*c;(I&%$#"mCBA?zxxv*Pb8`qo42mZF.{Iy*@dD'<;_?!\}}|z2VxSSQ

   خروجی این کد را می توانید از اینجا چک کنید.

 5. زبان برنامه نویسی فضای خالی (Whitespace)

این زبان عجیب‌ترین و سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی دنیاست. برنامه‌نویسی در این زبان با استفاده از ایجاد فضای خالی انجام می‌شود. در ابتدای معرفی این زبان همه آن را یک شوخی تصور می‌کردند اما این زبان با استفاده از ایجاد فضای خالی در بخش‌ها، خط‌ها و صفحات مختلف توسعه پیدا می‌کند. برنامه‌نویسی فقط بافاصله و فضای خالی یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست.

کد این زبان برنامه نویسی فقط دارای فضای خالی است که می توانید آن را از اینجا چک کنید.

لیست واقعی از سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی

زبان‌های معرفی شده در قسمت بالا همگی نوعی شوخی و سرگرمی هستند. این زبان‌ها هیچ محبوبیتی در بین برنامه‌نویسان ندارند و عیب‌یابی، توسعه و به‌روزرسانی این زبان‌ها غیرممکن شده است. اگر به دنبال یافتن سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی هستیم، باید در بین زبان‌های برنامه‌نویسی معروف، کاربردی و متداول دنیا بگردیم.

در بین زبان‌های برنامه‌نویسی معروف، زبان‌های C/C++ ، Fortran و Haskell جزو سخت‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی هستند. در ادامه برای هرکدام از این زبان‌ها توضیحاتی آورده‌ایم که دلیل اصلی سخت بودن آن‌ها را بدانید. اگر تا کنون زبان برنامه‌نویسی خاصی را انتخاب نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنم از زبان‌های موجود در این مقاله برای شروع برنامه‌نویسی استفاده نکنید.

++C/C سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی دنیاست

زبان‌های برنامه‌نویسی تفاوت‌های زیادی با هم دارند. دراین‌بین یکی از معروف‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا که به سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی مشهور است، زبان C یا زیرمجموعه آن زبان ++C است. در این زبان موارد زیادی باعث شده‌اند تا یادگیری، استفاده و توسعه دادن آن سخت شود. یکی از مهم‌ترین دلایل موجود، سختی نوشتار و درک عادی کدهای نوشته شده در این زبان است.

کدهایی که در این زبان نوشته می‌شوند همانند برخی زبان همچون Java و پایتون خوانا نیستند. این بدان معنی است که اگر برنامه‌نویس به نسبت تسلط خوبی به کدهای این زبان نداشته باشد، به‌سختی از عملکرد آن سر درمی‌آورد. البته این مورد باعث شده است که کدهای نوشته شده به زبان C بسیار سریع‌تر از سایر زبان‌ها اجرا شوند.

برنامه‌نویسی به زبان C یا ++C قواعد خاص دیگری نیز دارد. این قواعد شبیه دستورالعمل‌های نگارشی زبان فارسی هستند. این دستورات باعث می‌شوند اتفاقات مهم در کامپایل برنامه اتفاق بیفتد. همه زبان‌های برنامه‌نویسی دستورالعمل‌های خاص خودشان را دارند.

علاوه بر زبان C ، زبان ++C نیز در یادگیری، توسعه و اجرا کمی پیچیده و سخت است. زبان C دسترسی و قدرت بسیار زیادی را برای برنامه‌نویسان فراهم می‌کند اما یادگیری و اجرای آن‌ها سخت است. با این حال همچنان در برخی دانشگاه‌های کشورمان، این زبان و ++C به عنوان زبان اصلی برنامه‌نویسی به دانشجویان آموزش داده می‌شود.

Fortran زبان برنامه‌نویسی قدرتمند ولی سخت

زبان برنامه‌نویسی Fortran یا فورترن یکی از معروف‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در حوزه علوم ریاضیات و محاسبات است. این زبان در ساخت برنامه‌های تخصصی ریاضیاتی، محاسبات سنگین، حوزه علوم صنایع و شیمی و حتی برخی سیستم‌های پیش‌بینی آب‌وهوا استفاده می‌شود. این زبان به نسبت کهنه، در سال 1957 معرفی شد.

برنامه‌نویسان این زبان، کاملا سختی‌های توسعه نرم‌افزارها به‌وسیله آن را تشخیص می‌دهند. اگرچه با پیشرفت تکنولوژی و ایجاد زبان‌های بسیار قدرتمند و پرنفوذ، همچنان زبان‌های برنامه‌نویسی پایه چون Fortran قدرت پردازشی بالای خود را حفظ کرده‌اند.

جالب است بدانید که فضاپیماهای Voyager 1 و Voyager 2 شامل کدهای بسیار زیادی از زبان برنامه‌نویسی Fortran هستند. ناسا برای توسعه بخش‌های محاسباتی فضاپیماهای خود، بخش ویژه برنامه‌نویسی Fortran دارد. بسیاری از نرم‌افزارهای پیش‌بینی‌کننده وضعیت‌های مختلف، از کدهای پایه‌ای Fortran بهره می‌گیرند. با اینکه بیش از 60 سال از عمر این زبان می‌گذرد، اما همچنان یک زبان برنامه‌نویسی کاربردی است.

یادگیری این زبان هم همانند زبان C سخت است. با اینکه از کاربردهای این زبان برنامه‌نویسی کاسته شده، اما هنوز علاقه‌مندانی هستند که بخواهند این زبان را یاد بگیرند. به لطف منابع آموزشی با ارزشی که در طی سالیان زیاد برای این زبان ایجاد شده است، یادگیری آن برای افرادی که به‌صورت خودآموز عمل می‌کنند، امکان‌پذیر است.

Haskell زبانی برای محاسبات ریاضیاتی و استاتیکی

زبان برنامه‌نویسی Haskell در سال 1990 معرفی شد. این یک زبان فانکشنال است که با زبان‌های مختص شی گرایی همچون جاوا و پایتون تفاوت دارد. این زبان در ساختار و عملکرد شباهت کمی به زبان برنامه‌نویسی C دارد. این زبان برای انجام عملیات‌های مهم محاسباتی همچون مسائل ریاضی و استاتیک استفاده می‌شود. این زبان بر خلاف Fortran توانسته محبوبیت بسیار بیشتری در بین برنامه‌نویسان کسب کند. 

این محبوبیت باعث شده تا این زبان به مرور به‌روزرسانی شده و توسعه پیدا کند. توسعه این مدل زبان‌های فانکشنال به قدرتمندتر شدن پایه‌ای زبان‌های برنامه‌نویسی کمک می‌کند. سختی یادگیری زبان‌های فانکشنال و از طرفی گسترش و به‌روزرسانی دائمی زبان‌های شی گرا باعث شده تا محبوبیت زبان‌های شی گرا بسیار بیشتر از سایر زبان‌های برنامه‌نویسی باشد.

یکی از مهم‌ترین دلایل کم توجهی دانشجویان به این زبان برنامه‌نویسی، سختی یادگیری، توسعه و اجرای آن است. اگرچه منابع آموزشی بسیاری برای یادگیری زبان برنامه‌نویسی Haskell وجود دارد، اما این زبان به‌صورت سلیقه‌ای و خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معروف‌ترین زبان‌های سخت دیگر به ترتیب درجه سختی

علاوه بر لیست اصلی سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی، زبان‌های معروف دیگری هم هستند که به اندازه سایرین سخت نبوده‌اند. در ادامه این زبان‌ها را به ترتیب سختی از نظر یادگیری، توسعه و اجرا در لیست زیر طبقه بندی می‌کنیم. این لیست توسط برخی برنامه‌نویسان و مهندسین فعال در حوزه توسعه نرم افزاری ایجاد شده است.

1. اسکالا  (Scala)

اسکالا یک زبان برنامه‌نویسی کاربردی است که از زبان جاوا مشتق گرفته شده است. این زبان در طراحی فرمول‌های استاتیک کاربرد دارد.

2. سوئیفت (SWIFT)

زبان محبوب شرکت اپل که توسط همین شرکت معرفی شده است. این زبان به‌صورت تخصصی برای توسعه نرم‌افزارهای آی‌اواس ایجاد شده است.

3. جاوا اسکریپت (JavaScript)

جاوا اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی قدرتمند برای ایجاد صفحات وب است. این زبان برنامه‌نویسی تحولات اساسی و عمیقی در دنیای وب ایجاد کرده است.

4. پی اچ پی (PHP)

زبان برنامه‌نویسی PHP یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی دنیاست. تحولات وب‌سایت‌ها، هوشمندسازی مدیریت محتوا و بسیاری موارد پایه‌ای در دنیای وب مدیون این زبان است.

اگر شما علاقه‌مند هستید زبان PHP را یاد بگیرید، بستر یادگیری سکان آکادمی، آموزش‌های استاندارد و باکیفیت را برای شما آماده کرده است. برای شروع یادگیری کافی است به صفحه آکادمی وارد شوید و از دوره‌های آموزشی مختلف استفاده نمایید.

یادگیری هر زبان سختی‌های خودش را دارد!

در انتهای این مقاله بهتر است به این موضوع اشاره کنیم که همه زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا چالش‌های خاص خود را دارند. البته با توسعه علوم کامپیوتر و ایجاد زبان‌های برنامه‌نویسی جدید، پیشرفته و ساده، روند یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی بسیار سریع‌تر شده است.

یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی کاملا آسان نیست، اما وقتی بخواهیم به‌سرعت وارد فرایند برنامه‌نویسی شویم، بهتر است زبان‌هایی را انتخاب کنیم که یادگیری آن‌ها سریع‌تر و آسان‌تر باشد. هر چه وقت کمتری برای درک کدهای نوشته شده بگذارید، می‌توانید کدهای تمیزتر، دقیق‌تر و خلاقانه‌تری ایجاد کنید.

جمع‌بندی

در دنیای مدرن امروز زبان‌های برنامه‌نویسی بسیار زیادی وجود دارند. هر یک از این زبان‌ها شیوه یادگیری مختص به خودشان را دارند. برخی زبان‌های برنامه‌نویسی بسیار سخت‌تر از سایرین هستند. اگر این زبان‌ها را بشناسید، قطع به‌یقین می‌توانید بهترین مسیر را برای یادگیری زبان برنامه‌نویسی انتخاب کنید.

برخی زبان‌های برنامه‌نویسی هستند که به‌صورت غیرواقعی به شکل فوق‌العاده سخت طراحی شده‌اند. از بین این زبان‌ها به 5 مورد اشاره کردیم؛ اما در بین زبان‌های برنامه‌نویسی مرسوم، زبان C سخت‌ترین زبان برنامه‌نویسی است. یادگیری و توسعه این زبان بسیار سخت‌تر از سایر زبان‌هاست. اگر شما هم زبان‌های برنامه‌نویسی سخت دیگری را می‌شناسید، حتما آن را در بخش نظرات به ما معرفی کنید.