اولین برنامه نویس جهان چه نام داشت و چگونه زندگی می کرد؟

آدا لاولايس كه بود؟

ریاضیدان انگلیسی و همکار چارلز بابیج، آدا لاولایس، به خاطر نوشتن الگوریتمی برای یک ماشین محاسبات (نمونه اولیه ای از یک کامپیوتر دیجیتال) در اواسط دهه 1800 "اولین برنامه نویس رایانه" نامیده شده است. 

وی مقاله ای درباره ی اختراع چارلز بابیج (Charles Babbage) ترجمه کرد و نظرهای خود را به آن افزود. از آنجا که وی بسیاری از مفاهیم رایانه ای را معرفی کرد، لاولایس اولین برنامه نویس کامپیوتر محسوب می شود. 

سال های اول زندگی 

همان طور که در مقاله آشنایی با اولین برنامه‌نویس جهان گفته شد، آدا لاولایس، متولد آگوستا آدا بایرون در 10 دسامبر 1815، تنها فرزند قانونی شاعر مشهور لرد جورج گوردون بایرون بود. 

ازدواج لرد بایرون با مادر لاولایس، لیدی آن ایزابلا میلبانکه بایرون، یک ازدواج خوشایند نبود. لیدی بایرون تنها چند هفته (دو ماه) پس از تولد دخترشان از همسرش جدا شد. چند ماه بعد، لرد بایرون انگلیس را ترک کرد و لاولایس دیگر هرگز پدرش را ندید. او در یونان هنگامی که آدا 8 ساله بود درگذشت. 

لاولایس در اواسط دهه ی 1800 به عنوان دختری اشرافی تربیت غیرمعمولی داشت. با اصرار مادرش، مربیان، ریاضیات و علوم را به او آموختند. چنین موضوعات چالش برانگیزی برای زنان در آن زمان استاندارد نبود، اما مادر وی معتقد بود که انجام مطالعات دقیق از بروز خلق و خوی غیرقابل پیش بینی پدرش جلوگیری می کند. 

از همان اوایل، لاولایس استعداد خود را در اعداد و زبان نشان داد. او از ویلیام فرند (William Frend)، اصلاح طلب اجتماعی، راهنمایی دریافت کرد. ویلیام کینگ (William King)، پزشک خانواده؛ و ماری سامرویل (Mary Somerville)، ستاره شناس و ریاضیدان اسکاتلندی آموزش دید. 

بابیج و موتور تحلیلی

در حدود 17 سالگی، آدا توسط دوست مشترک، ماری سامرویل با چارلز بابیج، ریاضیدان و مخترع آشنا شد. بابیج به عنوان مربی لاولایس بود. از طریق بابیج، لاوالیس شروع به تحصیل ریاضیات پیشرفته نزد استاد دانشگاه لندن، آگوست دو مورگان کرد.

لاولابس مجذوب ایده های بابیج بود. وی که به عنوان پدر کامپیوتر شناخته می شود، موتور متفاوتی را اختراع کرد که برای انجام محاسبات ریاضی بود. لاولایس فرصتی پیدا کرد تا قبل از اتمام دستگاه به آن نگاه کند و مجذوب آن شود. بابیج همچنین برنامه هایی را برای دستگاه دیگری موسوم به موتور تحلیلی، ایجاد کرد که برای انجام محاسبات پیچیده تر طراحی شده است.

بعدا از لاولایس خواسته شد تا مقاله ای در مورد موتور تحلیلی بابیج را ترجمه کند که توسط مهندس ایتالیایی لوئیجی فدریکو منابرا (Luigi Federico Menabrea) برای یک مجله ی سوئیسی نوشته شده است. وی نه تنها متن اصلی فرانسه را به انگلیسی ترجمه كرد بلكه افكار و ایده های شخصی خود را نیز در دستگاه اضافه كرد. نوشته های او سه برابر بیشتر از مقاله اصلی بودند. کارهای او در سال 1843، در یک مجله ی علمی انگلیسی منتشر شد. لاولایس فقط از حروف اول "A.A.L." ، برای آگوستا آدا لاولاس، در انتشار استفاده کرده است.

حاشیه نویسی دقیق و مفصل وی (به ویژه توضیحات وی در مورد چگونگی برنامه ریزی موتور تحلیلی پیشنهادی برای محاسبه ی اعداد برنولی) بسیار عالی بود. وی گفت: "موتور تحلیلی، الگوهای جبری را می بافد، همان طور که ماشین های بافندگی ژاكارد گل و برگ ها را می بافند". 

لاولایس در یادداشت های خود توضیح داد که چگونه می توان برای دستگاه ها، حروف و نمادها را به همراه کد اعداد ایجاد کرد. او همچنین روشی را برای تکرار مجموعه ای از دستورالعمل ها برای موتور ارائه داد، روندی که به عنوان حلقه، شناخته می شود و برنامه های رایانه ای امروزه از آن استفاده می کنند. لاولایس همچنین مفاهیم آینده نگر دیگری را نیز در مقاله ارائه داده است. برای تلاش ها و فعالیت هایش در این حوزه، لاولیس به عنوان اولین برنامه نویس رایانه در نظر گرفته می شود. البته مقاله ی لاولایس در زمان حیات او توجه چندانی را به خود جلب نکرد!

زندگی شخصی

در 8 ژانویه سال 1835، لاولایس با ویلیام کینگ (William King)، هشتمین بارون کینگ ازدواج کرد که سه سال بعد به ارل لاولایس (Earl of Lovelace) تبدیل شد. وی سپس لقب کنتس لاولایس را به خود گرفت. آن ها سه فرزند داشتند. در بیشتر روایت ها بیان شده است که او از تلاش های تحصیلی همسرش حمایت می کرد. لاولایس و همسرش با بسیاری از اشخاص جالب آن زمان از جمله دانشمند مایکل فارادی و نویسنده ی چارلز دیکنز معاشرت داشتند. 

سلامتی لاولایس پس از یک دوره وبا در سال 1837 به خطر افتاد. وی با مشکلات طولانی در آسم و سیستم هضم خود روبرو بود. پزشکان به او مسکن هایی مانند لودانوم و تریاک دادند و شخصیت او شروع به تغییر کرد. گزارش شده است که او دچار نوسانات خلقی و توهم شده بود. 

لاولایس در 27 نوامبر 1852 در لندن بر اثر سرطان رحم درگذشت. او در كنار پدرش، در قبرستان كليساي مريم مقدس مگدالن (Mary Magdalene) در هاكنال انگلستان (Hucknall, England) به خاك سپرده شد. 

میراث

سهم لاولايس در زمينه ی علوم رايانه تا دهه ی 1950 کشف نشد. یادداشت های او توسطB.V. Bowden ، که در مورد ماشین های دیجیتال محاسبات در سال 1953 را دوباره منتشر کرد، به جهان معرفی شد. 

از آن زمان، آدا افتخارات زیادی پس از مرگ برای کار خود دریافت کرده است. در سال 1980، وزارت دفاع آمریكا زبان رایانه ای تازه توسعه یافته "آدا" را به نام لاولایس نامگذاری كرد و دومین سه شنبه در ماه اکتبر به روز آدا لاولایس تبدیل شده است، که در آن از سهم زنان در علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات تجلیل می شود. 

تصاویر

آدا در سن چهار سالگی: 

آدا بایرون، هفت سالگی، توسط آلفرد د اورسی، 1822، کالج سامرویل، آکسفورد: 

آدا بایرون، هفده سالگی: 

1832 پرتره آبرنگ آدا کینگ، کنتس لاولایس، حدود سال 1840، احتمالا توسط آلفرد ادوارد چالون: 

نقاشی لاولایس، نشسته جلوی یک پیانو، توسط هنری فیلیپس سال 1852. اگرچه در آن زمان درد زیادی داشت، اما چون پدرش، لرد بایرون، توسط پدر فیلیپس، توماس فیلیپس نقاشی شده بود، قبول كرد كه برای این تابلو بنشیند: 

پرتره آدا توسط مارگارت سارا کارپنتر نقاش انگلیسی سال 1836: 

تصویری با الهام از پرتره A. E. Chalon که برای ابتکار آدا ایجاد شده و از فناوری باز و زنان پشتیبانی می کند: 

داگروتایپ (Daguerreotype) توسط آنتوان کلودت: 

منابع

1. https://www.biography.com/scholar/ada-lovelace
   https://www.britannica.com/biography/Ada-Lovelace
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Ada_Lovelace