تعداد قابل‌توجهی از استارتاپ‌ها بواسطه دریافت بودجه از شرکت‌های سرمایه‌گذار یا شتابدهنده به وجود آمده و توسعه می‌یابند. معمولاً روال بدین صورت است که تنها در صورت افزایش ارزش‌های برآوردی در مورد یک کسب‌وکار نوپا یا استارتاپ، این سرمایه طی چند مرحله افزایش می‌یابد که اصطلاحاً Series-B ،Series-A و Series-C نامیده می‌شود که در ادامه قصد داریم بیشتر با ماهیت هر کدام از این مراحل آشنا شویم.
به طور کلی، ارزش یک کسب‌وکار را می‌توان با در نظر گرفتن معیارهای مختلفی برآورد کرد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- افزایش احتمال موفقیت
- درک POC توسط جامعۀ هدف
- میزان رشد مشتریان استارتاپ در بازه‌های زمانی مختلف
لازم به ذکر است که در هر راند (دوره) سرمایه‌گذاری، ارزیابی معیارها به طور مستقل انجام می‌شود و این در حالی است که سرمایه‌گذارانی که در مراحل اولیه در یک استارتاپ یا کمپانی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، به منظور حفظ سهم خود ترجیح می‌دهند تا در مراحل بعدی رشد استارتاپ نیز در آن سرمایه‌گذاری کنند.
آشنایی با مفاهیم Seed و Angel Inventor
در ادامه قصد داریم ببینیم که Seed (سرمایهٔ اولیه) چیست و Angel Investor (فرشتهٔ سرمایه‌گذار) در یک استارتاپ به چه کسی گفته می‌شود. اگر در مرحلۀ طرح یا ایدۀ اولیۀ خود هستید و با استفاده از پس‌اندازتان نمونۀ اولیه یا به اصطلاح MVP محصولی را ساخته‌اید که هم‌اکنون نیز با اقبال نسبتاً خوبی مواجه شده است، ممکن است انتظار داشته باشید تا برخی افراد به عنوان اصطلاحاً Angel Investor (فرشتهٔ سرمایه‌گذار یا سرمایه‌گذار اولیه) علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در استارتاپ شما باشند. نیاز به توضیح نیست که اگر ایده‌‌ای عالی و تیمی واقعاً خوب دارید، به احتمال قریب به یقین سرمایه‌گذاران به ساختن این محصول در مقیاس انبوه نیز به شما کمک خواهند کرد.
مرحلهٔ سرمایه‌گذاری Series-A
سری A اولین دور سرمایه‌گذاری مالی است که یک استارتاپ از شرکت سرمایه‌گذار یا شتابدهنده دریافت می‌کند به طوری که سرمایه‌گذاران با سرمایه‌گذاری در استارتاپ صاحب بخشی از سهام آن می‌شوند. در این دوره، استارتاپ بر اساس معیارهای خاصی ارزیابی می‌شود که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- اثبات ماهیت استارتاپ به جامعهٔ مشتریان
- پیشرفت حاصل از سرمایۀ اولیه
- کیفیت تیم اجرایی
- نیاز بازار
- و همچنین ریسک‌هایی که استارتاپ با آن درگیر است
سرمایه‌گذاری در سری A اهدافی را شامل می‌شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تأمین حقوق افراد مرتبط و مشغول به کار در استارتاپ
- تحقیقات بازار
- نهایی شدن محصول یا سرویس مورد نظر برای معرفی و عرضه به بازار
این راند سرمایه‌گذاری مالی معمولاً زمانی انجام می‌شود که استارتاپ در پروسهٔ سوددهی قرار گرفته است (هرچند که ممکن است سود آن چندان زیاد نباشد.) و نیاز به توضیح نیست که سرمایه‌گذاری در این دوره روی استارتاپ‌ها بالاترین نرخ ریسک را برای سرمایه‌گذاران دارا است!
مرحلهٔ سرمایه‌گذاری Series-B
در این مرحله، محصول یا سرویس کسب‌وکار نوپای مد نظر به بازار عرضه شده و سرمایه‌گذاری در آن به منظور توسعۀ بیشتر، رقابت با سایر فعالان در آن صنعت و برخودار شدن از سهم بازار بیشتر انجام می‌شود. به عبارت دیگر، هدف از سرمایه‌گذاری در این مرحله جلوگیری از ورشکستگی و همچنین امکان سوددهی خالص استارتاپ است. به طور کلی، در این مرحله ریسک سرمایه‌گذاری نسبت به مرحلهٔ قبل پایین‌تر است و میزان بودجهٔ سرمایه‌گذاری شده نیز بیشتر از بودجۀ مرحله A می‌باشد و این در حالی است که ارزش‌گذاری استارتاپ در این مرحله بر اساس عوامل زیر صورت می‌گیرد:
- پِرفورمنس (عملکرد) استارتاپ در مقایسه با دیگر فعالان صنعت
- پیش‌بینی درآمدهای آتی
- دارایی‌های استارتاپ (مانند مالکیت معنوی و غیره)
مرحلهٔ سرمایه‌گذاری Series-C
یک شرکت سرمایه‌گذار زمانی وارد مرحلهٔ سوم سرمایه‌گذاری می‌شود که استارتاپ ماهیت خود و همچنین موفقیتش در بازار را به خوبی اثبات کرده باشد. در واقع، یک استارتاپ رو به رشد در صورت تمایل به افزایش سهم خود در بازار، خرید و یا توسعۀ محصولات و همچنین عرضهٔ خدمات بیشتر به مشتریانش می‌تواند سرمایه‌گذاری مرحله سوم را از شرکت سرمایه‌گذار خود درخواست کند.
این آخرین مرحله در چرخۀ رشد شرکت قبل از به اصطلاح IPO است (IPO مخفف عبارت Initial Public Offer بوده و به معنای عرضه اولیهٔ سهام است به طوری بر اساس آن یک شرکت خصوصی به شرکتی عمومی مبدل خواهد شد.) در این مرحله، ارزیابی استارتاپ بر اساس یکسری به اصطلاح Data Point انجام می‌شود به طوری که این مرحله از سرمایه‌گذاری بیشتر به مانند یک استراتژی برای خروج کامل استارتاپ از وابستگی به شرکت‌های سرمایه‌گذار و مبدل شدن به یک شرکت کاملاً مستقل است.