شاید عنوان "موج سوم" به گوشتان خورده باشد، دنیایی که در آن زمان و مکان اهمیت خود را از دست داده و چالشها و همچنین موقعیتهای بسیاری را ایجاد کرده است. در این دنیا میتوان به گونهای متفاوت زندگی کرد و شیوهای خاص برای نحوه فعالیتهای شغلی انتخاب نمود. یکی از مهمترین شیوههای کاری که حاصل جهان ارتباطات است، فریلنسرینگ بوده که هم میتواند به عنوان یک مزیت شغلی مورد توجه قرار بگیرد و هم میتواند یک آسیب برای افرادی محسوب شود که این گونه شغلها را انتخاب نمودهاند آن هم در شرایطی که از حق و حقوق خود آگاهی کاملی ندارند.
اما فریلنسر کیست؟
سادهترین تعریفی که میتوان از فریلنسر داشت این است که یک فریلنسر یا آزاد کار، بدون هیچ تعهد با سازمان، شرکت یا کسب و کاری، فعالیت حرفهای و تخصصی خود را انجام میدهد و با توجه به نیاز و پروژههای موجود، با کارفرمایان مختلف همکاری میکند. در این شرایط فریلنسر میتواند بدون نگرانی و دغدغه از حضور در زمان و مکانی خاص، فعالیت کرده و کسب درآمد کند. یکی از بزرگترین مسائلی که پیش روی یک فریلنسر وجود دارد، وضعیت حقوقی و قراردادهای حاکم بر این شغل است. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که در مسیر فریلنسرینگ گام برداشتهاید، باید با حقوق خود آشنا شوید تا فعالیتتان سراسر با موفقیت همراه باشد و دچار ضرر و زیان نشوید.
قرارداد یک فریلنسر چگونه بسته میشود؟
قرارداد یک فریلنسر با سایر افراد متفاوت است به گونهای که آنها به صورت پروژهای، روزانه یا حتی گاه ساعتی و برحسب خدمتی که انجام میدهند، حقوق خود را دریافت میکنند. در واقع آنها هیچ تعهدی مبنی بر حضور در مکانی معین همچون دفتری خاص را ندارند و فعالیت خود را به صورت دورکاری پیش میبرند. نمونه فعالیتهایی که افراد به صورت دورکاری انجام میدهند، عبارتند از: تولید محتوا، گرافیک، چاپ، موسیقی، برنامهنویسی، روزنامهنگاری، پژوهشگری، طراحی سایت، ترجمه و ...
یک فریلنسر چگونه حقوق خود را دریافت میکند؟
یک فریلنسر به شیوههای گوناگون میتواند مطالبات خود را درخواست کند به این شکل که میتواند در قرارداد خود قید نماید که دستمزد خود را در کدام مرحله از کار و به چه صورت میخواهد. برخی از فریلنسرها بیعانه دریافت میکنند و برخی به گونهای دیگر کار میکنند، در هر صورت نکتهای که بسیار مهم است، این بوده که میان فریلنسرها و کارفرمایان حتما یک قرارداد رسمی قید شود تا آنها بتوانند حقوق خود را پیگیری نمایند.
رایجترین قراردادهای فریلنسرینگ کدام است؟
فریلنسرها قراردادهای گوناگونی را امضا میکنند اما رایجترین آنها نمونههای قراردادهای زیر هستند:
· قرارداد طراحی و بهینهسازی سایت
· قرارداد پشتیبانی سایت
· قرارداد طراحی اپلیکیشن
· قرارداد تولید محتوا
· قرارداد طراحی لوگو
· قرارداد طراحی صنعتی
قرارداد فریلنسرینگ چه موضوعاتی را شامل میشود؟
نمیتوان هیچ محدودیتی برای موضوع قرارداد فریلنسرینگ به خرج داد زیرا این روزها مشاغل بسیار زیادی به صورت دورکاری انجام میشوند. البته در میان تمامی این تفاوتها چندین نکته وجود دارد که در همگی آنها باید رعایت شود. این نکات عبارتند از:
1) تعیین محدوده خدمات
یکی از مشکلاتی که امکان دارد روند فعالیت فریلنسرها را تحت تاثیر قرار دهد، توقعات کارفرمایان است از همین رو برای آن که حقوق فریلنسر تضعیف نگردد، بهتر است هنگام انعقاد قرارداد به صورت تمام و کمال در مورد آن نوشته شود تا هم کارفرما و هم فریلنسر به طور دقیق بدانند که قرار است چه مسیری طی شود و کار از کدام نقطه آغاز شده و در کدام نقطه به پایان برسد و در طی مسیر کدام بخشها را شامل شود.
2) مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت توسط کارفرما
نکته دیگری که بسیار اهمیت دارد این است که هنگام عقد قرارداد میبایست افراد به صورت دقیق میزان حق الزحمه خود را تعیین کنند تا از بروز هر گونه مشکل جلوگیری شود. یکی از مهمترین مشکلاتی که گاه پیش میآید این است که افراد به دلایل متعددی چون آشنایی، از این کار سر باز میزنند که همین امر در پایان کار آنها را با مشکلات متعددی رو به رو میکند.
همچنین در خصوص نحوه پرداخت باید توجه کرد که یک کار قرار است به چه نحوی تسویه حساب شود و کارفرما دستمزد فریلنسر را چگونه پرداخت میکند. از طرف دیگر در برخی از پروژهها هزینههایی از سمت فریلنسر انجام میگیرد که باید ابتدای کار بررسی شده تا معلوم گردد این هزینهها بر عهده چه کسی است.
3) اطلاعات محرمانه
در بسیاری از پروژهها، اطلاعات محرمانهای در اختیار فریلنسر قرار میگیرد که حفظ آن برای کارفرما امری حیاتی تلقی میشود. باید پیش از آغاز همکاری در خصوص عدم فاش شدن آنها صحبت شود و در صورت نیاز ضمانت اجرایی تعیین گردد.
4) زمانبندی پروژه
باید هم کارفرما و هم فریلنسر بدانند که زمانبندی یک پروژه چگونه است بدین معنا که پروژه چه وقت آغاز و چه وقت پایان میابد.
5) رعایت حقوق مالکیت معنوی
یکی از حقوقی که مشتری یا کارفرما دارد این است که توقع داشته باشد پروژه در هیچ جای دیگری منتشر نگردد.
6) محدودیت قایل شدن برای مسئولیتها
ممکن است هر پروژهای با ضرر و زیان رو به رو شود از همین رو میبایست پیش از وقوع چنین امری، توافقات لازم صورت بگیرد تا هر کس بداند در برابر این شکست یا ضرر و زیان چه مسئولیتی دارد.
در پایان باید بگوییم همان طور که بیان شد اهداف هر پروژه رعایت حقوق طرفین است از همین رو بهتر است جهت پیشبرد هر چه بهتر این اهداف در ابتدای کار حق و حقوق میان طرفین به صورت شفاف تعیین شده و طی قراردادی به امضای طرفین برسد.
حال نوبت به بیان تجربیات شما رسیده است. آیا در شروع پروژههای خود از قراردادی استفاده کردهاید؟ اگر خیر با چه مشکلاتی مواجه شدید که آن را پیشبینی نمیکردید و باعث ضرر مالی و زمانی شما در آینده شده است؟