Free Software (نرم‌افزار آزاد)

Free Software (نرم‌افزار آزاد)، نرم‌افزاری است که می‌تواند به‌طور آزادانه مورد استفاده، اصلاح و توزیع مجدد قرار بگیرد و آن هم فقط با یک محدودیت: هر ورژن توزیع مجدد شدهٔ نرم‌افزار باید تحت شرایط اصلی و اولیهٔ استفاده، اصلاح و توزیع آزادانه (که Copyleft نامیده می‌شود) توزیع گردد (لازم به ذکر است که تعریف نرم‌افزار آزاد به عنوان بخشی از پروژهٔ GNU و توسط بنیاد نرم‌افزار‌های آزاد تصریح شده‌ است).

پکیج کردن و توزیع نرم‌افزار آزاد ممکن است هزینه‌ای را در بر داشته باشد؛ در حقیقت، Free بودن آن به توانایی کاربر در استفاده و اصلاح آن به عنوان بخشی از یک پکیج نرم‌افزاری دیگر اشاره دارد. گفتنی است که به عنوان بخشی از توانایی کاربر در اصلاح نرم‌افزار، ممکن است به کاربر دسترسی به سورس‌کد هم داده شود.

مفهوم نرم‌افزار آزاد محصول تفکر Richard Stallman، مدیر پروژهٔ GNU، است. بهترین مثال شناخته شده از نرم‌افزار‌های آزاد، لینوکس است؛ سیستم‌عاملی که به عنوان جایگزینی برای ویندوز یا دیگر سیستم‌عامل‌های اختصاصی ارائه شده‌ است (Debian مثالی از یک توزیع محبوب لینوکسی است).

Free Software ممکن است با Freeware اشتباه گرفته شود اما باید بدانید که Freeware نرم‌افزاری است که می‌توان به صورت آزادانه و رایگان دانلود کرد ولی ممکن است حاوی محدودیت‌هایی برای اصلاح و استفادهٔ مجدد سورس‌کد آن باشد. طبق تعریف بنیاد نرم‌افزارهای آزاد، Free Software به نرم‌افزار گفته می‌شود که:

ـ کاربران اجازه داشته باشند تا نرم‌افزار مورد نظر را برای هر قصد و منظوری اجرا کنند.

ـ کاربران اجازه داشته باشند نرم‌افزار را مطابق با نیازهای خود تغییر دهند؛ برای رسیدن به این هدف، سورس کد نرم‌افزار باید در اختیار کاربران قرار گیرد.

ـ کاربران باید اجازه داشته باشند نرم‌افزار را مجدداً منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهند. این کار می‌تواند به صورت رایگان و یا در ازای دریافت مبلغی پول صورت گیرد.

ـ اگر کاربری نرم‌افزار را تغییر داد، باید اجازه داشته باشد آن را مجدداً منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهد. (در مورد نرم‌افزارهای کپی‌لفت، لازم است تا سورس‌کد نرم‌افزار تغییر یافته نیز در اختیار کاربران دیگر قرار گیرد).

Copyleft (کپی‌لفت) عملی را توصیف می‌کند که در آن با استفاده از قانون کپی‌رایت، تضمین می‌شود که اجازهٔ نسخه‌برداری و ویرایش یک اثر برای همگان محفوظ می‌ماند و هیچ شخصی اجازه ندارد حق ویرایش و نسخه‌برداری را از دیگر افراد سلب کند. در واقع، کپی‌لفت نوعی استفاده از کپی‌رایت اما در جهت خلاف آن است؛ یعنی به جای در آوردن اثر به حالت انحصاری، از انحصاری شدن آن جلوگیری می‌کند. 

online-support-icon