گاهی به نظر میرسد برنامهنویسی کامپیوتر، رشتهای است که آقایان بیشتر آن را انتخاب میکنند. بر طبق آمار سال 2016 این تفکر بر اساس دادهها و اطلاعات کارکنان در زمینه برنامهنویسی درست بوده است. اما این آمار در چند سال اخیر به شدت در حال تغییر و تحول میباشد. در کمپانیهای بزرگ و شناختهشده جهان مانند اپل (Apple)، گوگل (Google)، لینکداین (LinkedIn)، یاهو (Yahoo) و توییتر (Twitter) حدود 20 درصد کارمندان سازمان را زنان برنامهنویس تشکیل میدهند. علاوه بر این زنان زیادی در طول تاریخ بودهاند که نه تنها زبان برنامهنویسی خاص خود را ساختهاند، بلکه دنیا را متحول کرده اند. در این مقاله 5 بانویی را که سهم قابل توجهی در برنامهنویسی داشتهاند و دنیا را تغییر دادهاند، معرفی میکنیم:
1. مارگارت هیفیلد همیلتون (Margaret Heafield Hamilton)
مارگارت همیلتون مدیر مهندسی نرمافزار پروژهای بود که کد کامپیوتری راهنمای آپولو را نوشت. او در شرایطی مدیریت پروژه آپولو11 را به عهده گرفت که این پروژه به همراهی تیم برنامهنویسانی که در کنارش حضور داشتند در آزمایشگاه ابزار دقیق دانشگاه MIT (مؤسسه فناوری ماساچوست) به معنای واقعی کلمه، از صفر شروع شد. تیم همیلتون کدنویسی اولین کامپیوتر قابل حمل را انجام داد. نتیجه کار آنها فرود بر روی ماه را امکانپذیر کرد و سپس برنامهنویسی ایستگاه فضایی اسکایلب (skylab) را در پیش گرفتند.
مارگارت همیلتون در طول مدتی که در ناسا حضور داشت در برنامهنویسی سیستمها متخصص شد. اما همانطور که خودش در مصاحبهای توضیح داد: «وقتی برای اولین بار وارد این حوزه شدم هیچکس نمیدانست که ما دقیقا چه کار میکنیم. مثل غرب وحشی بدون هیچ نقشهی راهنمایی بود. دوره و آموزشی برای آن وجود نداشت.» کدهای او انسان را روی ماه فرستاد و موجب خلق مفهوم نرمافزار شد.
2. گریس موری هاپر (Grace Murray Hopper)
دکتر گریس هاپر دریاسالاری بود که در نوشتن و توسعه زبانهای برنامهنویسی کامپیوتری قابل دسترس به زبان انگلیسی پیشگام شد. او معتقد بود که اجرای زبانهای برنامهنویسی بر روی برنامههای تجاری و غیرعلمی نیازمند زبان سادهتری است. به دلیل اینکه برای کامپیوترها زبان انگلیسی تعریف نشده بود سالها طول کشید تا ایده او پذیرفته و اجرا شود. اما گریس با پشتکار و پیگیریهایش در طول این مدت زبان COBOL (Common Business Orientated Language) را توسعه داد که در کدنویسی بتوان از کلمات معنادار به جای اعداد استفاده کرد. سابق بر این در مصاحبهها و گفتگوهای تلویزیونی گریس هاپر را با لقب «ملکه نرمافزار» توصیف میکردند. هاپر نخستین مدرس برنامهنویسی کامپیوتر بود.
3. زنان اینیاک (The ENIAC Women)
این گروه از 6 بانوی جوان تشکیل شده بود که اولین کامپیوتر کاملا الکترونیکی و قابل برنامهریزی را به عنوان بخشی از تلاش ارتش ایالات متحده در جنگ جهانی دوم توسعه دادند. هنگامی که ENIAC برای اولین بار رونمایی شد، از این گروه هیچ تقدیر و تشکری به عمل نیامد و آنها را به عنوان اعضای رسمی پروژه معرفی نکردند. بیشتر بخشهای سختافزاری این کامپیوتر توسط مردان طراحی و تولید شد اما برنامهنویسی آن به طور کامل توسط 6 زن ریاضیدان به نامهای جین بارتیک (Jean Bartik)، کاتلین آنتونلی (Kathleen Antonelli)، روث تيتلبام (Ruth Teitelbaum)، بتي هولبرتون (Betty Holberton)، مارلین ملتزر (Marlyn Meltzer) و فرانسس اسپنس (Frances Spence) انجام شد. حدودا پس از 50 سال نام این 6 زن وارد تالار مشاهیر فناوری شده است و به رسمیت شناخته شد.
4. آگوستا ایدا لاولیس (Augusta Ada Lovelace)
دختر لرد بایرون (Lord Byron) شاعر بریتانیایی، ایدا لاولیس یک ریاضیدان ویکتوریایی بود. او با چارلز بابیج (Charles Babbage) روی ماشینهای محاسباتی او کار میکرد. چارلز او را «افسونگر اعداد» مینامید. در آن زمان تعداد کمی از زنان به تحصیل علوم و یا ریاضیات میپرداختند. لاولیس را بنیانگذار علوم محاسباتی و اولین برنامهنویس کامپیوتر در جهان میدانند. موزه علوم بریتانیا مدعی است که او با درک توانایی ماشینهای محاسباتی توانسته است که محاسبات مدرن را تا یک قرن پیشبینی کند. هم اکنون در دنیای برنامهنویسی کامپیوتر، مسابقات سالیانه، جایزه و زبان برنامهنویسی به نام ایدا لاولیس وجود دارد.
5. جوآن کلارک (Joan Clarke)
جوآن کلارک در کنار آلن تورینگ (Alan Turing) در پارک بلتچلی (Bletchley Park)، مرکز کدشکن بریتانیا در طول جنگ جهانی دوم، مشغول به کار بود. کلارک روی این پروژه برای شکستن رمزهای انیگمای آلمان کار کرد. او به همراه بقیه اعضای تیم کامپیوتری را ساختند که برای رمزگشایی کدهای آلمانی استفاده میشد. تلاش آنها باعث شد جنگ جهانی دو سال زودتر به اتمام برسد. در فیلم تحسینبرانگیز بازی تقلید (Imitation Game) شخصیت جوآن کلارک به طور کامل شناسایی و معرفی شده است.