پیش‌بینی‌ها حاکی از آنند که در سال 2020 چیزی در حدود 35٪ از مهارت‌های مورد نیاز برای نیروی کار تغییراتی جدی خواهند داشت! ربات‌های فوق‌پیشرفته، حمل و نقل بدون نیاز به دخالت انسان، هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، مواد پیشرفته، بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک از اصلی‌ترین مواردی هستند که در آن زمان، انقلاب صنعتی چهارم برای ما را به ارمغان خواهد آورد.
درآمدی بر انقلاب‌های صنعتی
پیش از پرداختن به این موضوع که در سال‌های آتی از چه مهارت‌هایی باید برخوردار باشیم تا بیکار نمانیم، بهتر است به طور خلاصه نیم‌نگاهی به انقلاب‌های صنعتی که تاکنون تجربه کرده‌ایم داشته باشیم:
- اولین انقلاب صنعتی: مربوط به عصری می‌شود که در آن بشر به جایگزین کردن انسان‌ها و حیوانات با ماشین‌هایی که با بخار و نیروی آب کار می‌کردند پرداخت.
- دومین انقلاب صنعتی: الکتریسیته، موتورهای بنزینی، اختراع هواپیما، تلفن، رادیو و همچنین تولید انبوه کالاها جزو ویژگی‌های دومین انقلاب صنعتی است.
- سومین انقلاب صنعتی: در سومین انقلاب صنعتی چیزهایی همچون الکترونیک، اینترنت و فناوری اطلاعات برای خدمت به بشر به کار گرفته شدند.
- چهارمین انقلاب صنعتی: در چهارمین انقلاب صنعتی، که در حال ورود به آن هستیم، فناوری‌‌هایی همچون خودروهای بدون راننده، ربات‌های هوشمند، مواد پیشرفته، پرینت سه‌بُعدی، دستیارهای صوتی، هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، یادگیری ژرف، اینترنت اشیاء و سایر فناوری‌های مربوطه به زندگی‌مان ورود پیدا خواهند کرد.
هم‌زمان با پیشرفت‌های گوناگون، شیوهٔ زندگی ما نیز دستخوش تغییرات اساسی خواهد شد و مفهوم شغل و تصوری که ما امروز از کار کردن داریم نیز با تغییراتی بنیادی همراه خواهد بود! بدون شک تعدادی از مشاغل به طور کامل از بین خواهند رفت، تعدادی تغییر کرده و پیشرفته‌تر خواهند شد و شغل‌هایی که حتی هم‌اکنون اصلاً وجود ندارند نیز بسیار رایج خواهند شد.
به طور کلی، چیزی که در این بین کاملاً مشخص است، الزام نیروی کار آینده به یادگیری مهارت‌ها و توانایی‌هایی است که برای بیکار نماندن ضروری به نظر می‌رسند. در تحقیقاتی که انجام شده است، از مدیران ارشد منابع انسانی، یا بهتر بگوییم سرمایه‌های انسانی، و مسئولین عالی‌رتبه استراتژی در سازمان‌های بزرگ جهانی خواسته شد تا تغییرات پیش‌رو و ارتباط آن‌ها با نیروی کار و مهارت‌های مورد نیاز در تمامی صنایع و کشورها را تفسیر کنند که در ادامه به بررسی نتایج این تحقیقات خواهیم پرداخت.
چه مهارت‌هایی بیشترین تغییرات را خواهند داشت؟
Creativity (خلاقیت) یکی از سه مهارت کلیدی برای یافتن کار در آینده خواهد بود. با توجه به خیل عظیم محصولات و تکنولوژی‌های جدید و شیوه‌های گوناگون اِشتغال، کارکنان خلاق‌تر خواهند شد تا بتوانند از جریان تغییرات بیشترین منفعت را کسب نمایند. اگرچه نقش ربات‌ها در تمامی زمینه‌ها بسیار پررنگ‌تر از امروز خواهد شد، ولی آن‌ها کماکان قادر نخواهند بود تا به اندازهٔ انسان‌ها خلاق باشند.
همچنان که مهارت‌های مربوط به Negotiation (مذاکره) در بین رتبه‌های برتر لیست مربوط به سال‌های گذشته قرار داشت، در سال 2020 این مهارت جایگاه خود را از دست خواهند داد چرا که ماشین‌ها و هوش مصنوعی با به‌کارگیری حجم زیادی از اطلاعات، در تصمیم‌گیری‌ها ما را یاری خواهند کرد (در مقاله‌ای که توسط World Economic Forum’s Global Agenda Council منتشر شد، انتظار می‌رود تا در آینده در راستای پیشرفت تعامل بین نرم‌افزار و جامعه، سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در نقش سِمت‌های مدیریتی و عالی‌رتبهٔ شرکت‌ها حضور داشته باشد!)
همچنین توانایی Active Listening که امروزه به عنوان یکی از مهارت‌های اصلی شناخته می‌شود، به طور کامل از 10 مورد برتر لیست خارج خواهد شد و در مقابل Emotional Intelligence (هوش هیجانی) که امروزه در بین 10 مورد اول قرار ندارد، به یکی از برترین مهارت‌های مورد نیاز تبدیل خواهد شد.
با این تفاسیر، ۱۰ مهارتی که بر اساس این تحقیق در سال ۲۰۲۰ لازم و ضروری می‌باشند عبارتند از:
۱. Complex Problem Solving (توانایی حل مسائل پیچیده)
۲. Critical Thinking (تفکر انتقادی)
۳. Creativity (خلاقیت)
۴. People Management (مهارت‌های مدیریت و رهبری)
۵. Coordinating with Others (تعامل با سایر افراد)
۶. Emotional Intelligence (هوش هیجانی)
۷. Judgement & Desision Making (مهارت‌های تصمیم‌گیری)
۸. Service Orientation (توانایی پیش‌بینی نیازهای بازار)
۹. Negotiation (مذاکره)
۱۰. Cognitive Flexibility (توانایی ذهنی فکر کردن به چند مسئله در آن‌ِ واحد)
سخن پایانی
طبیعتِ تغییر بسیار وابسته به ذات خود صنعت است به طوری که امروزه دیوایس‌های هوشمند همچون موبایل و تکنولوژی رایانش ابری (کلود) تغییراتی عمده در نحوهٔ اشتغال‌زایی به‌وجود آورده‌اند و مواردی نظیر هوش مصنوعی، پرینت سه‌بُعدی، نانوتکنولوژی و مواد پیشرفته (Advanced Materials) هنوز در مراحل آغازین ورود جدی به بازار هستند (به طور کلی منظور Advanced Materials مواد جدیدی است که پس از اِعمال یکسری تغییرات روی مواد معمولی به وجود آمده‌اند که در نتیجه از ویژگی‌ها و پرفورمنس به مراتب بهتری برخوردار خواهند شد.)
تغییر همواره با سرعت زیادی همراه است و هرگز منتظر ما نمی‌ماند تا خود را با آن سازگار کنیم و اگر بخواهیم از انقلاب صنعتی چهارم و دستاوردهای آن در بهترین حالت ممکن بهره‌مند گردیم، باید در کسب مهارت‌های جدید و بازآموزی آن‌ها اقدام کنیم.
حال نوبت به نظرات شما می‌رسد. آیا خود را برای نیاز بازار کار سال‌های آتی (پس از سال ۲۰۲۰) آماده کرده‌اید؟ همچنین به کدام یک از مهارت‌های ده‌گانهٔ این لیست تسلط دارید؟ نظرات و دیدگاه‌های خود را با سایر کاربران سکان آکادمی به اشتراک بگذارید.