آیا می‌دانستید که اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا چه‌ نام دارد؟

گرچه پاسخ دقیقی برای این‌ سؤال وجود ندارد، اما Plankalkul (معادل عبارت Plan Calculus) به‌ عنوان اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا در نظر گرفته شده‌ است؛ این زبان در بین‌ سال‌های 1942 و 1945 توسط یک مهندس آلمانی به نام Konard Zuse ابداع شد اما مخاطبین زیادی را مجذوب خود نکرد! زبان‌هایی که بعد از Plankalkul به‌ وجود آمدند هم Fortran و Lisp بودند که نسبت به زبان ماقبل خود از اقبال به نسبت بیشتری برخوردار شدند.

در گذر این سال‌ها، ما با معرفی چندین و چند زبان برنامه‌نویسی جدید مواجه بوده‌ایم. اگرچه زبان‌های محبوبی مانند Java و ++C همواره ما را تحت تأثیر قرار داده‌اند، اما زبان‌های جدیدتر نظیر Go ،Swift و یا Kotlin روز به روز توجه افراد بیشتری را به‌ سمت خود جذب می‌کنند.

اما آیا تا به‌ حال به این سؤال فکر کرده‌اید که اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا، چه زبانی بوده‌ است؟ از آنجا که خانم Ada Lovelace به‌ عنوان اولین برنامه‌نویس دنیا در نظر گرفته می‌شود، آیا می‌توان گفت «مجموعه علائمی» که ایشان به‌ کار می‌برد، اولین زبان برنامه‌نویسی نیز به‌ حساب می‌آيد (برای آشنایی بیشتر با وی، به مقالهٔ همه چیز دربارهٔ اولین برنامه‌نویس جهان: Ada Lovelace مراجعه نمایید). 

برخی از افراد برای یافتن پاسخ این سؤال به کارهای Alan Turing مراجعه کرده‌اند و هر آنچه را که در شرح عملکرد ماشین تورینگ آمده‌ است، به‌ عنوان پاسخ به این سؤال ذکر می‌کنند (لازم به ذکر است که در مقالات ارائه شده توسط آقای تورینگ، ایشان یک سری برنامه و شبیه‌سازی‌های ریاضیاتی نوشته‌ است).

به نوعی می‌توان گفت Plankalkul اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا است (کلمه‌ٔ Plankalkul را می‌توان سیستم رسمی برنامه‌ریزی معنی کرد). Plankalkul توسط مهندس Konard Zuse آلمانی و برای اهداف مهندسی بین سال‌های 1942 و 1945 ساخته‌ شد. برنامه‌ٔ معروف !Hello World توسط اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا یعنی Plankalkul به صورت زیر است:

R1.1(V0[:sig]) => R0
R1.2(V0[:m x sig]) => R0
0 => i | m + 1 => j
[W [ i < j -> [ R1.1(V0[i: m x sig]) => R0 | i + 1 => i ] ] ] END
R1.3() => R0
‘H’;’e’;’l’;’l’;’o’;’,’;’ ‘;’w’;’o’;’r’;’l’;’d’;’!’ => Z0[: m x sig] R1.2(Z0) => R0
END

در آن زمان، Zuse بازخورد مناسبی از ارائهٔ این زبان به‌ دست نیاورد و در سال 1972، زبان‌ برنامه‌نویسی Plankalkul به‌ صورت جامع و کامل در یک پایان‌نامه منتشر و پیاده‌سازی شد اما بعد‌ها در سال‌های 1998 و 2000 نمونه‌‌هایی از پیاده‌سازی‌های مستقل از این زبان به‌ وجود آمدند.

همچنین جالب است بدانید که زبان برنامه‌نویسی Fortran را می‌توان اولین زبان محبوب سطح بالا برشمرد؛ همچنین Lisp جزو اولین زبان‌هایی بود که توسط Fortran مغلوب شد!