چه‌طور محتوای حرفه‌ای تولید کنیم؟

این موضوع بر کسی پوشیده نیست که تولید محتوا از بسیاری جهات آسان‌تر از آن است که به نظر می‌رسد اما انتخاب موضوع و محتوای مناسب داستان دیگری است و می‌شود گفت که همین موضوع تفاوت مابین محتواهایی که به قول معروف می‌گیرند و آن‌هایی که نمی‌گیرند را مشخص می‌سازد و آگاهی از این مسئله در بازاریابی محتوا بسیار حائز اهمیت است. بدون در نظر گرفتن موضوعی که برای محتوای خود برمی‌گزینید، تولید محتوا همیشه شامل مراحل مشخصی است که اصلی‌ترین مرحله‌ٔ آن تحقیق است. هرچند این موضوع درست است که تحقیق کردن برای مقالات غیرعلمی اهمیت پایین‌تری به نسبت مقالات علمی دارا است، اما حتی برای نوشتن یک مقالهٔ تخیلی نیز به اندکی تحقیق نیاز است و زمانی که پای بازاریابی محتوا به میان می‌آید، حساسیت این موضوع دوچندان می‌گردد.

تحقیقات مقدماتی
در این مرحله است که باید به دنبال منابع معتبر و مرتبط با موضوع خود باشید. هنگام انجام تحقیقات مقدماتی، نیازی نیست تا وقت زیادی را صرف مطالعه و بررسی مقالات، کتاب‌ها و حتی مشاهدهٔ ویدیوهای مختلف کنید بلکه لازم است تا اطلاعات را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را برای مراحل بعدی نگاه دارید.

طبیعی است که تمایل دارید تا موضوع مورد نظر خود را از بین موضوعاتی برگزینید که می‌توانید ساعات طولانی دربارهٔ آن صحبت کنید یا ترجیحاً موضوعاتی را انتخاب می‌کنید که دربارهٔ آن‌ها به وَجد می‌آیید یا موضوعاتی که به نوعی به دانش قبلی شما مرتبط هستند. بهتر است هنگام انتخاب موضوع، اطمینان حاصل کرده که بر موضوع انتخابی خود تسلط کافی دارید که در غیر این صورت، محتوای شما از کیفیت مطلوبی برخوردار نخواهند شد و خوانندگان نیز به سرعت متوجه این موضوع خواهند شد!

پایان دادن به کلی‌نگری
حال که موضوع مورد نظر خود را برای نوشتن انتخاب کرده‌اید، وقت آن رسیده است که به سراغ تحقیقات اصلی بروید اما در عین حال لازم است بدانید که تحقیق کردن فقط به معنی جمع‌آوری حقائق نیست بلکه به معنی نوشتن قطعات یک مقاله به صورتی است که دو پارامتر منحصربه‌فرد بودن و ارزشمند بودن را در خود جای دهند. برای مثال، اگر موضوع مقالهٔ شما پول است، لازم نیست که فقط به خود پول به عنوان یک موضوع کلی بچسبید و سایر موضوعات را رها سازید بلکه نیاز دارید تا مقداری عمیق‌تر فکر کرده و در مقالهٔ خود که موضوع اصلی آن پول است دربارهٔ موارد دیگری که به پول مرتبط هستند مانند بورس و سرمایه‌گذاری نیز بنویسید. مطمئن باشید که این کار نه تنها در مقالهٔ شما آثار بدی به جای نمی‌گذارد، بلکه باعث اثرگذارتر شدن آن نیز می‌گردد.

جمع‌آوری سرنخ‌ها
مرحلهٔ بعدی یک تحقیق اصولی، دربارهٔ زمان گذاشتن بر روی جمع‌آوری مصالح مورد نیاز برای محتوایی است که قصد دارید تولید کنید. طبیعی است که انجام دادن یک تحقیق مناسب، جلوگیری از اشتباهات رایج و اطمینان حاصل کردن از مناسب بودن تمامی جزئیات مقاله امری سخت و زمان‌بر است و باید برای دست‌یابی به بهترین نتیجهٔ ممکن، تمام تلاش خود را به کار بست.

به دست آوردن اطلاعات برای محتوای مد نظر از موارد مختلفی تشکیل شده است که از آن جمله می‌توان به حقایق و اطلاعات مرتبط با موضوع، کتاب‌های منتشرشدهٔ مرتبط با موضوع و حواشی حول موضوع اشاره کرد. در این مرحله، تنها کاری که باید کرد مطالعهٔ سطحی منابع و درک کلی هر منبعی است که گردآوری شده‌ و برای دست‌یابی به این هدف فقط کافی است موضوعات و سرفصل‌های مقالات، مقدمه‌ها و نتایج هر مقاله و یا کتابی که به عنوان منبع خود در نظر گرفته‌اید را مطالعه کنید.

برای درک این مطلب که کدام موضوع می‌تواند برای محتوای شما مناسب‌تر باشد، مقالات و کتاب‌هایی که با موضوعاتی مشابه و یا نزدیک به موضوع‌تان نوشته شده‌اند را بررسی کنید و برای این منظور هم می‌توانید به جداول و فهرست‌های درون کتاب مراجعه کرده و مطالبی که کتاب بر آن‌ها تأکید داشته است را پیدا کنید. همچنین می‌توانید از بخش‌های مهم کتاب یادداشت‌برداری کرده و در انتها با استفاده از آن یادداشت‌ها و اطلاعات دیگری که به دست آورده‌اید، به موضوعاتی که کتاب‌ها بر آن‌ها پافشاری کرده و یا مطالبی که باعث منحصربه‌فرد شدن کتاب شده‌اند، دست یابید.

اگر در نظر شما انجام دادن کارهای بالا بسیار سخت به نظر می‌رسند، می‌توانید از ابزارهایی که در ادامه معرفی شده‌اند استفاده کنید:

- گوگل اِسکالر: اگر در حال نوشتن یک مقالهٔ دانشگاهی هستید، Google Scholar می‌تواند بسیار مفید باشد به طوری که با استفاده از این سرویس می‌توانید به تمامی کتاب‌ها و مقالات و موارد مشابه منتشرشده با موضوع مورد نظر خود دست یابید.

- امکانات موتور جستوجوی گوگل: گوگل امکانات خاصی را برای سرچ کردن قرار داده است که با استفاده از آن‌ها می‌توانید به بهترین نتیجه‌ٔ ممکن دست یابید. علاوه بر گوگل، می‌توانید از اَبَرجستجوگرهایی همچون DuckDuckGo نیز استفاده کنید (برای آشنایی بیشتر با این موتور جستجو، به مقالهٔ دلایل استفاده از موتور جستجوی DuckDuckGo مراجعه نمایید.)

- یوتیوب: ویدیوها نیز منابع بسیار ارزشمندی برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز هستند و یوتیوب نیز یکی از جامع‌ترین سرویس‌های عرضه‌کنندهٔ ویدیو است. 

- وبلاگ‌ها: سعی کنید برای تحقیقات خود کمتر به سراغ وبلاگ‌ها بروید که در غیر این صورت ممکن است به طور کلی به آن‌ها متکی شده و از وبلاگ‌های غیرمعتبری برای تحقیقات استفاده کنید اما اگر کماکان در استفاده از وبلاگ‌ها پافشاری می‌کنید، پس حتماً در هنگام استفاده این نکته را مد نظر قرار دهید که مطالب موجود درون وبلاگ باید ارزشمند باشند و شما را از موضوع اصلی دور نکنند. برای اطمینان حاصل کردن از این موضوع، نیاز است تا به سوالات زیر پاسخ دهید:

- آیا مقالهٔ موجود در وبلاگ مورد نظر در فضای مجازی از بازخورد خوبی برخوردار بوده است؟
- آیا نظرات بیان شده در مورد مقاله، بازگو کنندهٔ ارزشمند بودن مقاله هستند؟

در نظر داشته باشید که بازخوردهای خوب یا بد را از هم مجزا سازید. هنگامی که بخش نظرات را برای بررسی بازخوردها مشاهده می‌کنید، بهتر است به تمامی نظرات توجه کرده و از آن‌ها نکات خوب و بد مقاله را استخراج کنید. جدا کردن نکات مثبت و منفی مقاله و در نظر داشتن آن‌ها، باعث می‌شود تا در حین نوشتن مقاله، همان نکات را با دقت بیشتری رعایت کنید.

در هنگام نوشتن مقاله، نیاز دارید تا بارها و بارها به منابع خود سر بزنید و برای این کار لازم است تا یک کپی از تمامی منابع خود داشته باشید و آن‌ها را در یک مکان مشخص گردآوری کنید. پس از اینکه تمامی منابع خود را در یک مکان جمع‌آوری کردید، وقت آن می‌رسد که آن‌ها را در گروه‌های مرتبط با هم دسته‌بندی کنید که برای این منظور، می‌توانید از سرویس Pocket استفاده کنید (برای آشنایی بیشتر با این سرویس، به مقالهٔ Pocket: ابزاری برای ذخیره‌سازی صفحات اینترنتی مورد علاقهٔ خود مراجعه نمایید.) به طور کلی، مطالبی که می‌توانند در کنار هم بیایند را از آن‌هایی که نمی‌توانند مجزا سازید و پس از این مرحله تنها کاری که باید انجام دهید، مطالعهٔ منابع و پس از آن نیز مطالعهٔ دوبارهٔ منابع است و در ادامه باید تمامی اطلاعات مورد نیاز را نگاه داشته و سایر داده‌های غیرضروری را از منابع خود حذف کنید (برای تشخیص منابع مفید، می‌توانید از یادداشت‌هایی که در مراحل قبل داشته‌اید استفاده کنید.)

تجزیه و تحلیل کردن داده‌ها
هر چیزی را تجزیه و تحلیل کنید، بخش‌های نامربوط را حذف کنید و همانند کاراگاهان مجموعه‌های تلویزیونی، سعی کنید از تمامی مطالب باقیمانده نکته‌برداری کنید، اطلاعات مرتبط را به هم متصل کرده و آن‌ها را در دسته‌بندی‌های مورد نظر خود قرار دهید. پس از جداسازی تمامی موارد غیرضروری، وقت آن می‌رسد که طرح کلی مقالهٔ خود را با استفاده از گروه‌بندی‌های موجود و سرفصل‌های آن‌ها آماده سازید اما اطمینان حاصل کنید که طرح خود را همانند مقالاتی که هم‌اکنون از ارزش بالایی برخوردارند، آماده می‌کنید.

دسته‌بندی منابع و مطالب در زمان نوشتن نیز به کمک شما می‌آیند. در هنگامی که تمامی مطالب مورد نظر در دسته‌بندی خاصی قرار گرفته باشند، نوشتن آن هم به صورتی که تمامی پاراگراف‌ها از موضوع اصلی دور نشوند و یکپارچگی خود را حفظ کنند، کاری بسیار آسان می‌شود. در حال حاضر، تمامی موارد مورد نظر خود را برای استفاده در مقاله در اختیار دارید و تنها کاری که در ادامه باید انجام دهید این است که از منابع و اطلاعات موجود، بیشترین بهره را در محتوای خود ببرید.

جمع‌بندی
در انتها می‌توان گفت که نکات زیر در طی کردن مراحل نوشتن یک محتوای تأثیرگذار، مفید واقع می‌شوند:

- در صورت امکان، از تمامی منابع استفاده شده در تحقیق نام ببرید.
- نتیجه‌گیری‌های خود را بر اساس اطلاعات قابل‌اعتماد بیان کنید به طوری که این کار در زمانی که نتیجه‌های شما زیر سؤال برده شوند، بسیار به کمک شما می‌آید.
- درست داوری کردن را یاد بگیرید.
- همواره سعی کنید قبل از استفاده از یک مطلب در مقالهٔ خود، از درست بودن آن اطمینان حاصل کرده و تمامی جوانب را در نظر بگیرید.
- به خاطر داشته باشید مطالبی که از طرفداران بالایی برخوردارند، همیشه درست نیستند!

به خاطر داشته باشید که بازاریابی محتوا نیاز به تجربه دارد و مهم‌تر از آن شناخت کاربران دارد. در همین راستا، علاوه بر موارد فوق باید شناخت دقیقی از روحیات کاربران خود، سن‌ آن‌ها، جنسیت، سطح سواد و علائق آن‌ها داشته باشید که این دست اطلاعات تحت عنوان خصوصیات دموگرافیک شناخته می‌شوند.

به عنوان نکتهٔ‌ آخر اینکه حتماً باید به شرایط کپی‌رایت منابع خود احترام بگذارید و به طور مثال اگر سایتی اعلام کرده است که کپی‌برداری با ذکر منبع بلامانبع است، حتماً باید منبع را در مقالهٔ‌ خود ذکر کنید اما در عین حال برخی سایت‌ها هم هستند که تحت هیچ عنوان اجازهٔ کپی‌برداری را نمی‌دهند که در چنین شرایطی باید محتوای این دست منابع را از لیست خود حذف کنید.