فرقی نمیکند که ابزار Linux Subsystem را روی ویندوز 10 نصب کرده باشید یا اینکه تازه شروع به کار با ترمینال لینوکس کرده باشید؛ میانبرهای زیادی هستند که شما نیز دارید آنها را یاد بگیرید و خبر ناامیدوارکننده این که هیچ کدام نیز مستقیماً معرف عملکردی که از خود نشان میدهند نیستند!
برای مثال میتوان به علامت ~ اشاره کرد (که Tilde نامیده میشود) که نشانگر فولدر Home شما است؛ با تایپ دستور cd ~/Documents از فولدری که در آن هستید، به فولدر Documents در دایرکتوری Home یوزر فعلی منتقل میشوید که این به شما کمک میکند تا برای این کار لازم نباشد هر بار مسیر Users/sokan/Documents/ را تایپ کنید. قطعاً این یک شورتکات خیلی کاربردی است، ولی شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که چرا کاراکتر ~ برای این منظور استفاده شده است؟
معرفی کیبورد ADM-3A
شاید باورش سخت باشد، ولی این موضوع به یک کیبورد مربوط به دههٔ 1970 میلادی برمیگردد. تصویر فوق از ترمینالی با عنوان ADM-3A محصول شرکت Lear Siegler است که اولین بار در سال 1975 وارد بازار شد.
این محصول یک ترمینال غیرهوشمند یا به اصطلاح Dumb Terminal بود بدین معنی که خودش یک کامپیوتر نبود ولی در عوض با استفاده از آن میتوانستید دستورات را به یک کامپیوتر واقعی وارد کنید و خروجی آنها را نیز مشاهده کنید.
قیمت ADM-3A چیزی در حدود ۹۹۵ دلار بود که شاید باورش سخت باشد، ولی در آن زمان قیمت مناسبی محسوب میشد زیرا مؤسسات و سازمانها میتوانستند چندین دستگاه از این ترمینالها را خریداری کنند و به یک کامپیتور مرکزی وصل کنند (امروزه شبیهسازهای ترمینال مدرن که در سیستمهای لینوکس و مک استفاده میشوند، عملکرد ADM-3A را تقلید میکنند).
این دستگاه، یک سختافزار بسیار تأثیرگذار در حوزهٔ IT است؛ تولید و توسعه بسیاری از نرمافزارها با استفاده از آن اتفاق افتاد و همین موضوع باعث شد تا نحوهٔ چینش و ساختار این کیبورد بر روی تعدادی از تصمیمات در حوزه دیزاین تأثیرگذار باشد.
در تصویر فوق، اگر به دکمهٔ گوشهٔ راست بالای کیبورد دقت کنید، میبینید که روی آن برچسب Home نوشته شده است که دقیقاً کار دکمهٔ Home در کیبوردهای امروزی را انجام میدهد؛ یعنی هنگام کار با متن، نشانگر ماوس را به ابتدای سطر فعلی میبرد. همچنین از این دکمه برای تایپ علامت تیلدا نیز استفاده میشد. این وابستگی معنایی نهایتاً کافی بود تا علامت ~ نشانگر فولدر Home باشد.
یک دکمهٔ مشخص بر روی یک کیبورد متعلق به بیش از 40 سال پیش، دلیل استفادهٔ لینوکس و دیگر سیستمهای مبتنی بر یونیکس از علامت ~ به عنوان نماد Home است، در حالی که در اغلب کیبوردهای امروزی، دکمههای Home و ~ با بیشترین فاصلهٔ ممکن از هم، روی صفحه کلید قرار دارند.
جزئیات دیگری نیز در این کیبورد نهفته است. فلشهای روی دکمههای H ،J، K و L با ترکیب دکمهٔ Control و هر کدام از این دکمهها، امکان جابهجایی نشانگر محل نوشتن در ترمینال بود که به همین دلیل در ویرایشگر متن vi نیز همین ترکیب از دکمهها برای جابهجایی نشانگر استفاده شده است.
همین میانبرهای مورد استفاده در ویرایشگر متن vi، باعث الهام گرفتن سرویسهایی مانند Gmail ،Twitter و Facebook برای پیادهسازی عملکردی مشابه شدند تا با استفاده از دکمهها، مابین بخشهای مختلف رابط کاربری حرکت کنیم. به عبارت دیگر، حتی میانبرهای صفحه کلید مجموعهای مثل فیسبوک نیز از یک ترمینال غیرهوشمند متعلق به سال 1975 الهام گرفته شده است.
اگر با دقت بیشتری به تصویر نگاه کنید، تعدادی دکمه خواهید دید که به احتمال زیاد برای شما ناآشنا خواهند بود که یکی از این دکمهها، Here Is است که به طور خلاصه وظیفهاش این بوده که هویت شما را در شبکه تأیید کند. دکمهٔ Escape نیز در جایی قرار گرفته که امروزه دکمهٔ Caps Lock در آنجا قرار دارد که همین موضوع احتمالاً باعث تغییر طرز نگاهتان نسبت به جنجالی میشود که بر سر دکمهٔ جدید Escape لپتاپ MacBook ایجاد شد (به احتمال زیاد جزئیات دیگری نیز در رابطه با این کیبرد وجود دارد که از دید ما مخفی مانده است).
دستگاهی که حتی اسم آن نیز به گوش شما نخورده، بر روی تصمیمات در دیزاین مورد استفاده در صنعت نرمافزار تأثیر گذاشته و کاربران سیستمعامل مختلف نیز بعد حدود 40 سال هنوز از آن استفاده میکنند.
نظر شما چیست؟ آیا دستگاه یا وسیلهای قدیمی میشناسید که تأثیر استفاده از آن هنوز هم در سیستمهای مدرن مشخص باشد؟