بسیاری از پیشرفت‌هایی که در عصر حاضر شاهد آن‌ها هستیم بدون شک مدیون اختراع کامپیوتر است و این در حالی است که بسیاری از کامپیوترها طی همین یکصد سال اخیر ابداع شده‌اند. به هر حال، پس از ظهور این فناوری می‌توان برچسب اولین یا به نوعی قدمی‌ترین را روی برخی از آن‌ها زد که در همین راستا، در این مقاله قصد داریم ۱۰ مورد از قدیمی‌ترین کامپیوترهای ساخت بشر را معرفی کنیم (لازم به ذکر است که هرچه به پایین لیست می‌رویم، قدمت کامپیوترها بیشتر می‌گردد.)
Universal Automatic Computer 1
این کامپیوتر که به اختصار UNIVAC 1 خوانده می‌شود، اولین کامپیوتر تجاری است که در سال 1951 و در کشور آمریکا ساخته شد. این نوع از کامپیوترها، برخلاف کامپیوترهای معمولی که بیشتر بر پایۀ محاسبات ریاضیاتی کار می‌کنند، برای ذخیره‌سازی و پردازش دیتا مورد استفاده قرار می‌گرفتند و محبوبیت این کامپیوتر زمانی افزایش پیدا کرد که توانست با بررسی 1٪ از آراء مردم، برنده شدن ژنرال Dwight D. Eisenhower را در انتخابات سال 1952 پیش‌بینی کند. از آن موقع به بعد بود که مردم به قدرت پردازشی این کامپیوتر پی بردند و در نتیجه مدیران کسب‌وکارهای مختلف اقدام به خرید آن کردند.
Ferranti Mark 1
این کامپیوتر در کشور انگلستان و در سال 1981 ساخته شد و اولین کامپیوتری است که به صورت گسترده در زمینۀ پردازش دیتا مورد استفاده قرار می‌گرفت. با این حال، توانایی اجرای برنامه‌های مختلف و حتی اجرای بازی‌های ویدیویی را نیز دارا بود و در مقایسه با کامپیوترهای مدرن آن زمان، می‌توان گفت که یک فرد با درآمد معمولی نیز می‌توانست این نوع از کامپیوترها را خریداری کند.
ACE
Automatic Computing Engine یا به اختصار ACE در سال 1950 و در کشور بریتانیا طراحی شد و سومین کامپیوتر ساخته‌شده در انگلستان بود که قابلیت ذخیره‌سازی اطلاعات را در حافظهٔ الکترونیکی خود داشت و در آن زمان، سریع‌ترین کامپیوتر (با سرعت 1 مگاهرتز) در جهان بود. از نکات قابل‌توجه این کامپیوتر می‌توان به توانایی اجرای برنامه‌های طراحی‌شده توسط کاربران اشاره کرد که به موجب آن نیز دولوپرها به قابلیت و توانایی‌های تکنولوژی کامپیوتر در نوشتن برنامه‌های کامپیوتری پی بردند.
Manchester Mark 1
این کامپیوتر در سال 1948 در کشور انگلستان با پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های زمان خود ساخته شد و از ویژگی‌های آن می‌توان برخورداری از حافظۀ رَم، توانایی اجرای برنامه‌های ساخته‌شده توسط کاربران و همچنین برخورداری از تمام کامپوننت‌های اولیۀ یک کامپیوتر ساده را نام برد و نیاز به توضیح نیست که چند دهه پیش از کامپیوترهای متعلق به شرکت‌هایی همچون Apple و Microsoft، ساخته شده بود!
ENIAC 1
ENIAC1 در سال 1946 در کشور آمریکا ساخته شد و یکی از کامپیوترهایی بود که برای مصارف جنگی از آن استفاده می‌شد. ساخت این کامپیوتر در پایان جنگ جهانی دوم به اِتمام رسید به طوری که نقشی اساسی در جنگ‌هایی همچون Cold War و Korean War داشت. همچنین از سایر موارد کاربرد این کامپیوتر می‌توان محاسبات مربوط به ساخت بمب‌های هیدروژنی، یکی از قدرتمندترین سلاح‌های حال حاضر دنیا، را نام برد.
Harvard Mark 1
این کامپیوتر در سال 1944 در کشور آمریکا طراحی شد و در اواخر جنگ جهانی دوم به صورت گسترده جهت توسعهٔ ابزارها و سلاح‌هایی همچون رادارها، دوربین‌های دوربرد، ابزارهای تشخیص در زیردریایی‌ها، اژدرها و حتی بمب‌های اتمی مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین کشورهای به اصطلاح Allies یا متفقین شامل کشورهای متحدی همچون آمریکا، روسیه، ایتالیا، فرانسه و بریتانیا نیز از این کامپیوتر برای پیشبرد اهداف خود در جنگ‌ها استفاده می‌کردند.
Colossus Mark 1
این کامپیوتر در سال 1943 و در کشور انگلستان ساخته شد و یکی از عمده‌ترین پیشرفت‌های بریتانیا در زمینهٔ سرویس‌های اطلاعاتی به حساب می‌آمد به طوری که قادر بود تا پیام‌های کدگذاری شدهٔ دولت آلمان را در جنگ جهانی دوم خوانده و آن‌ها را رمزگشایی کند که شاید بتوان گفت به موجب آن متفقین در این جنگ به پیروزی نزدیک‌تر شدند.
علاوه بر این، دلایلی همچون استفادۀ این کامپیوتر برای مصارف اطلاعاتی مانند شُنود پیام‌های بی‌سیم موجب شده بود تا کامپیوتر مذکور یکی از مهم‌ترین کامپیوترهای زمان خود به شمار رود و حدود 10 دستگاه از این کامپیوترها تا پایان جنگ مورد استفاده قرار گرفت.
ABC
Atanasoff-Berry Computer یا به اختصار ABC در سال 1942 توسط پرفسور John Vincent Atanasoff در دانشگاه Lowa State و در کشور آمریکا ساخته شد. لازم به ذکر است که در آن زمان، دانشجویی به نام Clifford Berry ایشان را در ساخت این کامپیوتر یاری می‌کرد و نام این کامپیوتر نیز برگرفته از نام این دو نفر است.
Z1
این کامپیوتر در سال 1936 توسط Konard Zuse و در کشور آلمان ساخته شد که بودجهٔ ساخت آن نیز به صورت خصوصی تأمین می‌شد. همچنین دو مدل دیگر از این کامپیوتر تحت عناوین Z2 و Z3 ساخته شد که اختراع آن‌ها پیش از کامپیوتر فوق‌الذکر (ABC) بوده است. نسخهٔ اصلی Z1 در بمباران برلین توسط متفقین در سال 1943 نابود شد اما در نهایت نسخهٔ دوم آن (Z2) در سال 1939 طراحی و روانهٔ بازار شد.
Antikythera Mechanism
تصویری که در بالا مشاهده می‌کنید، مربوط به این مورد است که مشابه یک کامپیوتر بود و در بین سال‌های 50 تا 200 پیش از میلاد مسیح در کشور یونان ساخته شد که خوشبختانه در سال 1900 در یکی از سواحل یونان کشف شد. با توجه به اینکه کشف چنین دیوایسی پیش از اختراع اولین کامپیوتر شناخته‌شده در عصر مدرن اتفاق افتاد، اشخاصی که آن را کشف کرده بودند هیچ‌گونه آشنایی با ماهیتش نداشتند و برای بسیاری از افراد وسیله‌ای تعجب‌برانگیز بود.
این دیوایس شامل یک چرخ‌دندهٔ پیچیده به علاوهٔ 37 دنده بود و بنابراین می‌توان گفت که یک کامپیوتر آنالوگ پیچیده بوده است و از همین روی، پیدایش چنین دیوایسی می‌تواند دیدگاه خوانندگان را در مورد تاریخ باستان دگرگون سازد. با این وجود، این اختراع نیز مانند بسیاری دیگر از اختراعات گذشته در گذر زمان به دست فراموشی سپرده شده است! به طور کلی، از جمله نکات جالبی که در مورد این کامپیوتر وجود دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قابلیت محاسبۀ دقیق روزهای تقویم
- قابلیت پیش‌بینی موقعیت سیاره‌ها، کسوف و خسوف
- استفاده از آن برای سنجش زمان بازی‌های بعدی المپیک
- اولین کامپیوتر مدرن جهان در 2000 سال پیش
سخن پایانی
اساساً نیاز به توضیح نیست که آشنایی با اولین‌ها و قدیمی‌ترین‌ها همواره برای آدم‌ها جذاب است. به طور مثال، آیا آشنایی با قدیمی‌ترین برنامهٔ کامپیوتری دنیا، قدیمی‌ترین دامنه‌های ثبت‌شده، اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا، اولین وب‌سایت دنیا، اول برنامه‌نویس دنیا و همچنین دیگر اولین‌های دنیای کامپیوتر برایتان جالب نیست؟ اگر این‌طور است، توصیه می‌کنیم به ترتیب به مقالات زیر مراجعه نمایید:
- MOCAS: قدیمی‌ترین برنامهٔ کامپیوتری دنیا که هنوز هم کار می‌کند!
- لیستی از قدیمی‌ترین دامنه‌های net ،.com. و org.
- آیا می‌دانستید که اولین زبان برنامه‌نویسی دنیا چه نام دارد؟
- ۲۰ دسامبر ۱۹۹۰: روزی که اولین وب‌سایت دنیا توسط تیم برنرزلی لانچ شد!
- همه چیز دربارهٔ اولین برنامه‌نویس جهان: Ada Lovelace
- آشنایی با اولین‌های دنیای برنامه‌نویسی
حال نوبت به نظرات شما می‌رسد. در حوزهٔ فناوری، کامپیوتر و برنامه‌نویسی چه اولین‌ها و قدیمی‌ترین‌های دیگری می‌شناسید که ممکن است برای دیگران جذاب باشند؟ نظرات و دیدگاه‌های خود را با دیگر کاربران سکان آکادمی به اشتراک بگذارید.