برنامه‌نویسان کامپیوتر باید برای انجام بسیاری از مسئولیت‌های خود مهارت‌های زیادی کسب کنند. بهترین برنامه‌نویسان باید دانش، استعداد، توانایی فنی، و مهارت‌های نرمی را مانند برقراری ارتباط موثر با دیگران داشته باشند. از وظایف یک برنامه‌نویس می‌توان به طراحی و ایجاد برنامه‌های نرم‌افزاری، یکپارچه‌سازی سیستم‌ها و نرم‌افزارها، آموزش کاربران، و تجزیه و تحلیل الگوریتم‌ها اشاره کرد. برنامه‌نویسان معمولا در شرکت‌های نرم‌افزاری استخدام می‌شوند. اما امروزه، با گسترش دنیای دیجیتال، بسیاری از شرکت‌های دولتی یا خصوصی، شروع به استخدام برنامه‌نویسان کرده‌اند. برنامه‌نویسان می‌توانند به صورت فریلنسری یا استخدامی فعالیت کنند. در ادامه به شرح شغل این افراد می‌پردازیم.
وظایف و مسئولیت‌های یک برنامه‌نویس
- بررسی مداوم سیستم عامل‌ها و نرم‌افزارها و انجام هرگونه تنظیمات لازم برای بهترین عملکرد آنها
- کدنویسی و پیاده‌سازی برنامه‌های کامپیوتری روی چندین سیستم در یک کسب و کار
- ساخت و استفاده از ابزارهای مهندسی نرم‌افزار به کمک کامپیوتر جهت خودکار ساختن برخی کدها
- انجام همه الزامات مورد نیاز برای پیاده‌سازی سیستم‌های کامپیوتری خودکار از شروع تا پایان
- استفاده از کتابخانه‌های کد، جهت آسانی استفاده از کدها
- همکاری با توسعه‌دهندگان نرم‌افزار در ایجاد برنامه برای سازمان خود
برنامه‌نویس کامپیوتر معمولا در بخش فناوری اطلاعات یک سازمان فعالیت می‌کند و زیرساخت‌های محاسباتی و سیستم‌های نرم‌افزاری مختلف را توسعه می‌دهد و مدیریت می‌کند. بررسی برنامه‌های نرم‌افزارهای فعلی یک سازمان و به‌روزرسانی و بهبود آنها، یافتن نقص‌های موجود در یک سیستم و اجرای روش‌هایی برای حل این مشکلات و ارائه گزارش از آنها، از دیگر وظایف این شغل است.
شایستگی‌های یک برنامه‌نویس
برنامه‌نویس کامپیوتر، برای برقراری ارتباط موثرتر با مشتریان و کارفرماها، باید شایستگی‌هایی داشته باشد که به آن اشاره می‌کنیم:
- توانایی یافتن و رفع هرگونه خطا در برنامه‌ها، سیستم‌ها و نرم‌افزارها
- توسعه و نوشتن برنامه‌های کامپیوتری برای انجام وظایف خاص مرتبط با اهداف سازمانی
- درک مفاهیم جبر و احتمال برای اعمال آن روی داده‌ها و ارائه گزارش
- توانایی حل مسائل در وقت تعیین شده از طرف کارفرما، رسیدگی به وظایف متعدد و تعیین اولویت‌ها
- تمایل به کار مستقل با یک تیم
- همکاری با تیم‌های مختلف جهت یافتن راه‌حل‌های خلاقانه
- مهارت‌های تحلیلی هنگام کدنویسی با کامپیوتر
- توجه به جزئیات
- داشتن مدرک لیسانس در رشته کامپیوتر یا رشته‌های مربوطه
در صورتی که فردی تمایل به فعالیت در این شغل داشته باشد، باید به الزامات آموزشی آن آگاه باشد. برخی برنامه‌نویسان، دارای مدرک کاردانی یا کارشناسی در رشته‌های علوم کامپیوتر یا فناوری اطلاعات هستند. اما برخی از افراد، مدرک مرتبط با کامپیوتر ندارند و می توانند با ارائه نمونه کارهای خود، نظر کارفرما را جلب کنند. این افراد می توانند برای شروع در دوره‌های مختلف آموزش برنامه‌نویسی شرکت و مدرک آن را دریافت کرد.
مهارت‌های یک برنامه‌نویس
مهارت‌های یک برنامه‌نویس، روش‌ها و فرایندهایی هستند که به رایانه‌ها دستورالعمل انجام یک فعالیت را می‌دهند. این دستورالعمل‌ها، همان کدهای یک برنامه هستند که توسط برنامه‌نویس برای حل مشکلات یا انجام وظایف خاص نوشته می‌شوند.
مهارت‌های یک برنامه‌نویس را می‌توان به مهارت‌های نرم و سخت تقسیم کرد. مهارت‌های سخت قابل اندازه‌گیری هستند و در طول زمان، با مطالعه یا تمرین می‌توان به آنها دست یافت. مهارت‌های نرم، مهارت‌هایی هستند که افراد را قادر می‌سازند در یک محیط کاری قرار بگیرند و روابط موثری با دیگران برقرار کنند.
مهارت‌های سخت
- تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی
کد در زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Java, C++, python و ... نوشته می‌شود. از یک برنامه‌نویس انتظار نمی‌رود در تمام زبان‌ها تخصص داشته باشد، اما برای کسب یک شغل مناسب، تسلط بر حداقل دو زبان برنامه‌نویسی ضروری است. اکثر برنامه‌نویسان در یک زبان برنامه‌نویسی تخصص کسب می‌کنند و سپس زبان مکمل آن را می‌آموزند.
- مهارت‌های ریاضی
بسیاری از جنبه‌های برنامه‌نویسی نیازمند درک خوبی از ریاضیات است. دانش جبر و احتمال میتواند به یک برنامه‌نویسی کمک زیادی کند.
مهارت‌های نرم
- مهارت‌های ارتباطی
یک برنامه‌نویس معمولا بیشتر وقت خود را در تنهایی، در مقابل کامپیوتری سپری می‌کند. با این حال، بسیاری از موفقیت‌های یک برنامه‌نویس، مستلزم برقراری ارتباط با دیگر برنامه‌نویسان و اعضای تیم است، به ویژه زمانی که در پروژه‌های بزرگ فعالیت می‌کند. مهارت‌های عالی، یک برنامه‌نویس را ملزم می‌کند که به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کند و راه‌حل‌ها و ایده‌های خود را به اشتراک بگذارد. برنامه‌نویس باهوش، روابط خوبی با دیگران برقرار می‌کند و انتقادپذیر است حتی اگر این انتقاد به درستی بیان نشده باشد. برنامه‌نویسی که مهارت دارد، میتواند انتظارات کارفرما را برآورده کند و در صورتی که ابهامی وجود داشته باشد، آنها را رفع کند و موارد انجام شده را ارزیابی کند.
- کنجکاوی و توجه به جزئیات
موثرترین و موفق‌ترین برنامه‌نویس، کسی است که همواره در حال کشف و یافتن راه‌حل جدید برای حل مسئله است. بسیاری از برنامه‌نویسان، برای یادگیری این حرفه به مدرسه و کلاس خاصی نمی‌روند و با تلاش و استعداد خود موفق می‌شوند. برنامه‌نویسی جزو معدود رشته‌هایی است که می‌توان به صورت خودآموز به شغل پردرآمد دست یافت. توجه به جزئیات باعث افزایش دانش افراد می‌شود. هنگامی که فردی دانشی را یاد می‌گیرد یا تحقیقی انجام می‌دهد بهتر است آن را با جزئیات کامل یادداشت کند تا به آن مراجعه کند.
- تمرکز
نوشتن یک برنامه کامپیوتری موفق نیازمند ساعت‌ها کدنویسی و یا عیب‌یابی مشکلات است. یک برنامه‌نویس موفق باید بتواند روی پروژه خود متمرکز باشد و روند خود را حفظ کند.
نمایش دادن مهارت‌های برنامه‌نویسی
برنامه‌نویسی یکی از صنایع پر رقابت است، بنابراین بهتر است افراد، مهارت‌های خود را به بهترین نحو نمایش دهند. هنگام درخواست دادن برای موقعیت شغلی مورد نظر، تمرکز استراتژیک بر مهارت‌ها و نمایش دادن شایستگی‌های خود، میتواند برنامه‌نویس را در این رقابت پیروز کند.
نمایش مهارت‌ها در رزومه
رزومه برنامه‌نویس باید شامل فهرست دقیقی از مهارت‌های مورد نیاز شغل درخواستی باشد. در کنار تسلط بر برنامه‌نویسی، باید خلاصه‌ای از مهارت‌های نرم‌افزاری خود را نیز بیان کرد. ویژگی‌هایی مانند مهارت‌های ارتباطی عالی و توانایی انجام کار گروهی برای یک برنامه‌نویس ضروری است و باید در رزومه وی قید شود.
آماده بودن در طول مصاحبه
هنگام مصاحبه شغلی افراد باید آمادگی کامل داشته باشند و بتوانند در مورد مهارت‌های خود صحبت کنند. برای داشتن مصاحبه‌ای عالی، ابتدا باید با ارزش‌ترین و مرتبط‌ترین مهارت‌های خود را ذکر کرد. پس از آن، در صورتی که زمان مصاحبه اجازه دهد، می‌توان در مورد مهارت‌های نرم و دیگر مهارت‌های مربوطه صحبت کرد. این استراتژی به افراد کمک می‌کند تا در ذهن کارفرما تصویر مناسبی از خود به جای بگذارند.
- ممکن است در طول روند مصاحبه، از برنامه‌نویس سوالاتی بپرسند و بخواهند واکنش وی را بررسی کنند. این کار باعث می‌شود کارفرما، نسبت به ارتباط برنامه‌نویس با سایرین و توانایی وی در حل مسئله آگاه شود.
- ممکن است کارفرما، برای سنجش میزان تسلط فرد، آزمونی از وی بگیرد. در این آزمون، از افراد خواسته می‌شود توضیح و تعاریفی در مورد برنامه‌نویسی بیان کند. در برخی از مصاحبه‌ها نیز سوالاتی پرسیده می‌شود که نشان‌دهنده استعداد تحصیلی فرد است. در این گونه سوالات روند حل مسئله و نحوه تحلیل افراد مهم است نه پاسخ نهایی وی.
- برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها سوالات پرکاربرد مصاحبه‌ها را روی سایت خود قرار می‌دهند برنامه‌نویس میتواند با مراجعه به آنها آمادگی لازم را برای شرکت در جلسات مصاحبه کسب کند.
- بهتر است بعد از مصاحبه، برنامه‌نویس، ارتباط خود را با شرکت و سازمان مربوطه حفظ کند. میتواند ایمیلی بنویسد و در آن از اشتیاق خود برای فعالیت در این شرکت صحبت کند. در آخر نیز میتواند متنی بابت تشکر جهت فرصتی که در اختیار وی قرار داده شد تشکر کند.
- یک برنامه‌نویس میتواند نظرات کارفرماهای گذشته خود را در رزومه‌اش ثبت کند. این کار باعث جلب اعتماد کارفرمای جدید می‌شود.
