شرح شغل برنامه نویسی | وظایف و مهارت ها

برنامه­‌نویسان کامپیوتر باید برای انجام بسیاری از مسئولیت‌­های خود مهارت‌­های زیادی کسب کنند. بهترین برنامه‌­نویسان باید دانش، استعداد، توانایی فنی، و مهارت­‌های نرمی را مانند برقراری ارتباط موثر با دیگران داشته باشند. از وظایف یک برنامه­‌نویس می‌توان به طراحی و ایجاد برنامه­‌های نرم­‌افزاری، یکپارچه‌­سازی سیستم‌­ها و نرم­‌افزارها، آموزش کاربران، و تجزیه و تحلیل الگوریتم‌­ها اشاره کرد. برنامه­‌نویسان معمولا در شرکت­‌های نرم­‌افزاری استخدام می­‌شوند. اما امروزه، با گسترش دنیای دیجیتال، بسیاری از شرکت‌­های دولتی یا خصوصی، شروع به استخدام برنامه‌­نویسان کرده‌­اند. برنامه­‌نویسان می‌­توانند به صورت فریلنسری یا استخدامی فعالیت کنند. در ادامه به شرح شغل این افراد می‌­پردازیم.

وظایف و مسئولیت‌­های یک برنامه‌­نویس

• بررسی مداوم سیستم‌ ­عامل­‌ها و نرم‌­افزارها و انجام هرگونه تنظیمات لازم برای بهترین عملکرد آن­ها
• کدنویسی و پیاده‌­سازی برنامه‌­های کامپیوتری روی چندین سیستم در یک کسب و کار
• ساخت و استفاده از ابزارهای مهندسی نرم‌­افزار به کمک کامپیوتر جهت خودکار ساختن برخی کدها
• انجام همه‌ الزامات مورد نیاز برای پیاده‌سازی سیستم­‌های کامپیوتری خودکار از شروع تا پایان
• استفاده از کتابخانه‌­های کد، جهت آسانی استفاده از کدها
• همکاری با توسعه‌­دهندگان نرم‌­افزار در ایجاد برنامه برای سازمان خود

برنامه­‌نویس کامپیوتر معمولا در بخش فناوری اطلاعات یک سازمان فعالیت می­‌کند و زیرساخت‌­های محاسباتی و سیستم­‌های نرم‌­افزاری مختلف را توسعه می­‌دهد و مدیریت می­‌کند. بررسی برنامه‌­های نرم­‌افزارهای فعلی یک سازمان و به‌­روزرسانی و بهبود آنها، یافتن نقص‌­های موجود در یک سیستم و اجرای روش‌­هایی برای حل این مشکلات و ارائه گزارش از آن­ها، از دیگر وظایف این شغل است. 

شایستگی­‌های یک برنامه‌­نویس

برنامه­‌نویس کامپیوتر، برای برقراری ارتباط موثرتر با مشتریان و کارفرماها، باید شایستگی‌­هایی داشته باشد که به آن اشاره می­‌کنیم:

• توانایی یافتن و رفع هرگونه خطا در برنامه­‌ها، سیستم­‌ها و نرم‌­افزارها
• توسعه و نوشتن برنامه­‌های کامپیوتری برای انجام وظایف خاص مرتبط با اهداف سازمانی
• درک مفاهیم جبر و احتمال برای اعمال آن روی داده‌­ها و ارائه گزارش
• توانایی حل مسائل در وقت تعیین شده از طرف کارفرما، رسیدگی به وظایف متعدد و تعیین اولویت‌­ها
• تمایل به کار مستقل با یک تیم
• همکاری با تیم‌­های مختلف جهت یافتن راه­‌حل­‌های خلاقانه 
• مهارت‌­های تحلیلی هنگام کدنویسی با کامپیوتر
• توجه به جزئیات
• داشتن مدرک لیسانس در رشته کامپیوتر یا رشته‌­های مربوطه

در صورتی که فردی تمایل به فعالیت در این شغل داشته باشد، باید به الزامات آموزشی آن آگاه باشد. برخی برنامه­‌نویسان، دارای مدرک کاردانی یا کارشناسی در رشته­‌های علوم کامپیوتر یا فناوری اطلاعات هستند. اما برخی از افراد، مدرک مرتبط با کامپیوتر ندارند و می توانند با ارائه نمونه کارهای خود، نظر کارفرما را جلب کنند. این افراد می توانند برای شروع در دوره­‌های مختلف آموزش برنامه­‎‌نویسی شرکت و مدرک آن را دریافت کرد.

مهارت‌­های یک برنامه­‌نویس

مهارت‌­های یک برنامه‌­نویس، روش­‌ها و فرایندهایی هستند که به رایانه‌­ها دستورالعمل انجام یک فعالیت را می‌­دهند. این دستورالعمل­‌ها، همان کدهای یک برنامه هستند که توسط برنامه­‌نویس برای حل مشکلات یا انجام وظایف خاص نوشته می‌­شوند.

مهارت‌­های یک برنامه­‌نویس را می‌­توان به مهارت‌­های نرم و سخت تقسیم کرد. مهارت‌­های سخت قابل اندازه‌گیری هستند و در طول زمان، با مطالعه یا تمرین می‌­توان به آن­ها دست یافت. مهارت­‌های نرم، مهارت‌هایی هستند که افراد را قادر می­‌سازند در یک محیط کاری قرار بگیرند و روابط موثری با دیگران برقرار کنند.

مهارت­‌های سخت

• تسلط به زبان­‌های برنامه‌­نویسی

کد در زبان­‌های برنامه‌­نویسی مانند Java, C++, python و ... نوشته می‌­شود. از یک برنامه‌­نویس انتظار نمی­‌رود در تمام زبان­‌ها تخصص داشته باشد، اما برای کسب یک شغل مناسب، تسلط بر حداقل دو زبان برنامه‌­نویسی ضروری است. اکثر برنامه‌نویسان در یک زبان برنامه­‌نویسی تخصص کسب می­‌کنند و سپس زبان مکمل آن را می­‌آموزند.

• مهارت‌­های ریاضی

بسیاری از جنبه­‌های برنامه‌­نویسی نیازمند درک خوبی از ریاضیات است. دانش جبر و احتمال می‌­تواند به یک برنامه‌­نویسی کمک زیادی کند.

 مهارت­‌های نرم

• مهارت­‌های ارتباطی

یک برنامه‌­نویس معمولا بیشتر وقت خود را در تنهایی، در مقابل کامپیوتری سپری می‌­کند. با این حال، بسیاری از موفقیت­‌های یک برنامه‌­نویس، مستلزم برقراری ارتباط با دیگر برنامه‌­نویسان و اعضای تیم است، به ویژه زمانی که در پروژه‌­های بزرگ فعالیت می­‌کند. مهارت‌های عالی، یک برنامه‌­نویس را ملزم می‌­کند که به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کند و راه­‌حل‌­ها و ایده‌­های خود را به اشتراک بگذارد. برنامه­‌نویس باهوش، روابط خوبی با دیگران برقرار می‌­کند و انتقادپذیر است حتی اگر این انتقاد به درستی بیان نشده باشد. برنامه‌­نویسی که مهارت دارد، می‌­تواند انتظارات کارفرما را برآورده کند و در صورتی که ابهامی وجود داشته باشد، آن­ها را رفع کند و موارد انجام شده را ارزیابی کند.

• کنجکاوی و توجه به جزئیات

موثرترین و موفق­‌ترین برنامه­‌نویس، کسی است که همواره در حال کشف و یافتن راه­‌حل جدید برای حل مسئله است. بسیاری از برنامه­‌نویسان، برای یادگیری این حرفه به مدرسه و کلاس خاصی نمی‌­روند و با تلاش و استعداد خود موفق می­‌شوند. برنامه‌نویسی جزو معدود رشته­‌هایی است که می‌­توان به صورت خودآموز به شغل پردرآمد دست یافت. توجه به جزئیات باعث افزایش دانش افراد می‌­شود. هنگامی که فردی دانشی را یاد می‌­گیرد یا تحقیقی انجام می‌­دهد بهتر است آن را با جزئیات کامل یادداشت کند تا به آن مراجعه کند. 

• تمرکز

نوشتن یک برنامه کامپیوتری موفق نیازمند ساعت‌­ها کدنویسی و یا عیب‌­یابی مشکلات است. یک برنامه­‌نویس موفق باید بتواند روی پروژه خود متمرکز باشد و روند خود را حفظ کند.

نمایش دادن مهارت­‌های برنامه‌­نویسی 

برنامه‌­نویسی یکی از صنایع پر رقابت است، بنابراین بهتر است افراد، مهارت­‌های خود را به بهترین نحو نمایش دهند. هنگام درخواست دادن برای موقعیت شغلی مورد نظر، تمرکز استراتژیک بر مهارت‌­ها و نمایش دادن شایستگی­‌های خود، می­تواند برنامه‌نویس را در این رقابت پیروز کند. 

نمایش مهارت­‌ها در رزومه

رزومه برنامه­‌نویس باید شامل فهرست دقیقی از مهارت‌­های مورد نیاز شغل درخواستی باشد. در کنار تسلط بر برنامه­‌نویسی، باید خلاصه‌ای از مهارت­‌های نرم‌­افزاری خود را نیز بیان کرد. ویژگی­‌هایی مانند مهارت‌­های ارتباطی عالی و توانایی انجام کار گروهی برای یک برنامه‌­نویس ضروری است و باید در رزومه وی قید شود.

آماده بودن در طول مصاحبه

هنگام مصاحبه شغلی افراد باید آمادگی کامل داشته باشند و بتوانند در مورد مهارت‌­های خود صحبت کنند. برای داشتن مصاحبه­‌ای عالی، ابتدا باید با ارزش‌­ترین و مرتبط‌­ترین مهارت­‌های خود را ذکر کرد. پس از آن، در صورتی که زمان مصاحبه اجازه دهد، می‌­توان در مورد مهارت­‌های نرم و دیگر مهارت­‌های مربوطه صحبت کرد. این استراتژی به افراد کمک می‌­کند تا در ذهن کارفرما تصویر مناسبی از خود به جای بگذارند.

• ممکن است در طول روند مصاحبه، از برنامه­‌نویس سوالاتی بپرسند و بخواهند واکنش وی را بررسی کنند. این کار باعث می‌­شود کارفرما، نسبت به ارتباط برنامه‌­نویس با سایرین و توانایی وی در حل مسئله آگاه شود.
• ممکن است کارفرما، برای سنجش میزان تسلط فرد، آزمونی از وی بگیرد. در این آزمون، از افراد خواسته می‌­شود توضیح و تعاریفی در مورد برنامه­‌نویسی بیان کند. در برخی از مصاحبه‌­ها نیز سوالاتی پرسیده می‌­شود که نشان­‌دهنده استعداد تحصیلی فرد است. در این گونه سوالات روند حل مسئله و نحوه تحلیل افراد مهم است نه پاسخ نهایی وی.
• برخی از شرکت­‌ها و سازمان‌­ها سوالات پرکاربرد مصاحبه­‌ها را روی سایت خود قرار می‌­دهند برنامه­‌نویس می‌­تواند با مراجعه به آن­ها آمادگی لازم را برای شرکت در جلسات مصاحبه کسب کند.
• بهتر است بعد از مصاحبه، برنامه­‌نویس، ارتباط خود را با شرکت و سازمان مربوطه حفظ کند. می­‌تواند ایمیلی بنویسد و در آن از اشتیاق خود برای فعالیت در این شرکت صحبت کند. در آخر نیز می‌­تواند متنی بابت تشکر جهت فرصتی که در اختیار وی قرار داده شد تشکر کند.
• یک برنامه‌­نویس می‌­تواند نظرات کارفرماهای گذشته خود را در رزومه‌­اش ثبت کند. این کار باعث جلب اعتماد کارفرمای جدید می‌­شود.