بسیاری از System Administrator های لینوکس به محیط Command Line (کامند لاین) وابسته اند به طوری که بسیاری از کارهای خود را از طریق این محیط انجام می دهند. ادمین های سیستم‌های لینوکسی جمله ی جالبی دارند با این مضمون که «رابط گرافیکی کارهای ساده را ساده‌تر می‌کند اما کامند لاین کارهای دشوار را ممکن می سازد!»
| به خاطر داشته باشید |
| System Administrator که به اختصار SA خوانده می شود، به شغلی گفته می شود که فرد این وظیفه را دارا است تا یک یا بیش از یک سیستم را مدیریت کند؛ به عبارت دیگر، می بایست به خرید، نصب، کانفیگ و نگهداری سیستم ها بپردازد و همچنین اطمینال حاصل کند که نرم افزار، سخت افزار، شبکه، سرورها و کلیه ی زیرساخت های مربوطه به درستی و به شکلی بهینه کار می کنند. یکی دیگر از وظایف SA این است که همواره به تحقیق و توسعه بپردازند تا بتواند آخرین فناوری های روز دنیا را در سیستم به منظور بالا بردن راندمان سیستم به کار گیرد. لازم به ذکر است که «ادمین سیستم» یکی از مشاغل پردرآمد حوزه ی فناوری است. |
پیش از این با X Window System آشنا شدیم و گفتیم که این برنامه مسئول راه اندازی محیط گرافیکی است. به طور معمول، این برنامه در توزیع‌های دسکتاپ لینوکس فعال است اما در توزیع‌های مورد استفاده برای سرور غیرفعال می‌باشد اما ما همواره این امکان را خواهیم داشت تا این برنامه را فعال/غیرفعال سازیم (این برنامه در توزیع‌های سروری معمولاً نصب نیست اگر هم نصب باشد غیرفعال شده است.)
لینوکس کاملاً به کامند لاین وابسته است و اگر شما هم بخواهید به یک کاربر حرفه یی لینوکس مبدل شوید، چاره یی جز یادگیری کامندهای پرکاربرد ترمینال لینوکس ندارید. به طور کلی، CLI که مخفف واژگان Command line Interface به معنی «محیط کامند لاین» است، دارای مزایای بسیاری است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم وجود رابط گرافیکی و بالتبع سرعت بالاتر
- امکان انجام کلیه ی کارهایی که از طریق رابط گرافیکی می‌توان انجام داد از طریق کامند لاین و حتی بیشتر!
- امکان اسکریپت نویسی برای انجام کارهای تکراری
- امکان اتصال از طریق اینترنت به سیستم‌های تحت شبکه و اجرای دستورات مد نظر از هر کجای دنیا
- امکان اجرای اپلیکیشن های مختلف از طریق کامند لاین و ...
آشنایی با شبیه ساز ترمینال در لینوکس
Terminal Emulator یا «شبیه ساز ترمینال» در لینوکس به برنامه یی گفته می‌شود که این امکان را برایمان فراهم می‌سازد تا داخل محیط گرافیکی دسکتاپ، یک محیط کامند لاینی داشته باشیم؛ به عبارت دیگر، پنجره ی ترمینال مد نظر به گونه یی عمل می‌کند که گویی وارد یک محیط لینوکسی بدون هیچ گونه رابط گرافیکی شده ایم.
علاوه بر این، بسیاری از شبیه سازهای ترمینال این امکان را در اختیار ما قرار می‌دهند تا بتوان در قالب پنجره های مجزا و تب ها جدید، چندین محیط ترمینال را به طور هم‌زمان داشته باشیم. به صورت پیش فرض، در محیط دسکتاپ گنوم برنامه یی تحت عنوان gnome-terminal برای شبیه سازی محیط ترمینال مورد استفاده قرار می گیرد. سایر شبیه سازهای ترمینال عبارتند از:
- xterm
- rxvt
- konsole
- terminator
باز کردن پنجره ی ترمینال در توزیع اوبونتو
پیش از این، با دکمه ی Dash (دکمه یی که در منتها الیه بالا/سمت چپ محیط دسکتاپ قرار دارد) آشنا شدیم. برای باز کردن پنجره ی Terminal در اوبونتو، روی دکمه ی Dash کلیک کرده سپس شروع به تایپ کردن واژه ی terminal در نوار جستجو می کنیم. پس از تکمیل جستجو، برنامه ی ترمینال در معرض دیدمان قرار خواهد گرفت که با کلیک کردن روی آن، پنجره ی ترمینال باز خواهد شد (به عنوان راه‌کاری جایگزین، می‌توان روی نقطه یی دلخواه از محیط دسکتاپ کلیک راست کرده، و روی گزینه ی Open Terminal کلیک کنیم.)
ساختار یک کامند در لینوکس
بسیاری از کامندها در لینوکس حاوی سه بخش Command، Options و Arguments هستند. Command نام برنامه یی است که می‌خواهیم اجرا کنیم که پس از آن می‌توان یک یا بیش از یک Option بیاید (نام دیگر آپشن Switch است.) که وظیفه ی آپشن های فوق الذکر این است تا عملکرد کامند را دستخوش تغییر ساخته تا خروجی کامند همان چیزی شود که مد نظر کاربر است.
معمولاً آپشن ها دارای یک – یا دو-- هستند تا بتوان آن‌ها را از Argument (آرگومان یا پارامتر ورودی) تمیز دارد (مثلاً آپشن های p- و print--). در ضمن، توجه داشته باشیم که تعداد بسیاری از کامندهای لینوکسی هم هستند که هیچ آپشن یا آرگومانی ندارند.
دستور sudo در لینوکس چیست؟
در سیستم عامل ویندوز گاهی اوقات نیاز است تا برای نصب یا اجرای برنامه‌ها از گزینه ی Run As Administrator استفاده کرد چرا که برای انجام آن کار خاص، نیاز به Privilege (مجوز) های سطح بالاتری داریم.
چنین قابلیتی در لینوکس از طریق دستور sudo عملی می گردد. دستور sudo این امکان را در اختیار ما قرار می‌دهد تا به عنوان یک کاربر دیگر -معمولا کاربر root با حداکثر مجوزها- دست به انجام کاری بزنیم.
زمانی که این دستور را وارد می سازیم، سیستم از ما می‌خواهد که پسورد روت را وارد کنیم. زمانی که شروع به تایپ کردن پسورد می کنیم، هیچ چیزی روی صفحه ی ترمینال مشاهده نمی‌شود اما در واقع هر چیزی که شما تایپ کنید، وارد می شود. علت این که نمایش تایپ کردن در لحظه غیر فعال شده است، این است که اگر کسی کنار دست شما قرار داشت، نتواند پسورد شما را مشاهده کند:
پس از زدن دکمه ی اینتر، از این پس می توانیم کلیه ی کامندهای مد نظر را با مجوزهای روت اجرا کنیم.