تاکنون، Git به عنوان پرکاربردترین سیستم کنترل نسخه مدرن امروزی، در جهان است. Git یک پروژه منبع باز کامل و فعال است که در اصل در سال ۲۰۰۵ توسط لینوس توروالدز (Linus Torvalds)، خالق معروف هسته سیستمعامل لینوکس توسعه یافته است. تعداد زیادی از پروژههای نرمافزاری برای کنترل نسخه به Git متکی هستند، مانند پروژههای تجاری و منبع باز. توسعهدهندگان ی که با Git کار کردهاند، قابلیتهای آن در توسعه نرمافزار را به خوبی تجربه کرده و نشان دادهاند که Git در طیف گسترده ای از سیستمعامل ها و IDE ها (Integrated Development Environments، یا همان محیطهای توسعه یکپارچه) به خوبی کار میکند.
Git با داشتن معماری توزیع شده، نمونهای از DVCS (Distributed Version Control System به معنای سیستم کنترل نسخه توزیع شده) است. در Git، به جای این که فقط یک مکان برای نسخه کامل نرمافزار موجود باشد (مانند آنچه که در سیستمهای کنترل نسخه CVS یا Subversion رایج است)؛ نسخه کپی از کار هر توسعهدهنده نیز یک مخزن است که تارخچه کامل کلیه تغییرات را در خود دارد.
در طراحی معماری Git علاوه بر توزیع پذیر بودن؛ به عملکرد، امنیت و انعطاف پذیر بودن آن نیز توجه شده است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
عملکرد
ویژگیهای عملکرد Git وقتی با بسیاری از گزینههای دیگر مقایسه میشوند، به شدت قوی هستند. commit تغییرات جدید، branching (شاخه بندی) ، merging (ادغام) و مقایسه نسخههای گذشته، همگی به صورت بهینه کار میکنند. الگوریتم های پیاده سازی شده در Git، از دانش عمیقی در مورد ویژگیهای درخت فایل کد مرجع، چگونگی تغییر آنها در طول زمان و الگوهای دسترسی بهره میبرند.
برخلاف برخی از نرمافزارهای کنترل نسخه، Git هنگام تعیین میزان ذخیرهسازی و تاریخچه نسخه درخت فایل، فریب نام فایل ها را نمی خورد و در عوض، روی محتوای خود فایل تمرکز میکند. بنابراین، فایلهای کد مرجع اغلب تغییر نام داده میشوند، تقسیم میشوند و دوباره مرتب میشوند. قالب شیئ فایلهای مخزن Git، از ترکیبی از رمزگذاریdelta (ذخیره تفاوتهای محتوا) و فشرده سازی استفاده میکند و محتواهای مسیر و اشیای metadata ی نسخه را به طور صریح ذخیره میکند.
توزیع شده بودن، مزایای عملکرد قابلتوجهی را نیز فراهم میکند.
برای مثال، فرض کنید که یک توسعهدهنده (مثلا علی)، تغییراتی در کد مرجع ایجاد میکند و برای انتشار نسخه 2.0 یک ویژگی اضافه میکند و سپس با پیام های توصیفی آن تغییرات را commit میکند. بعد از آن بر روی ویژگی دوم کار میکند و تغییرات را نیز commit میکند. به طور طبیعی این ها به عنوان قطعات کار جداگانه در تاریخچه نسخه ذخیره میشوند. سپس علی به سراغ شاخه نسخه 1.3 همان نرمافزار میرود تا اشکالی که فقط بر روی آن نسخه قدیمی تأثیر میگذارد را برطرف کند. هدف از این کار این است که تیم علی بتواند نسخه رفع اشکال (نسخه 1.3.1) را قبل از آماده شدن نسخه 2.0 ارسال کند. سپس علی میتواند دوباره به شاخه نسخه 2.0 بازگردد تا کار بر روی ویژگیهای جدید 2.0 را ادامه دهد. همه این ها میتواند بدون دسترسی به شبکه رخ دهد. بنابراین سریع و قابل اعتماد میباشد. او حتی میتواند این کار را در هواپیما انجام دهد. وقتی علی آماده ارسال تمام commit ها به مخزن remote باشد، میتواند آنها را با یک دستور، "push" کند.
امنیت
اولویت اصلی طراحی Git، یکپارچگی کد مرجع است. محتوای فایل ها و همچنین روابط صحیح بین فایل ها و دایرکتوری ها، نسخه ها، برچسب ها و commit ها، که همه این ها در مخزن Git هستند، با یک الگوریتم امن رمزنگاری به نام SHA1، ایمن میشوند. این رمزنگاری، از کد و تاریخچه تغییر در برابر تغییرات تصادفی و مخرب محافظت کرده و ردیابی کامل تاریخچه را تضمین میکند.
با Git میتوانید مطمئن باشید که تاریخچه معتبری از کد مرجع خود را دارید.
سایر سيستم هاي كنترل نسخه هيچ گونه محافظتی در برابر تغييرهایی که در آینده رخ میدهند، ندارند و این میتواند برای هر سازمانی که به توسعه نرمافزار وابسته است، یک آسیب در حفظ اطلاعات باشد.
انعطاف پذیری
یکی از اهداف کلیدی Git انعطاف پذیری است. Git از چند جنبه انعطاف پذیر است:
• در پشتیبانی از انواع مختلف گردش کار
• در کارآیی آن در پروژههای کوچک و بزرگ
• در سازگاری آن با بسیاری از سیستمها و پروتکل های موجود.
Git برای پشتیبانی از شاخه بندی و برچسب زنی طراحی شده است (برخلاف SVN). و عملیاتی که بر شاخه ها و برچسب ها تأثیر میگذارد (مانند merging یا reverting) نیز به عنوان بخشی از تاریخچه تغییرات ذخیره میشوند. همه سیستمهای کنترل نسخه از این سطح از ردیابی برخوردار نیستند.
کنترل نسخه با Git
در حال حاضر، Git بهترین انتخاب برای اکثر تیم های نرمافزاری است. در حالی که هر تیم متفاوت است و باید تحلیل خود را انجام دهد، در اینجا دلایل اصلی ترجیح کنترل نسخه با Git به گزینههای دیگر را توضیح میدهیم:
• Git خوب است
Git دارای عملکرد، کارایی، امنیت و انعطاف پذیری مورد نیاز اکثر تیم ها و توسعهدهندگان است. این ویژگیهای Git در بالا به تفصیل شرح داده شده است. در مقایسه همزمان با بیشتر گزینههای دیگر، بسیاری از تیم ها در می یابند که Git بسیار مناسب تر است.
• Git مانند یک استاندارد عمل میکند
Git گستردهترین ابزار در نوع خود است و دلایل زیر باعث جذابیت Git میشود:
تعداد زیادی از توسعهدهندگان از قبل، تجربه Git را دارند و بخش قابلتوجهی از فارغ التحصیلان دانشگاهی ممکن است فقط با Git تجربه داشته باشند. در حالی که ممکن است برخی از سازمان ها هنگام مهاجرت از سیستم کنترل نسخه دیگر به Git نیاز به منحنی یادگیری داشته باشند، اما بسیاری از توسعهدهندگان فعلی و آینده آنها، نیازی به آموزش Git ندارند.
علاوه بر مزایای یک مخزن مستعد بزرگ، یکی دیگر از برتری های Git این است که بسیاری ازابزار ها و سرویسهای ی نرمافزار third party از قبل با Git یکپارچه شدهاند؛ از جمله IDE ها.
اگر شما یک توسعهدهنده کم تجربه هستید و می خواهید مهارتهای ارزشمندی را در ابزارهای توسعه نرمافزار فرا بگیرید، وقتی صحبت از کنترل نسخه میشود، Git باید در لیست شما باشد.
• Git یک پروژه منبع باز باکیفیت است
Git یک پروژه منبع باز بسیار خوب پشتیبانی شده با بیش از یک دهه سرپرستی مستحکم است. نگهدارندگان پروژه با انتشار منظم Git که قابلیت استفاده و عملکرد را بهبود می بخشد، رویکردی کامل در تأمین نیازهای طولانی مدت کاربران خود نشان دادهاند. کیفیت این نرمافزار منبع باز به راحتی مورد بررسی قرار میگیرد و تجارت های بی شماری تا حد زیادی به این کیفیت اعتماد میکنند.
Git از پشتیبانی جامعه و پایگاه کاربری گسترده ای برخوردار است. مستندهای بسیار عالی و فراوانی وجود دارند، مانند کتاب ها، آموزشها و وبسایت های اختصاصی. همچنین پادکست ها و فیلم های آموزشی بسیاری برای آموزش Git وجود دارد.
منبع باز بودن، هزینه توسعهدهندگان علاقه مند را کاهش میدهد زیرا آنها میتوانند بدون پرداخت هزینه از Git استفاده کنند. برای استفاده در پروژههای منبع باز، بدون شک Git جانشین نسل های قبلی سیستمهای کنترل نسخه متن باز موفق، مثل SVN و CVS است.
انتقاد از Git
یکی از انتقادهای رایج از Git این است که یادگیری آن میتواند سخت باشد. برخی از اصطلاحات در Git برای تازهکاران، جدید خواهد بود و برای کاربران دیگر سیستمها، اصطلاحات Git ممکن است متفاوت باشد؛ برای مثال معنای revert در Git متفاوت از SVN یا CVS است. با این وجود، گیت قابلیتهای بسیاری دارد و قدرت زیادی را در اختیار کاربران خود قرار میدهد. یادگیری استفاده از این قدرت ممکن است مدتی طول بکشد اما پس از یادگیری، تیم میتواند از آن استفاده کند و سرعت توسعه خود را افزایش دهد.
برای تیم هایی که از VCS توزیع نشده می آیند، داشتن یک مخزن مرکزی ممکن است مانند داشتن یک چیز خوب باشد که آنها نمی خواهند آن را از دست بدهند. اما با Git هم میتوانید یک مخزن رسمی و استاندارد داشته باشید که تمام تغییرهای نرمافزاری باید در آن ذخیره شود (با این که که Git به صورت یک کنترل نسخه توزیع شده طراحی شده است). از آنجایی که مخزن هر توسعهدهنده در Git کامل است، نیازی نیست که کار آنها با دسترسی و عملکرد سرور "مرکزی" محدود شود. در هنگام قطع برق یا در حالت offline، توسعهدهندگان همچنان میتوانند از تاریخچه کامل پروژه استفاده کنند. Git همانطور که توزیع شده است، انعطاف پذیر نیز هست. پس میتوانید به صورت معمولی با آن کار کنید اما از مزایای اضافی Git بهره مند شوید؛ حتی ممکن است متوجه بعضی از آنها نشوید.
اکنون که فراگرفتید کنترل نسخه چیست، Git چیست و چرا تیم های نرمافزاری باید از آن استفاده کنند، در ادامه آموزش با ما همراه باشید تا به مزایایی که Git در کل سازمان میتواند داشته باشد، پی ببرید.