شاخص TIOBE میزان محبوبیت زبان‌های برنامه‌نویسی را اندازه‌گیری می‌کند (TIOBE مخفف Importance Of Being Earnest به معنای «اهمیت جدی بودن است» که از اسم یک نمایشنامهٔ کمدی نوشتهٔ اسکار وایلد در قرن ۱۹ گرفته شده است.) این شاخص از نتایج موتورهای جست‌وجو که شامل تعداد دفعات سرچ اسم زبان برنامه‌نویسی می‌شود برای مشخص شدن میزان محبوبیت زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف استفاده می‌کند. به‌علاوه، این شاخص علاوه بر جست‌وجو‌های گوگل، سرویس‌های ام‌اس‌ان، یاهو، بایدو، ویکیپدیا و یوتیوب را نیز پوشش می‌دهد تا بتواند نتایج دقیق‌تری ارائه کند. این شاخص هر یک ماه یک بار آپدیت شده و اطلاعات ماهیانه رایگان هستند اما آمار بلندمدت چندساله، در ازای مبلغی در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد. به‌روزرسانی جدید شاخص TIOBE سورپرایزهایی به‌همراه داشت: جاوا، سی، سی‌پلاس‌پلاس، سی‌شارپ و پایتون هنوز هم در صدر این رتبه‌بندی قرار دارند و زبان‌هایی مانند سوئیفت و گو هم در این شاخص به نسبت ماه‌های گذشته، رتبه‌های بالاتری را از آن خود کرده‌اند. اما آنچه شاخص TIOBE اخیرا بر آن متمرکز شده، زبان برنامه‌نویسی اختصاصی فیسبوک تحت عنوان Hack است که روز‌به‌روز در حال تصاحب جایگاه بهتری در مقایسه با سایر زبان‌های برنامه‌نویسی است. در ادامه با سکان آکادمی همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد زبان هک فیسبوک در اختیارتان قرار دهیم.
زبان Go گوگل در سال ۲۰۱۶ معرفی شد و به دلیل این‌که شرکت‌های مختلف بیشتری از آن برای استفاده‌ها در مقیاس بزرگ استفاده کرده‌اند، در این ۱۲ ماههٔ اخیر از رتبهٔ ۴۴ به ۱۸ صعود کرده است! داکر، نت‌فلیکس، دراپ‌باکس، اوبر و چندی دیگر از شرکت‌های مطرح برای قدرتمندتر کردن خود در زمینه‌های مختلف تکنولوژیکی، بر استفاده از زبان برنامه‌نویسی گو تکیه کرده‌اند.
TIOBE رتبه‌بندی‌های خود را بر اساس داده‌هایی که از موتورهای جست‌وجو مثل گوگل، ویکیپدیا، یوتیوب و آمازون به‌دست می‌آورد، تکمیل می‌کند؛ برای این‌که یک زبان شایستهٔ قرار گرفتن در لیست این شاخص باشد، باید اطلاعات معرفی کاملی داشته باشد (صفحهٔ ویکیپدیای مخصوص به خود را داشته باشد) و نامش به‌عنوان یک زبان برنامه‌نویسی، بیش از ۵ هزار بار در گوگل سرچ شده باشد.
اخیرا TIOBE، زبان Hack که نسخه‌‌ای دیگر از زبان PHP محسوب می‌شود و توسط فیسبوک برای کار با ماشین‌مجازی هیپ‌هاپ (HipHop Virtual Machine) یا به اختصار HHVM ایجاد شده است را معرفی کرده که هم‌اکنون در رتبهٔ ۴۷ام قرار دارد؛ HHVM یک ماشین‌مجازی اپن‌سورس است که برای اجرای برنامه‌هایی که به زبان Hack یا PHP نوشته شده‌اند به‌کار می‌رود و از رویکرد Just-in-Time یا به اختصار JIT استفاده می‌کند (برای آشنایی بیشتر با زبان هک فیسبوک، به مقالهٔ ابداع زبان هک توسط فیسبوک مراجعه نمایید.)
JIT چیست؟
JIT مخفف عبارت Just-in-Time به مفهوم «توانایی پاسخ سیستم به ریکوئست‌های دریافتی، درست در زمان مورد انتظار -نه دیرتر و نه زودتر- است.» ایدهٔ این تکنیک به سال 1960 برمی‌گردد؛ در آن زمان، کارخانه‌های ژاپنی نظیر تویوتا جهت کاهش هزینه‌های انبارداری و عدم تخصیص فضای‌های بزرگ جهت انباشت مواد و قطعات اولیه، استفاده از این شیوه را شروع کردند.
در این کارخانجات از کارت‌هایی موسوم به کانبان (Kanban) جهت اطلاع‌رسانی به بخش‌های مختلف فرآیند تولید استفاده می‌شد؛ این کارت‌ها به بخش‌های مختلف تولید می‌گفتند که برای تولید در فلان زمان، به چه منابعی و به چه میزان نیاز است. روی‌هم‌رفته، انبارداری به روش JIT در حالت کامل و ایده‌آل، به معنای موجودی صفر کالا و مواد اولیه جهت تامین خط تولید است و این به مفهوم کاهش هزینهٔ انبارداری قطعات و مواد اولیه و نهایتا کاهش قیمت تمام شده محصول است. حال، مهندسین فیسبوک از این سبک مدیریتی الهام گرفته و JIT را در HHVM پیاده‌سازی کرده‌اند.
به نوشتهٔ TIOBE، زبان هک نسبت به پی‌اچ‌پی به‌مراتب سریع‌تر، مقیاس‌پذیرتر و امن‌تر است و این زبان برنامه‌نویسی شامل پارادایم‌های برنامه‌نویسی مدرن مانند Generics، Nullable Types و Collections است.
اما آیا Hack نهایتا استفاده از PHP را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؟
پیاده‌سازی زبان هک هنوز هم بسیار سخت است؛ به طور مثال، به دلیل این‌که به طور پیش‌فرض بر روی وب‌سرورهای معمولی نصب نشده است وگرنه هک می‌تواند به طور قطع جانشین خوبی برای زبان PHP شود. در حال حاضر، پی‌اچ‌پی در این شاخص در رتبهٔ ۶ام قرار دارد و این مدتی برای هک زمان خواهد برد تا بتواند از رتبهٔ ۴۷ام به رتبه‌های تک‌رقمی صعود کند.
قبلا هم زبان‌های برنامه‌نویسی‌ای وجود داشته‌اند که توانسته‌اند در مدت کوتاهی جایگزین رقیب خود شوند؛ مثلا زبان برنامه نویسی سوئیفت اپل که زبان برنامه‌نویسی جدید برای نوشتن اپ‌های iOS است فقط چند سال زمان برد تا از آبجکتیوسی پیشی بگیرد (البته با تشویق‌ها و حمایت‌های زیاد اپل بود که این اتفاق میسر شد.)
این‌که زبانی جایگزین زبانی دیگر شود و به‌تدریج توسط دولوپرها و کمپانی‌های مختلف استفاده شود بسیار زمان‌بر خواهد بود پس باید دید که در ماه‌ها و سال‌های آینده پیشرفت هک در شاخص TIOBE به چه صورت خواهد بود.
حال نوبت به نظرات شما می‌رسد؟ چرا برخی دولوپرها اعتقاد دارند که زبان PHP، زبان غیرمحبوبی است؟ و آیا فکر می‌کنید که روزی Hack بتواند جای پدرش -PHP- را به بهترین شکل ممکن بگیرد؟ نظرات و دیدگاه‌های خود را با ما و سایر کاربران سکان آکادمی به اشتراک بگذارید.
