Alexa سرویسی است که در سال ۱۹۹۶ به دنیا عرضه شد که در نهایت شرکت آمازون این سرویس را خریداری کرد. به طور کلی، رتبهٔ الکسا نشانگر جایگاه یک وبسایت نسبت به سایر سایت‌ها طی یک دورهٔ ۳ ماهه است و برای تخصیص دادن چنین رتبه‌ای به یک سایت، سرویس الکسا معیارهای مختلفی را در نظر می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به تعداد کاربران یونیک (منحصر به فرد) در هر روز و همچنین تعداد کل بازدیدها از صفحات مختلف سایت در ۳ ماه گذشته اشاره کرد. آنچه در مورد الکسا قصد داریم مورد بررسی قرار دهیم، این است که آیا واقعاً این رتبه معیاری برای موفقیت یک سایت محسوب می‌شود یا خیر؟
در وب فارسی، اکثر وب‌مسترها بر این باورند که هرچه رتبهٔ سایتی بهتر باشد (توجه داشته باشیم که رتبه هرچه پایین‌تر باشد، بهتر است) آن سایت موفق‌تر است؛ اما واقعیت امر آن است که هر سایتی که رتبهٔ پایینی داشته باشد، الزاماً سایت موفقی نیست چرا که این احتمال وجود دارد با ترفندهای تقلبی به رتبهٔ پایینی دست یافته باشد!
معمولاً کسانی که رسانهٔ وب را برای تبلیغات خدمات یا محصولات خود انتخاب می‌کنند، به دنبال سایت‌هایی می‌گردند که رتبهٔ الکسای پایینی داشته باشند و این در حالی است که گرچه رتبهٔ خوب الکسا به نوعی نشان از موفقیت سایت دارد، اما همیشه الزاماً این‌طور نیست چرا که این رتبه خیلی دقیق نیست و راه‌کارهای متفاوتی وجود دارند که از آن طریق می‌توان دست به کاهش رتبه به صورت Fake (فیک یا غیرواقعی) زد.
نکتهٔ جالبی که در مورد الکسا وجود دارد این است که این رتبه جایگاه سایت را در مقایسه با سایر سایت‌های یک کشور خاص مشخص می‌کند؛ حال اگر تعدادی وب‌مستر پیدا شوند و به صورت تقلبی اقدام به بهبود رتبهٔ الکسای سایت خود کنند، مسلماً این کار تأثیری منفی در رتبهٔ سایر سایت‌هایی که به صورت معمولی فعالیت می‌کنند خواهد داشت!
اگرچه که گفته می‌شود الکسا از الگوریتم بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کند که از آن طریق ترافیک غیرواقعی و اسپم‌ها شناخته شده و در محاسبهٔ میزان محبوبیت سایت دخالت داده نمی‌شوند، اما ظاهراً چنین ادعایی خیلی صحت ندارد.
به طور کلی، نمودار رنکینگ الکسا را می‌توان به صورت گرافی که دارای یک محور عمودی و یک محور افقی است در نظر گرفت به این شکل که محور عمودی نشانگر تعداد کاربران بوده و محور افقی هم نشانگر رنکینگ سایت است. هرچه تعداد کاربران یک سایت بیشتر باشند، رتبهٔ سایت به ۱ نزدیک‌تر است و هرچه هم که تعداد کاربران یک سایت کمتر باشند، رتبهٔ آن سایت از ۱ فاصلهٔ بیشتری می‌گیرد تا جایی که سایت‌هایی با تعداد بازدید روزانهٔ خیلی کم، اصلاً رتبه‌ای دریافت نمی‌کنند.
نکته‌ای که در اینجا می‌بایست مد نظر قرار دهیم این است که سایت‌هایی با رتبهٔ نه چندان خوب، یک تغییر نسبتاً کوچک در تعداد بازدیدکنندگان‌شان می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در رنکینگ آنها داشته باشد اما هرچه سایتی از دید الکسا بهتر باشد، رنکینگ آن سایت با دشواری بیشتری دستخوش تغییر می‌شود.
اکنون که اطلاعاتی کلی در مورد الکسا پیدا کردیم، بایستی ببینیم که به چه شکل می‌توانیم متوجه شویم که الکسای یک سایت واقعی است یا غیر واقعی؟
نمودار پیشرفت سایت
یکی از چیزهایی که می‌تواند حاکی از غیرواقعی بودن رتبهٔ الکسای یک سایت باشد، رشد ناگهانی در نمودار است. به عبارت دیگر، اگر دیدید که نمودار سایتی همچون یک علامت تیک است (به عبارت دیگر، نمودار اول پایین بوده سپس ظرف چند ماه رشدی ناگهانی داشته) این نشانه می‌تواند حاکی از آن باشد که رتبهٔ الکسای آن سایت تاحدودی غیرواقعی است (البته به یاد داشته باشیم که اگر سرویس آنلاینی واقعاً محبوب باشد و بلافاصله پس از لانچ چندین هزار کاربران روزانه پیدا کند هم دقیقاً از چنین نموداری برخوردار خواهد شد اما در اکثر مواقع این‌گونه نیست!)
تعداد بازدیدکنندگان بر اساس کشور
اگر به سایتی همچون سایت‌های خبری، تفریحی و غیره که ۱۰۰٪ محتوای آنها به زبان فارسی است و به نظر می‌رسد که اکثر مخاطبین آنها از داخل ایران هستند نگاه کنیم، بیش از ۹۵٪ از بازدیدکنندگان چنین سایت‌هایی به طور معمول از داخل ایران هستند؛ حال با نگاه کردن به بخش Visitors by Country، می‌توانیم بسنجیم که آیا این قضیه صحت دارد یا خیر؟
به عبارت دیگر، اگر درصد قابل‌توجهی از بازدیدکنندگان یک سایت با مشخصاتی شبیه به آنچه در بالا گفتیم از ایران بودند، معلوم می‌شود که رتبه واقعی است اما اگر مثلاً یک سایت زرد ایرانی از کشورهایی همچون ایرلند، لهستان، مالزی، آلمان و … ویزیتور داشت، به نظر می‌رسد که یک جای کار می‌لنگد.
البته این معیار همیشه نمی‌تواند دلیلی بر متقلب بودن وب‌مستر یک سایت باشد چرا که اگر کاربری از طریق VPN اقدام به گشت‌زنی در وب کند، از دید الکسا چنین کاربری از طرف ایران نبوده و به عنوان کاربری از سایر کشورها -کشوری که روی VPN سِت شده است- تلقی می‌گردد.
میزان ماندگاری کاربران در سایت و تعداد صفحات دیده شده
Bounce Rate معیاری است که از آن طریق، میزان ماندگاری یک کاربر سنجیده می‌شود. به عبارت دیگر، اگر هر کاربری که وارد سایت ما می‌شود از محتوای سایت خوشش نیاید و بلافاصله سایت را ترک کند، Bounce Rate سایت ما افزایش می یابد.
حال اگر سایتی را دیدید که دارای Bounce Rate غیرطبیعی بود، این نشان از غیرواقعی بود رتبهٔ الکسای آن سایت دارد. در واقع، اگر دیدید که سایتی دارای Daily Pageviews per Visitor خیلی زیاد بود -مثلاً بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ صفحه در روز- این مسأله منجر به کاهش Bounce Rate می‌شود اما این در حالی است که کمتر اتفاق می‌افتد کاربری وارد سایتی شده و روی ۱۵۰ الی ۲۰۰ لینک مختلف کلیک کند و محتوای آن را بخواند (اما ربات‌ها به خوبی از عهدهٔ این کار برمی‌آیند).
Bounce Rate پایین منجر به افزایش رتبهٔ Daily Time on Site می‌شود. در واقع، هرچه کاربران بیشتر در سایت باقی بمانند، مسلماً درصد این معیار نیز افزایش می‌یابد. به طور کلی، مابین این ۳ معیار باید یک رابطهٔ منطقی وجود داشته باشد و دستکاری در هم کدام از این معیارها، می‌تواند معیارهای دیگر را نیز دستخوش تغییر سازد.
سایت‌های آپ استریم
به طور کلی، منظور از Upstream Sites سایت‌هایی است که کاربران سایت‌مان پیش از مراجعه به سایت ما یا از آنها دیدن کرده‌اند و یا از طریق بک‌لینک‌های قرار داده شده در آن سایت‌ها، به سایت ما هدایت شده‌اند. یکی از این سایت‌ها معمولاً سایت گوگل است که وجود این سایت در لیست آپ استریم طبیعی است چرا که بسیاری از کاربران از طریق سرچ در گوگل به سایت ما هدایت شوند.
اما سایر سایت‌ها را نیز باید رصد کرد. بسیاری از سایت‌هایی که دارای رتبهٔ الکسای غیرواقعی هستند، دربرگیرندهٔ سایت‌های پاپ‌آپ، سایت‌های تبلیغاتی و غیره در لیست Upstream Sites خود هستند. همکاری با چنین سایت‌هایی مسلماً منجر به بهبود رتبهٔ الکسا می‌شود اما از نوع غیرواقعی آن!
تولبار الکسا
با نصب افزونهٔ تولبار الکسا در مرورگر خود، هر موقع که اقدام به دیدن سایتی می‌کنیم، اطلاعات گشت‌زنی ما برای سرویس الکسا ارسال می‌شود و این دست اطلاعات به منزلهٔ بخشی از الگوریتم محاسبهٔ رتبهٔ سایت‌ها است. حال اگر کاربران سایت شما از این تولبار استفاده نکنند اما کاربران سایت رقیب که تعدادشان هم به نسبت کمتر است این افزونه را نصب کرده باشند چه طور؟ خبر بد اینکه سایت رقیب رتبهٔ به مراتب بهتری نسبت به شما کسب خواهد کرد.
راه‌کار چیست؟
اگر شما به دنبال سایتی برای تبلیغات می‌گردید، بهتر است قبل از هرگونه مذاکره‌ای معیارهای بالا را مورد بررسی قرار دهید و اگر هم خیلی روی این قضیه وسواس باشید، در صورت قبول کردن مدیر سایت تبلیغ‌گیرنده، می‌توانید درخواست کنید تا اطلاعاتی از Google Analytics سایت خود را در اختیار شما قرار دهد چرا که گوگل آنالیتیکس به مراتب اطلاعات معتبری‌تری از آمار و ارقام یک سایت نسبت به الکسا در اختیار شما قرار می‌دهد.
به نظر شما علاوه بر موارد فوق، چه راه‌کارهای دیگری را می‌توان برای رصد کردن سایت‌های متقلب در نظر گرفت؟ نظرات، دیدگاه‌ها و تجربیات خود را با ما و سایر کاربران سکان آکادمی به اشتراک بگذارید
